Ciekawostki o kaktusach. Te informacje mogą Cię zaskoczyć!

Zamiast liści mają kolce, mogą żyć 200 lat i wytrzymują nawet dwa lata bez wody. Czytając ten zbiór ciekawostek o kaktusach poznasz najskrytsze tajemnice tych roślin. Wyjaśniamy jak kaktusy przystosowały się do życia na pustyni, czy rośliny te dają tlen, jak długo mogą żyć uprawiane w domu i dlaczego czasem drewnieją, a czasem stają się miękkie niczym gąbka. Poznaj ciekawostki o kaktusach i koniecznie spraw sobie jakiegoś do domu lub biura!

Kaktusy to ciekawe rośliny, posiadające wiele tajemnic!
Fot. pixabay

Ile kaktus wytrzyma bez wody

Kaktusy pochodzą z rejonów półpustynnych i górskich, gdzie panują długotrwałe susze. W toku ewolucji zdołały się przystosować do trudnych warunków i potrafią magazynować duże ilości wody. Niektóre gatunki kaktusów mogą wytrzymać bez nawadniania nawet dwa lata.

Domowe kaktusy nie są aż tak odporne i wymagają częstszego podlewania. Niskie kaktusy, jak Gymnocalycium baldianum czy mamilaria, mogą bez problemu przetrwać kilka miesięcy bez podlewania. Większe kaktusy, takie jak Ferocactus i opuncja, potrafią przetrwać znacznie dłużej magazynując większe ilości wody w swoich łodygach. Zazwyczaj jednak podlewanie kaktusów w doniczce warto wykonywać raz na 2 tygodnie. Pomiędzy kolejnymi podlewaniami ziemia w doniczce powinna wyraźnie przeschnąć.

Kaktusy najlepiej podlewać metodą podsiąkową - wstawiając do miski z wodą
Fot. ©Agnieszka Lach

Jak kaktusy przystosowały się do życia na pustyni

Żeby przetrwać w wyjątkowo niesprzyjającym pustynnym środowisku kaktusy przechodzą cykl rozwojowy w bardzo krótkim czasie - kwitną, owocują i wydają nasiona w przeciągu zaledwie kilku tygodni.

Łodygi kaktusów w toku ewolucji zostały zmodyfikowane tak by mogły gromadzić duże ilości wody. Woskowa powłoka, która je pokrywa zabezpiecza roślinę przed parowaniem.

Kaktusy w swoich łodygach gromadzą duże ilości wody
Fot. pixabay

Żeby zminimalizować utratę wody u kaktusów, liście zostały przekształcone w ciernie lub zredukowane do niewielkich łusek.

Po opadach deszczu kaktusy szybko tworzą cienkie włośniki na korzeniach, co pozwala zmaksymalizować wchłanianie wody przez ten krótki czas, w którym jest ona dostępna w glebie.

Aparaty szparkowe (służące do wymiany gazowej) większości roślin są otwarte w dzień. Kaktusy otwierają je wyłącznie w nocy, gdy jest chłodniej, dzięki czemu tracą znacznie mniej wody.

• Rośliny odporne na suszę
• Kaktusy epifityczne - gatunki i uprawa
• Jak dbać o kaktusy doniczkowe? Uprawa kaktusów w domu
• Kaktusy w szkle. Jak sadzić i jak o nie dbać

Czy kaktusy dają tlen

Tak jak inne rośliny zawierające chlorofil, także kaktusy przechodzą proces fotosyntezy w wyniku czego oddają do otoczenia tlen. Jednak w przypadku roślin suchego i gorącego klimatu fotosynteza przebiega nieco inaczej. Rośliny typu CAM (Crassulacean acid metabolism), w tym kaktusy, w upalnie dni mają zamknięte aparaty szparkowe, żeby zminimalizować parowanie wody. Aparaty szparkowe otwierają nocą. Wtedy oddają do otoczenia tlen oraz pobierają i magazynują dwutlenek węgla, który za dnia wykorzystują do przeprowadzenia fotosyntezy.

Kaktusy dają tlen nocą, a nie w dzień jak większość roślin
Fot. pixabay

Ile żyją kaktusy w domu

W naturze kaktusy mogą żyć przez dziesiątki lat. Kaktusy w domu żyją znacznie krócej, ale i tak mogą przetrwać kilkanaście lat. Problemem starych kaktusów jest to, że z wiekiem wyglądają coraz mniej atrakcyjnie i ich właściciele po prostu się ich pozbywają.

