Choroby i szkodniki truskawek - objawy, zdjęcia, zwalczanie
Truskawki są bardzo lubianymi owocami. Rośliny te mogą być uprawiane w ogrodach ale też w doniczkach na balkonach i tarasach. Trudno się zatem dziwić, że tak chętnie decydujemy się na własną uprawę truskawek. Warto jednak poznać choroby i szkodniki truskawek, które mogą sprawić nam kłopoty. Zobacz jakie są objawy występowania chorób i szkodników truskawek oraz jak prowadzić ich zwalczanie. Oto sprawdzone sposoby na zdrowe truskawki!
Ściółkowanie gleby pod truskawkami słomą przeciwdziała
zachwaszczeniu i pomaga utrzymać owoce w czystości
Choroby grzybowe truskawek
Szara pleśń truskawki - choroba występuje na wszystkich organach nadziemnej części roślin, ale najczęściej na kwiatach i owocach truskawek. Porażone części kwiatów szybko ciemnieją i zasychają. Natomiast zawiązki owoców brunatnieją. Na owocach dojrzałych występują miękkie, gnilne plamy, pokryte pylącym nalotem. Zakażenie truskawki szarą pleśnią następuje w momencie kwitnienia truskawek, a skutek choroby zauważamy dopiero w czasie zbiorów, jednak na walkę z chorobą jest już wtedy zbyt późno.
Aby zapobiec występowaniu tej choroby truskawek należy zadbać o dobre przewietrzanie plantacji (odpowiednie odległości między roślinami). Ważne jest też ograniczenie nawożenia azotowego (przenawożenie azotem sprzyja rozwojowi szarej pleśni na truskawce), usuwanie starych, porażonych liści wiosną i porażonych owoców w trakcie zbiorów. Deszczowanie plantacji truskawek wykonujmy tylko w godzinach rannych, gdyż wówczas wschodzące słońce sprawi, że rośliny szybko obeschną. W rejonach występowania szarej pleśni na truskawkach konieczna jest uprawa odmian odpornych.
Z naturalnych metod ochrony truskawki przed szarą pleśnią, warto też wspomnieć o sadzeniu obok truskawek cebuli i czosnku. Substancje wytwarzane przez te warzywa, pomagają ograniczać porażenie szarą pleśnią. Cebula i czosnek mogą być sadzone zarówno na obwodzie grządki z truskawkami jak i pomiędzy rzędami.
Co posadzić obok truskawek?
Pewne warzywa i zioła uprawiane współrzędnie z truskawkami sprawiają, że truskawki lepiej plonują i są rzadziej atakowane przez choroby. Inne z kolei poprawiają smak i aromat owoców truskawek. Zobacz co posadzić obok truskawek, aby te lepiej rosły i plonowały. Więcej...
Jak zwalczać szarą pleśń truskawki? Uprawiając truskawki na działce, gdzie zazwyczaj chcemy uniknąć konieczności stosowania chemicznych środków ochrony roślin, przed kwitnieniem warto truskawki zapobiegawczo podlać gnojówką ze skrzypu polnego lub wywarem z łusek cebuli. Około 2 tygodnie po zbiorze owoców, na plantacjach dwuletnich i starszych, trzeba skosić liście na wysokości kilku centymetrów nad stożkami wzrostu i usunąć je z zagonów.
Choroby truskawek - szara pleśń
Zwalczanie szarej pleśni na truskawkach wykonuje się poprzez opryski wykonywane sukcesywnie w miarę rozwoju kwiatów. Pierwszy oprysk na początku kwitnienia, drugi w czasie pełni kwitnienia, a trzeci pod koniec kwitnienia. Chłodna i wilgotna pogoda znacznie wydłuża kwitnienie truskawki, wówczas może zaistnieć konieczność wykonania dodatkowego oprysku.
Do oprysku polecamy przede wszystkim naturalny preparat biologiczny Polyversum WP, który przynosi doskonałe rezultaty w ochronie truskawki przed szarą pleśnią. Spośród chemicznych środków ochrony roślin, w walce z szarą pleśnią na truskawce pomocne są prepraty Switch 62.5 WG oraz Signum 33 WG.
Mączniak prawdziwy truskawki - to kolejna choroba truskawek, którą wywołują grzyby. Nasilenie objawów chorobowych zależy od warunków pogodowych. Ta choroba występuje na wszystkich organach nadziemnych truskawek, najsilniej jednak porażane są liście i zielone zawiązki owoców. Na dolnej stronie liści truskawek widać mączysty, białawy nalot, porażone kwiaty i młode zawiązki owoców zamierają, a owoce pokryte nalotem tracą wartość spożywczą.
