Drutowce, robaki w ziemi. Opis i zwalczanie w ogrodzie

Drutowce to larwy chrząszczy z rodziny sprężykowatych (Elateridae). Są najgroźniejszymi szkodnikami spotykanymi w ogrodach. Licznie występujące robaki w ziemi uszkadzają korzenie, bulwy oraz podziemne części łodyg, powodując zamieranie roślin. Dowiedz się jak rozpoznać drutowce w ogrodzie oraz poznaj ekologiczne sposoby na ich zwalczanie. Wyjaśniamy jak pozbyć się drutowców z ogrodu!

Drutowce żerują na korzeniach warzyw
Fot. depositphotos

Drutowce - opis, jak je rozpoznać?

Drutowce to larwy licznych gatunków chrząszczy należących do rodziny sprężykowatych (Elateridae). Drutowce są walcowate, żółte lub brązowe, i mają 2,5 cm długości. Ciało larwy pokrywa sztywny oskórek. Zakończenie odwłoka - stożkowate lub ukośnie ścięte, z wyrostkami prostymi lub zagiętymi - jest charakterystyczne dla poszczególnych gatunków.

Drutowce - objawy żerowania

Na początku i pod koniec okresu wegetacji drutowce wyrządzają największe szkody. Wiosną larwy żerują na nasionach oraz na młodych siewkach. Szkodniki wgryzają się w części łodygi tuż pod powierzchnią ziemi oraz w szyjkę korzeniową. W ten sposób pozbawiają rośliny składników odżywczych i wody. Ponieważ żerowanie drutowców trwa przez cały sezon, rośliny nie mają szans na regenerację - karłowacieją, usychają i ostatecznie zamierają.

Drutowce najchętniej atakują takie warzywa, jak: marchew, burak, ziemniaki, truskawki i sałata. Żywią się także innymi warzywami oraz trawami. W korzeniach i bulwach larwy drążą tunele, zanieczyszczając je odchodami. Uszkodzone organy ulegają infekcjom i gorzej się przechowują.

Drutowiec żerujący na korzeniach
Fot. depositphotos

Drutowce - biologia i rozwój

Na przełomie kwietnia i maja odbywają się pierwsze wyloty dorosłych osobników. Chrząszcze nie są szkodliwe - żywią się kwiatowym pyłkiem. Samice składają do ziemi jaja pod koniec maja. Larwy chrząszczy żerują pod ziemią przez 4 - 5 lat, a większość szkód wyrządzają wczesną wiosną i jesienią, gdy temperatura gleby jest niska. Wylęg następuje późnym latem, a dorosłe chrząszcze pojawiają się wiosną.

Warto wiedzieć!
Najbardziej szkodliwe są larwy o długości 1,5 - 2, 0 cm, czyli w 3 i 4 roku rozwoju.

Domowe sposoby na drutowce

Najlepszą ochroną przed drutowcami jest monitorowanie icj obecności i zapobieganie ich rozprzestrzenianiu.

Larwy znajdują się zazwyczaj w górnych 5 - 6 cm gleby. Drutowce lubią wilgoć i chłód, co może utrudniać ich znalezienie w suchej glebie w okresie letnim. Monitując uprawy należy także kontrolować wybiórczo korzenie i podziemne części łodyg, miejsca żerowania larw. Wykrycie uszkodzeń spowodowanych przez drutowce w ogrodzie oznacza, że są one obecne w glebie już od kilku lat.

Drutowiec - larwa chrząszcza Agriotes lineatus
Fot. Danny Steaven, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Jak robić pułapki na drutowce?

Najskuteczniejszą mechaniczną metodą usuwania drutowców jest ich zwabienie i zlikwidowanie. Działa to jednak tylko wtedy, gdy populacja szkodnika jest niewielka.

Żeby zanęcić larwy można w miejscu ich występowania wykopać rowki na głębokość kilku centymetrów, wypełnić je kiełkującym groszkiem, fasolą lub kukurydzą i przykryć deską. Zwabione pożywieniem drutowce zbiorą się w jednym miejscu. Po kilku dniach będzie można zdjąć przykrycie i zlikwidować szkodniki.