Kaktus Cephalocereus mimo siwej czupryny wcale nie jest stary :-)
Fot. depositphotos

Czy kaktusy są trujące

Kaktusy nie są trujące dla ludzi, mogą co najwyżej spowodować problemy trawienne: ból brzucha i biegunkę. Natomiast istnieją gatunki kaktusów zawierające silne związki halucynogenne np.: Echinopsis Peruviana, Echinopsis Pachanoi, Lophophora Williamsii, Echinopsis lageniformisma.

Czy kaktusy uczulają

Kontakt z kolcami kaktusów, zadrapanie czy ukłucie, mogą powodować reakcje uczuleniowe oraz powodować infekcje. Dla alergików groźniejszy jest pyłek kwiatowy kaktusów, będący silnym czynnikiem alergicznym.

• Trujące rośliny doniczkowe. Czy masz je w domu?
• Rośliny doniczkowe trujące dla kota. Tych kwiatów lepiej unikać!
• Rośliny doniczkowe oczyszczające powietrze w mieszkaniu
• Kwiat królowa jednej nocy - uprawa, pielęgnacja, rozmnażanie

Czy kaktusy przynoszą pecha? Przesądy o kaktusach

Starożytna chińska sztuka aranżacji przestrzeni feng shui udowadnia, że kolczaste rośliny, takie jak kaktusy, przyciągają negatywną energię i nie powinny być trzymane w domach. Są one uznawane za rośliny psujące relacje międzyludzkie oraz prowadzące do strat finansowych.

Inny popularny przesąd mówi, że w domach, w których rosną kaktusy, mężczyźni stają się konfliktowi i trudni w pożyciu. W takich domach, w których jest dużo kłótni, kaktusy doskonale rosną, gdyż żywią się negatywną energią.

Jako że kaktusy przynoszą pecha, nie powinniśmy ich dawać w prezencie, ponieważ osobom w stanie wolnym kaktus przyniesie dalszą samotność, a parom będącym w związku - rychłe rozstanie.

Życzysz komuś źle? Sprezentuj mu kaktusa!
Fot. pixabay

Ile w tych przesądach jest prawdy i czy warto w nie wierzyć? W sekrecie wyjawię Wam, że w pomieszczeniach redakcji naszego poradnika jest sporo kaktusów, a mimo to nasza strona się rozwija i poradnik ma się całkiem nieźle ;-)

Czy kaktusy rosną w Afryce

Kaktusy w naturze występują głównie w obu Amerykach, ale z powodzeniem przyjęły się także w Australii, Azji oraz krajach basenu Morza Śródziemnego. Kaktusy rosnące w Afryce należą do rodzaju Rhipsalis. Epifityczne kaktusy Rhipsalis, zwane patyczakami, są dobrze znane jako popularne rośliny doniczkowe.

Kaktus Rhipsalis policarpa to popularna roślina doniczkowa
Fot. ©Agnieszka Lach

Czy kaktusy mogą stać w cieniu

Odporne kaktusy mogą stać w cieniu, ale z powodu braku wystarczającej ilości światła stają się słabe, wiotkie, wyciągnięte i nie kwitną. Zapotrzebowania kaktusów na światło zmienia się wraz z ich cyklem wegetacyjnym. W fazie intensywnego wzrostu kaktusy wymagają dużej ilości światła, natomiast w okresie spoczynku mogą otrzymywać go znacznie mniej.

Jeżeli już koniecznie chcesz uprawiać kaktusy w miejscu cienistym, odpowiednich roślin szukaj wśród przedstawicieli rodzaju Rhipsalis.

Czy kaktusy mogą być w sypialni

Przesądy dotyczące kaktusów stanowią, że tych kolczastych roślin nie należy umieszczać w pobliżu łóżka, ponieważ powodują migreny oraz niestrawność. Nauka zaś udowadnia, że kaktusy to doskonałe kwiaty doniczkowe do sypialni ze względu na nietypowy przebieg fotosyntezy. W odróżnieniu od większości roślin, kaktusy w nocy pobierają szkodliwy dwutlenek węgla, a oddają tlen. W ten sposób oczyszczają powietrze w sypialni i umożliwiają lepszy sen.

Mrozoodporna opuncja w skrzynce balkonowej
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Czy kaktusy mogą stać na balkonie

Ciepłolubne kaktusy mogą stać na balkonie, ale tylko latem. Wystawiamy je na zewnątrz, gdy minie ryzyko wiosennych przymrozków, czyli po 15 maja. Jesienią przenosimy rośliny z powrotem do mieszkania.

Jeśli chcemy by kaktusy ozdabiały nasz balkon przez cały rok, musimy wybrać kaktusy mrozoodporne: Cylindropuntia, Opuntia Humifusa, Echinocereus viridiflorus.