Aby zapobiec pojawieniu się tej choroby truskawek należy sadzić wyłącznie zdrowy materiał nasadzeniowy i nie dopuszczać do zbytniego zagęszczenia i zachwaszczenia plantacji. Należy uprawiać wyłącznie odmiany odporne na mączniaka oraz ograniczyć nawożenie azotowe. W walce z mączniakiem prawdziwym truskawki stosuje się opryskiwanie preparatami siarkowymi (np. Siarkol 800 SC oraz Siarkol Extra 80 WP) w okresie kwitnienia oraz w razie konieczności po zbiorze owoców.
Czerwona zgnilizna korzeni truskawek - wywoływana jest przez grzyb Phytophthora fragariae. Jego rozwojowi sprzyjają gleby ciężkie, wolno nagrzewające się i wilgotne. Tu bowiem ta choroba truskawek znajduje optymalne warunki rozwoju - wysoką wilgotność i dość niską temperaturę (10 - 15°C). Jesienią i wiosną umożliwia to grzybowi rozprzestrzenianie się poprzez zarodniki. Porażone korzenie truskawek najpierw przestają rosnąć. Później gniją korzenie boczne i wierzchołki korzeni głównych. Na skutek tego system korzeniowy chorej rośliny składa się z prawie wyłącznie z głównych korzeni. Korzenie takie są ciemniejsze niż zdrowe. Czerwona zgnilizna korzeni truskawek rozwija się dość wolno, dlatego wyraźne objawy i straty nasilają się w drugim roku życia plantacji. Porażone rośliny najpierw słabiej rosną i mają mniejsze i jaśniejsze (niebieskawe) liście. Potem najstarsze liście żółkną i zasychają, wreszcie giną całe rośliny, często jeszcze przed zbiorami owoców. Niestety jest to choroba truskawek trudna do wyeliminowania.
Choroby truskawek - czerwona zgnilizna korzeni truskawek
Wertycylioza truskawki - to choroba atakująca bardzo wiele roślin uprawnych i ozdobnych, w tym również truskawki. Ta choroba grzybowa truskawek wnika do korzeni przez włośniki albo miejsca uszkodzone mechanicznie. Później opanowuje wiązki naczyniowe, które zostają zatkane. W efekcie następuje upośledzenie przewodzenia. Grzyb najlepiej rozwija się w wysokiej wilgotności i temperaturze około 20°C. W latach mokrych może wystąpić bezobjawowo. Symptomy natomiast pojawiają się w czasie upału i suszy. Jest to więdnięcie roślin, zaczynające się od najstarszych wewnętrznych liści, które później obejmuje całe rośliny. Największe szkody notuje się w pierwszym roku życia plantacji. W walce z wertycyliozą ważne jest regularne usuwanie porażonych roślin, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się tej choroby truskawek. Przed sadzeniem i na wiosnę zaleca się podlewanie roślin fungicydami, np. Scorpion 325 SC.
Antraknoza truskawki. Objawy, opryski, zwalczanie
Antraknoza truskawki to groźna choroba powodująca powstawanie wklęsłych, gnilnych plam na owocach truskawek. Zobacz jakie są pozostałe objawy antraknozy truskawki, jak w przypadku uprawy ogrodowej prowadzić zwalczanie tej choroby, a także jakie są polecane opryski przeciwko antraknozie. Więcej...
Choroby wirusowe truskawek
Cętkowana plamistość liści truskawki - jest chorobą o podłożu wirusowym. Dopiero test biologiczny pozwala na całkowicie pewne stwierdzenie porażenia tym wirusem, ponieważ nie daje on na roślinach typowych objawów. Wtórnym objawem jest drobnienie owoców i spadek plonowania, przy czym efekt ten występuje najsilniej dopiero na 4-letnich i starszych plantacjach truskawek.
Żółtobrzeżność liści truskawki - intensywność i typowość objawów tej wirusowej choroby truskawek zależy od pory roku. Lepiej są one widoczne wiosną i jesienią. Opanowane rośliny wykazują skłonność do drobnienia, Mniejsze są blaszki liściowe i krótsze ogonki szczególnie młodych liści. Na brzegach liści występują chlorotyczne plamy o wyraźnie zarysowanych brzegach.
Marszczyca liści truskawki - objawy chorobowe marszczycy liści widać już na najmłodszych liściach. Są to chlorotyczne plamki - albo wzdłuż nerwacji liścia, albo na całej powierzchni blaszki. Przebarwiona tkanka ulega nekrozie, stąd zmiany w kształcie rosnących blaszek: marszczenie, nierównomierny wzrost, a nawet rozdwajanie się listków. Zainfekowane rośliny rosną słabiej i znacznie gorzej owocują.
