Bawełnica korówka na jabłoni. Objawy i zwalczanie

Bawełnica korówka (Eriosoma lanigerum) to mszyca często spotykana w sadach jabłoniowych. Objawy występowania bawełnicy korówki, w postaci białych kłaczków na gałęziach drzew, są bardzo charakterystyczne i łatwe do wykrycia. Wyjaśniamy czy możliwe jest biologiczne zwalczanie bawełnicy korówki, a także podpowiadamy po jaki oprysk na bawełnicę sięgnąć, gdy metody naturalne okażą się w niewystarczające.

Bawełnica korówka na jabłoni
Fot. forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Bawełnica korówka - objawy

Objawy występowania bawełnicy korówki przypominają białe kłaczki wełny lub waty widoczne na korze i gałęziach drzew owocowych. Ten kłaczkowaty nalot z długich, cienkich nitek woskowych jest wydzieliną bawełnicy korówki. Nazwa tego szkodnika jabłoni w zasadzie bardzo dobrze odzwierciedla te objawy, bo wygląda to jak kłaczki bawełny na korze drzew.

Bawełnica korówka może występować w dwóch postaciach. Forma nieuskrzydlona ma ciało długości od 1,8 do 2,3 mm barwy granatowej lub ciemnobrunatnej. Pokryta jest białym, delikatnym nalotem woskowym. Osobniki uskrzydlone tej mszycy są zaś brunatnoczarne. Larwy bawełnicy są podobne do dorosłych mszyc, ale mniejsze. Po rozgnieceniu szkodnika wydobywa się brunatnoczerwona ciecz, przez co na tego szkodnika używana jest czasem też nazwa mszyca krwista.

Najczęściej szkodnik ten spotykany jest na jabłoni ale może pojawić się też na gruszy i pigwie. Pierwsze objawy w postaci białawych kłaczków obserwuje się pod koniec wiosny, na przełomie maja i czerwca ale szkodnik może pojawić się licznie także pod koniec lata - w sierpniu i we wrześniu, nawet jeśli wcześniej objawów występowania bawełnicy nie obserwowaliśmy.

Kolonie bawełnicy korówki na jabłoni
Fot. lukwych, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Bawełnica korówka gromadnie pojawia się na starych drzewach jabłoni, na których występują liczne uszkodzenia kory i pęknięcia gałęzi. Takie miejsca sprzyjają bytowaniu tego szkodnika. Bardzo często bawełnica korówka zasiedla też miejsca przycięcia gałęzi. Największe szkody jednak występują na drzewach młodych i w szkółkach. Mszyca wysysająca soki z roślin powoduje ich osłabienie, spowolnienie wzrostu i deformacje gałęzi. Możliwe jest też przedwczesne opadanie owoców zanim dojrzeją, osłabienie mrozoodporności drzew, zaś w miejsca zasiedlone przez bawełnicę korówkę łatwo wnikają patogeniczne grzyby wywołujące choroby drzew owocowych.

Bawełnica korówka - cykl życiowy

Larwy bawełnicy korówki zimują na pędach, ukryte w spękaniach kory drzew oraz w okolicach ich korzeni. Mroźne zimy sprzyjają ginięciu większości zimujących szkodników. Jednak te ukryte najgłębiej potrafią przetrwać do wiosny aby już w tym okresie rozpocząć żerowanie i dalsze namnażanie się.

Kolonie bawełnicy korówki na jabłoni
Fot. wirek33, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Osobniki uskrzydlone z łatwością przemieszczają się na kolejne rośliny. Mszyce bezskrzydłe mogą się przemieszczać wraz z powiewami wiatru lub też za pomocą innych owadów. Najliczniej bawełnica korówka występuje na przełomie maja i czerwca. Letnie upały nie sprzyjają jej bytowaniu ale wraz z jesiennym ochłodzeniem mszyca znów licznie się namnaża. Dlatego zmasowany atak bawełnicy korówki można ponownie obserwować we wrześniu, a przy ciepłej jesieni - jeszcze w październiku.

W ciągu roku szkodnik ten może rozwinąć do 11 pokoleń. Pełny rozwój pokolenia trwa około 3 tygodni, w zależności od warunków klimatycznych.

Bawełnica korówka - zwalczanie biologiczne

Biologiczne zwalczanie bawełnicy korówki umożliwiają owady pasożytujące lub żerujące na tej mszycy. Najskuteczniejszy w zwalczaniu bawełnicy jest osiec korówkowy (Aphelinus mali). Samica tej błonkówki nakłuwa ciało bawełnicy korówki i składa do jej ciała jaja. Z jaj wylęgają się larwy ośca, które żerują w ciele mszycy aż do przepoczwarzenia się (w jednej mszycy rozwija się jedna larwa ośca). Dorosły osiec korówkowy wylatuje z martwej mszycy przez dobrze widoczny okrągły otwór wygryziony w jej grzbiecie. Długość okresu rozwoju ośca w ciele bawełnicy korówki jest zróżnicowana i może wynosić od 40 dni wczesną wiosną do około 20 dni w okresie późniejszym.

Warto wiedzieć!
Larwy ośca korówkowego spędzające zimę w ciele bawełnicy korówki mogą być niszczone przez mróz lub zjadane przez ptaki. Aby przechować ośca do następnej wiosny ścina się jesienią gałązki jabłoni z porażonymi mszycami i układa w skrzynkach, w przewiewnym miejscu zabezpieczonym przed deszczem, ptakami i nadmiernym mrozem. Po przezimowaniu, w trzeciej dekadzie kwietnia gałązki wynosi się do sadu i przymocowuje do drzew w miejscach występowania bawełnicy korówki.