Jako przynętę na drutowce można także wykorzystać plastry ziemniaka lub marchwi, które zakopujemy w ziemi na głębokość około 5 cm. Na 1 m² powierzchni wystarczą 3 pułapki, które co kilka dni należy, przeglądać, niszczyć drutowce i wymieniać przynęty na świeże.

Sadzona między zagonami sałata stanowi doskonałą przynętę na drutowce, które chętnie na niej żerują. Gdy zauważymy, że sałata zaczyna żółknąć i więdnąć ostrożnie wykopujemy ją wraz ze szkodnikami i niszczymy.

Chrząszcz Lacon murinus i jego larwa - drutowiec
Fot. Danny Steaven, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Drutowce - zwalczanie ekologiczne

W walce z drutowcami skuteczne są metody agrotechniczne. Spulchniając i przekopując regularnie glebę wydostajemy jaja i larwy na powierzchnię, gdzie wysychają lub zostają zjadane przez gryzonie i ptaki.

Odchwaszczając starannie ogród i usuwając rośliny, na których żerują drutowce, na przykład perz, niszczymy potencjalne źródło infekcji.

Rotacja upraw i ich coroczna zmiana ma duży wpływ na populację szkodników. Dlatego warto zaplanować płodozmian warzyw zgodnie ze sztuką ogrodniczą oraz wprowadzić do niego rośliny, których drutowce nie lubią. Są to: gorczyca biała i żółta, gryka, groch, fasola, rzepak i łubin.

Gnojówka z wrotyczu na drutowce

Bardzo dobre efekty w zwalczaniu drutowców przynosi podlewanie roślin gnojówką z wrotyczu pospolitego. W efekcie podlewania wrotyczem podrażnione drutowce wychodzą na powierzchnię gleby i stają się łatwy łupem dla ptaków.

Aby przygotować gnojówkę wrotyczu należy 1 kg świeżych liści wrotyczu zalać 10 litrami chłodnej wody i pozostawić do sfermentowania na okres 2-4 tygodni. Gdy roztwór przestanie się pienić i stanie się klarowny, będzie gotowy do użytku. Stosuje się bez rozcieńczenia, polewając na glebę, w której występują drutowce.

Jeżeli nie chcemy samodzielnie przygotowywać gnojówki z wrotyczu, można sięgnąć po gotowy preparat Wrotycz ProBio Ogród. Jest to naturalny preparat, który w swoim składzie zawiera przefermentowany wyciąg z wrotyczu wzbogacony o pożyteczne mikroorganizmy. Preparat rozcieńcza się z wodą w stosunku 1:50 (20 ml preparatu na 1 litr wody) i podlewa rośliny kilka razy w sezonie wegetacyjnym.

Drutowce - zwalczanie biologiczne

Innym sposobem na zwalczanie drutowców jest wprowadzenie do gleby nicieni Steinernema carpocapsae. Te pożyteczne nicienie są naturalnymi wrogami larw chrząszczy z rodziny sprężykowatych - skutecznie oczyszczają obszary o dużej populacji drutowców.

Ptaki i gryzonie żywiące się larwami chrząszczy także mogą nas wspomóc w walce o zdrowe uprawy. Zaprośmy je do swojego ogrodu ustawiając domki dla jeży lub budki dla ptaków.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Ochrona warzyw przed chorobami i szkodnikami
• Pędraki w truskawkach - zwalczanie
• Nicienie glebowe. Zwalczanie. Jaki preparat na nicienie?

Opracowano na podstawie:
1. H. Legutowska, Szkodniki glebowe w Działkowiec 12/2006, s. 58-59;
2. H. Masternak, K. Wiech, Jaki to szkodnik, jaka choroba, Polski Związek Działkowców, Warszawa 1994, s. 9;
3. Z. Przybylak, 300 ekosposobów na szkodniki i choroby, Wydawnictwo Ekomedia, Bydgoszcz 2019, s. 94;
4. K. Wiech, Ekologiczna ochrona roślin na działce, Wydawnictwo Działkowiec, Warszawa 2015, s. 26.