Jak zwalczać choroby wirusowe truskawek? Po stwierdzeniu choroby przede wszystkim należy usunąć i zniszczyć (spalić) wszystkie zarażone rośliny aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się wirusów. Jeżeli są obecne mszyce, które mogą być nosicielami wirusów, należy je zwalczyć przy użyciu środka owadobójczego. Do ponownego obsadzania grządek truskawkami należy kupować certyfikowane rośliny, od sprawdzonego sprzedawcy, oraz wybierać odmiany tolerancyjne na wirusy.
Pędraki w truskawkach - zwalczanie
Pędraki w truskawkach uszkadzają korzenie roślin, prowadząc do usychania truskawek i słabszego owocowania, a w skrajnych przypadkach, nawet do zniszczenia całej uprawy. Zobacz jak rozpoznać pędraki w truskawkach, jak zapobiec ich występowaniu oraz jak wygląda zwalczanie pędraków w truskawkach podczas uprawy na działce. Więcej...
Szkodniki truskawek
Szkodnikami często atakującymi truskawki są ślimaki. Są to najczęściej takie ślimaki, jak: pomrowik, śliniki, pomrowy. Powodowane przez nie zniszczenia to dziury wygryzione w liściach truskawek i ponadgryzane owoce. Zdarza się nawet, że ślimaki mogą objeść cały owoc aż do szypułki. Ręczne wyłapywanie ślimaków zazwyczaj jest niewystarczające ale w uprawach amatorskich nie polecamy chemicznych środków na ślimaki, które są toksyczne i niebezpieczne dla środowiska. Jeśli chcemy uzyskać zdrowe i ekologiczne truskawki z własnej uprawy, do ochrony przed ślimakami proponujemy użyć naturalnej mączki bazaltowej.
Mączka bazaltowa to ekologiczny nawóz powstały ze zmielonej skały bazaltowej. Mączką bazaltową obsypuje się grządki dookoła i wysypuje ją w międzyrzędziach, tak aby utworzyć bariery przez które ślimaki nie przejdą. Można też oprószać całe rośliny. Po opadach deszczu zabieg trzeba powtórzyć. W ten sam sposób przeciwko ślimakom stosowana może być ziemia okrzemkowa.
Korzeniak szkodliwy (Pratylenchus penetrans) - to nicień o typowym cylindrycznym kształcie i długości około 0,5 mm. Występuje u nas licznie i jest uważany za bardzo szkodliwy gatunek. Jego występowanie jest jedną z przyczyn tzw. zmęczenia gleby. Może bytować w glebie i na korzeniach truskawek. Cały rozwój może odbywać się w tkance korowej korzeni, stanowiącej pokarm nicienia. Szkodliwość bezpośrednia polega na zamieraniu włośników, w wyniku czego roślina jest gorzej zaopatrywana w wodę i składniki pokarmowe. Szkodliwość pośrednia polega na przenoszeniu chorób wirusowych i ułatwianiu infekcji przez grzyby glebowe, powodujące choroby sytemu korzeniowego.
Aby zapobiec rozwojowi tego nicienia należy uprawiać truskawki po dobrych przedplonach (np. rzepak, gorczyca). Nie jest wskazane zakładanie nowej plantacji na stanowisku po truskawkach ani też po sadzie.
Uwaga!
Prawie całkowitą likwidację nicieni glebowych zapewnia uprawa aksamitki jako przedplonu przed truskawką.
Do zwalczania nicieni w truskawkach warto wykorzystać biopreparat P-Drakol. Ogranicza on rozwój nicieni i innych szkodników glebowych w sposób całkowicie naturalny i bezpieczny dla środowiska. Dodatkowo wspomaga rozwój truskawek i przyspiesza regenerację uszkodzonych korzeni. Dzięki temu truskawki szybko odzyskają wigor!
Nicienie glebowe. Zwalczanie. Jaki preparat na nicienie?
Nicienie glebowe to szkodniki żyjące w ziemi. Choć są tak małe, że gołym okiem ich nie zobaczymy, potrafią mocno uszkodzić korzenie roślin, prowadząc do chorób i zamierania. Poznaj sposoby na zwalczanie nicieni glebowych i dowiedz się jakie preparaty na nicienie są najlepsze! Więcej...
Roztocz truskawkowiec (Steneotarsonemus fragariae) - samica tego szkodnika truskawki jest znacznie większa, osiąga do 2 mm długości, żółta lub brązowa, samiec zaś dużo mniejszy - około 0,15 mm.