Należy pamiętać o tym, by podczas upałów cieniować rośliny, żeby nie doznały poparzeń. Kaktusy na balkonie powinny być także osłonięte przed deszczem, ponieważ przelanie sprzyja gniciu korzeni oraz pojawieniu się chorób grzybowych.

Dlaczego kaktus drewnieje

Wraz z wiekiem kaktusy korkowacieją (drewnieją) od dołu, w ten sposób zapewniając lepsze wsparcie dla rozrastających się pędów. Jest to naturalny proces fizjologiczny, któremu nie da się zapobiec. Jeśli zmieniona powierzchnia jest sucha i nie ma na niej żadnych narośli, nie ma się czym martwić.

Dlaczego kaktus drewnieje od spodu?
Fot. depositphotos

Objawy podobne do drewnienia kaktusa mogą się pojawić przy intensywnym podlewaniu oraz niskiej temperaturze i wysokiej wilgotności otoczenia. Na całej długości pędów pojawiają się wówczas nieregularne, suche, brązowe plamy oraz zgrubienia. W takiej sytuacji należy zmniejszyć częstotliwość podlewania oraz umieścić kaktusa w ciepłym i zacisznym miejscu.

Jeżeli zaś występowaniu plam towarzyszy utrata turgoru i wysychanie łodyg w środku, jest to znak, że kaktus jest zainfekowany suchą zgnilizną. W takim przypadku należy całą roślinę opryskać preparatem Miedzian 50 WP naprzemiennie z Biosept Active.

Dlaczego kaktus robi się miękki

Zdarza się, że mimo naszej opieki kaktus robi się miękki. Często jest to spowodowane błędami w podlewaniu, gdy roślina otrzymuje zbyt mało lub zbyt dużo wody. Najlepiej jest podlewać kaktusy, gdy podłoże całkowicie wyschnie, a zimą całkowicie zaprzestać podlewania na 2-3 miesiące.

Kaktus wiotczeje także w wyniku przegrzania rośliny oraz przemarznięcia. Żeby uratować uszkodzone rośliny należy przede wszystkim zapewnić im właściwe warunki termiczne, sprawdzić stan korzeni i uszkodzone lub martwe koniecznie usunąć.

Dlaczego kaktus robi się miękki i się przechyla
Fot. depositphotos

Kaktus traci turgor także wtedy, gdy porazi go miękka zgnilizna bakteryjna kaktusów oraz w wyniku żerowania mątwika kaktusowego.

O chorobie świadczą zapadnięte plamy u podstawy pędu kaktusa. We wczesnej fazie rozwoju choroby można posypać sproszkowany węglem aktywnym, a całą roślinę trzeba opryskać naprzemienne preparatami Miedzian 50 WP i Biosept Active.

Mątwik kaktusowy to nicień, który wysysa sok z komórek miękiszowych korzenia, pobudzając w ten sposób tworzenie się na korzeniach drobnych bulwkowatych zgrubień. Porażone kaktusy słabo rosną, a ich korzenie gniją i zamierają. Jeśli po wyjęciu kaktusa z ziemi zaobserwujemy na jego korzeniach białe pęcherzyki o średnicy 0,5 mm, możemy być pewni, że to mątwik kaktusowy. Te białe pęcherzyki to jego samice, które po złożeniu jaj zamieniają się w złotobrązową cysty średnicy około 1 mm. Samiec ma długość około 1 mm.

Mątwika kaktusowego można zwalczyć w sposób naturalny stosując do oprysku oraz podlewania wywar z wrotyczu. Żeby przygotować samodzielnie taki wywar 3 g suszu zalewamy litrem wody i gotujemy przez 20 min. Po wystudzeniu i odcedzeniu stosujemy kilkukrotnie w 7-10 dniowych odstępach. Możemy także sięgnąć po gotowy ekstrakt z wrotyczu dostępny w sklepach ogrodniczych.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Choroby kaktusów. Dlaczego kaktus usycha, marszczy się i gnije?
• Szkodniki kaktusów. Przędziorki, tarczniki i wełnowce na kaktusach
• Zygokaktus, grudnik - uprawa i pielęgnacja
• Żywe kamienie, Lithops - uprawa i pielęgnacja

Opracowano na podstawie:
1. Z. Fleischer, B. Schutz, Kaktusy, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1975, s. 181-189;
2. T. Hewitt, Kaktusy i inne sukulenty, Wydawnictwo Wiedza i Życie, Warszawa 1999, s. 14-15, 22-23, 40-41;
3. G. Łabanowski, L. Orlikowski, A. Wojdyła, Jak pielęgnować rośliny doniczkowe. Choroby i szkodniki, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2011, s. 102-105.