Samice tego szkodnika truskawek zimują w różnych kryjówkach w pobliżu korony truskawki. Zazwyczaj opuszczają miejsce zimowania w marcu. Rozwój zaczyna się w temperaturze 10 - 12°C, przy wilgotności powietrza 80-90%. Samice mogą składać jaja bez zapłodnienia. Z takich jaj wylęgają się tylko samice, których zawsze jest więcej. Roztocz truskawkowiec wysysa soki z liści, pąków kwiatowych i kwiatów. Najchętniej żeruje na młodych, jeszcze niezupełnie rozwiniętych liściach truskawki. Szkody wynikają z ogładzania roślin, które gorzej zimują, a także gorzej plonują w następnym roku. Zwykle silniej opanowane są plantacje starsze. Wiele owoców jest źle wykształconych na skutek słabego zapylenia opanowanych owoców.
Szkodniki truskawek - roztocz truskawkowiec
a) samica od strony brzusznej, b) samiec od strony brzusznej
Aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się tego szkodnika truskawek warto sadzić odmiany, na których rzadko on się pojawia, takie jak 'Senga Sengana', 'Dukat', 'Marmolada' i 'Redguantlet'.
Chemiczne zwalczanie roztocza truskawkowca jest trudne ze względu na tryb życia szkodnika, ukrywającego się wśród najmłodszych liści. Opryski wykonuje się wiosną, tuż przed kwitnieniem truskawki, lub w lecie - po zbiorze owoców. Bardzo ważne, by ciecz użytkową dokładnie nanieść na najmłodsze liście truskawki, gdzie szkodnik się ukrywa. Jeśli planowane jest koszenie starych liści po zbiorze, zabieg ten powinien być przed opryskiem zwalczającym roztocza. Pomocne będą takie środki jak: Ortus 05 SC, Sanmite 20 WP.
Szkodniki truskawek - opuchlak truskawkowiec
Opuchlak truskawkowiec (Otiorhynchus sulcatus) - opuchlaki to drobne ryjkowce, z których najgroźniejszym jest opuchlak truskawkowiec. Żerujące larwy opuchlaka niszczą korzenie różnych roślin, a dorosłe chrząszcze ogryzają liście, pączki, kwiaty, a nawet korę na cienkich gałązkach, co prowadzi do ich usychania. Podobne szkody powoduje opuchlak rudonóg. Opuchlaki to dość powszechne szkodniki truskawek i malin. Często atakują też azalie i różaneczniki. Po ich pojawieniu się grupowo, w "gniazdach" truskawki więdną, a następnie zasychają. Liście, ogonki liściowe i kora na pędach truskawek i malin uszkodzone żerowaniem chrząszczy. Na brzegach liści widoczne nieregularne wgryzienia.
W razie masowego pojawienia się chrząszczy, konieczne jest chemiczne zwalczanie tych szkodników truskawek. Opryski wykonujemy dopiero po zbiorze owoców, należy dokładnie opryskać rośliny i powierzchnię gleby pod nimi preparatem Dursban 480 EC. Zabieg należy powtórzyć dwa razy co 14 dni.
Opuchlaki - objawy, zwalczanie, opryski
W czasie sezonu wegetacyjnego w naszych ogrodach i na tarasach zauważyć możemy owalne dziury wygryzione w liściach. Ich sprawcami mogą być opuchlaki, chrząszcze żerujące na wielu różnych roślinach, najczęściej jednak na roślinach grubolistnych. Bardzo często opuchlaki można zaobserwować na cisach, azaliach i różanecznikach. Korzenie roślin mogą być zaś uszkadzane przez larwy tych chrząszczy. Jak sobie poradzić z tymi szkodnikami roślin? Więcej...
Węgorek truskawiec (Aphelenchoides fragariae) i węgorek chryzantemowiec (Aphelenchoides ritzemabosi) - ciało obu gatunków nicieni jest cylindryczne, robakowate. Samce mniejsze, tylny koniec ich ciała jest zgięty. Węgorek chryzantemowiec jest większy: samica długości 0,7 - 1,2 mm, a samiec 0,7 - 0,9mm. Samica węgorka trukawkowca ma długość 0,5 - 0,8 mm a samiec 0,5 - 0,7mm. Oba gatunki są wielożerne i mogą występować na licznych chwastach. Zimują zwykle wewnątrz części nadziemnej truskawek. Rozwój może zachodzić zarówno na zewnątrz jak w ich wnętrzu. Optymalne dla nicieni warunki to wysoka wilgotność powietrza i umiarkowana temperatura. Jedno pokolenie węgorków do rozwoju potrzebuje około 2 tygodni.
Szkodliwość bezpośrednia tych szkodników truskawek polega na wyssaniu soków z kształtujących się dopiero młodych pąków i liści. Zaatakowane części rośliny są zdeformowane i karłowate, co najłatwiej zauważyć w czasie kwitnienia truskawek i później, jesienią. Szkodliwość pośrednia jest spowodowana obecnością w roślinach bakterii, które nicienie przenoszą. Bakteria ta daje objaw zwany kalafiorowatością truskawki. Powstaje on w wyniku skrócenia wszystkich łodyg, tak ze zainfekowana roślina jest nieco podobna do kalafiora. Rośliny takie słabiej owocują.
Aby zapobiec pojawianiu się węgorków, koniecznie jest regularne usuwanie chwastów i sadzenie zdrowego materiału roślinnego.
Na plantacjach truskawek coraz częściej obserwuje się pojawianie się muszki plamoskrzydłej (Drosophila suzukii). Te niewielkie owady o żółtobrązowej barwie wyróżniają duże, czerwone oczy. Samice są nieco większe od samców. Na odwłoku posiadają ciemne pasy a ich pokładełko jest silnie ząbkowane. Charakterystyczne dla samców są ciemne plamki w dolnej części skrzydeł oraz grzebienie widoczne na łączeniach segmentów przednich odnóży.
Muszka plamoskrzydła - Drosophila suzukii
Fot. Katja Schulz, CC BY 4.0, Wikimedia Commons
Samica tego szkodnika truskawek nacina skórkę owocu i w miąższu składa białe jaja. W tym miejscu dostrzec można dwie wystające, białe rurki oddechowe. Owoce w których znajdują się larwy nie nadają się do jedzenia. W wyniku żerowania szkodnika skórka owoców mięknie i zapada się a z miejsca nacięcia wycieka sok. Truskawki fermentują i gniją. Z czasem porażane są przez bakterie i grzyby.
Inwazyjna muszka plamoskrzydła największe szkody wyrządza od lipca do września, w owocach truskawek odmian powtarzających owocowanie. Sadzenie wczesnych odmian truskawek ogranicza ryzyko uszkodzenia owoców. Aby uniknąć porażenia owoców larwami, zbiorów nie opóźniamy, zbieramy truskawki jak najszybciej po osiągnieciu dojrzałości zbiorczej.
Aby sprawdzić czy muszka plamoskrzydła jest obecna na plantacji stosuje się pułapki feromonowe Drosinal lub Suzukii Trap. Polecanym preparatem do oprysku na muszkę plamoskrzydłą jest insektycyd naturalnego pochodzenia SpinTor 240 SC.
Przeczytaj również:
Truskawki - uprawa w ogrodzie
Truskawki są niskimi bylinami zielnymi, nadającymi się do uprawy w większości ogrodów, zarówno w gruncie jak i w pojemnikach. Owoce nadają się do spożycia na surowo, a także są doskonałe na mrożonki, dżemy i konfitury. Zobacz jak wygląda uprawa truskawek na działce oraz jakie odmiany truskawek najlepiej nadają się do uprawy amatorskiej. Więcej...
Truskawki na balkonie - odmiany, uprawa, kiedy sadzić
Truskawki na balkonie to doskonała propozycja dla wszystkich osób, które nie mają własnego ogrodu, a chciały by się cieszyć zdrowymi, ekologicznymi owocami z własnej uprawy. Istnieją bardzo ciekawe odmiany truskawek na balkon o długich, zwisających pędach, owocujące nieprzerwanie od końca wiosny aż do jesieni. Zobacz kiedy sadzić truskawki na balkonie i jak wygląda ich uprawa w donicach lub skrzynkach balkonowych. Więcej...
Truskawki frigo - wygodna uprawa na działce
W sprzedaży coraz powszechniej dostępne są sadzonki truskawek frigo, czyli takich które były przechowywane przez zimę w chłodni. Zobacz jakie są zalety tego typu sadzonek truskawek i jak wygląda ich uprawa. Więcej...
Opracowano na podstawie: C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, MUZA SA, Warszawa 1994, s. 408 - 410; Mój Ogród, Delta W-Z, Warszawa 1993, s. 412 - 414; M. Grabowski, Jak zapobiegać gniciu truskawek, Działkowiec, Nr 5/2005, s. 46. Fot. sxc.hu oraz Liberato, JR (czerwona plamistość korzeni truskawki), zdjęcie publikowane na licencji CC BY 3.0 (https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/), Denny Bruck (opuchlak truskawkowiec), zdjęcie dostęne jako własność publiczna, źródło: Wikimedia Commons.