Ślady po pasożytowaniu ośca na bawełnicy korówce
Fot. Blueberry Glade , CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Inne owady pożyteczne pomocne w biologicznym zwalczaniu bawełnicy korówki to: bzygi, skorki, złotooki, biedronki. Aby skorzystać z pomocy owadów pożytecznych w biologicznym zwalczaniu bawełnicy korówki przede wszystkim należy unikać wykonywania oprysków środkami owadobójczymi, które są niszczą nie tylko szkodniki ale też właśnie owady pożyteczne. Warto też w ogrodzie tworzyć dzikie zakamarki sprzyjające bytowaniu owadów pożytecznych, pozostawiać pod drzewami wyżej wyrośniętą trawę, zaś żywiące się mszycami biedronki można zwabić do ogrodu przywiązując do gałęzi żółte, błyszczące tasiemki.

Larwa biedronki zjada bawełnicę korówkę
Fot. Pollinator, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Biologiczne zwalczanie bawełnicy korówki możemy wspomóc poprzez ręczne usuwanie kolonii bawełnic. Może to wystarczyć w ogrodzie przydomowym, czy na działce, szczególnie jeśli mamy zaledwie jedno lub dwa niewielkie drzewka jabłoni. Jeżeli w wyniku żerowania bawełnicy powstały narośla, należy je delikatnie wyciąć, a rany zasmarować maścią ogrodniczą. Jeżeli na wyciętych koloniach bawełnicy zaobserwujemy ślady pasożytowania ośca korówkowego, warto takie kolonie przechować w bezpiecznym miejscu do nastęnego roku. Z nich rozwiną się nowe ośce.

Aby zapobiec pojawianiu się bawełnicy korówki, warto pod drzewami jabłoni, gruszy i pigwy sadzić nasturcje (Tropaeolum) oraz wrotycz pospolity. Zapachy tych roślin odstraszają bawełnicę korówkę.

Co można sadzić pod drzewami owocowymi?
Właściwe wykorzystanie miejsc pod drzewami owocowymi to nie lada wyzwanie dla wielu ogrodników. Odpowiednio dobrane rośliny do sadzenia pod drzewami owocowymi nie tylko będą w tych miejscach dobrze rosły ale też mogą mieć dobroczynny wpływ na plonowanie drzew owocowych. Poznaj 7 najlepszych roślin do sadzenia pod drzewami owocowymi! Więcej...

Bawełnica korówka - opryski

Zimujące formy bawełnicy korówki można zwalczać wykonując ekologiczne opryski drzew owocowych preparatami olejowymi. Oleje oblepiają ciała zimujących mszyc, powodując ich zaduszenie. Opryski takie wykonuje się w okresie bezlistnym, przed rozpoczęciem sezonu wegetacyjnego, zazwyczaj w lutym lub w marcu. Polecane preparaty olejowe do zwalczania bawełnicy korówki to Agrocover i Emulpar 940 EC, choć można też wykonywać opryski olejem parafinowym kupionym np. w aptece.

W czasie sezonu wegetacyjnego opryski przeciwko bawełnicy korówce wykonuje się przede wszystkim w okresach najliczniejszego pojawiania się tego szkodnika, czyli od maja do czerwca, gdy jabłoń już przekwitnie ale na drzewach nie ma jeszcze owoców lub dopiero pojawiają się ich zawiązki. Nastęny termin to jesień po zakończeniu zbiorów jabłek. Dzięki temu unikamy gromadzenia się w owocach pozostałości po środkach owadobójczych.

Do oprysku na bawełnicę korówkę w pierwszej kolejności wykorzystajmy preparaty naturalne, takie jak np. wyciąg z wrotyczu. Aby przygotować taki wyciąg należy 300g świeżego ziela lub 30g suszu z wrotyczu zalać 10 litrami zimnej wody i pozostawić na 24 godziny (może wytworzyć się lekka piana). Następnego dnia przecedzamy i rozcieńczamy z wodą w stosunku 1:2. Preparat trzeba zużyć od razu po przygotowaniu.

W zwalczaniu bawełnicy korówki i innych mszyc skuteczna jest też gnojówka z pokrzywy. Tu jesteśmy w nieco lepszej sytuacji, niż w przypadku wyciągu z wrotyczu, gdyż w sklepach ogrodniczych można kupić gotowy wyciąg z pokrzywy, który po rozcieńczeniu z wodą nadaje się do opryskiwania jabłoni zaatakowanych przez bawełnicę korówkę. Przy okazji oprysk ten będzie działał innemu szkodnikowi jabłoni, jakim jest owocówka jabłkóweczka.

Do zwalczania bawełnicy korówki w czasie sezonu wegetacyjnego warto użyć też preparat Siltac EC. Zwalcza on szkodniki w sposób mechaniczny i nie zawiera chemicznych środków owadobójczych. Dlatego jest to bezpieczny dla środowiska środek na bawełnicę korówkę, polecany do stosowania w ogrodach przydomowych.

Siltac EC na bawełnicę korówkę stosuje się po zauważeniu obecności szkodnika, z wyjątkiem okresu kwitnienia drzew i końca fazy dojrzewania owoców. Zalecane dawkowanie Siltac EC to 6-7,5 ml preparatu na 5 litrów wody.

W ostateczności można sięgnąć po chemiczny środek owadobójczy, np. Mospilan 20 SP. Środek ten stosuje się w ilości 1,25-2,0 g środka rozpuszczone w 5-9l wody, co wystarcza na oprysk powierzchni do 100m². Opryski jabłoni przeciwko bawełnicy korówce wykonuje się po kwitnieniu jabłoni, w momencie pojawienia się pierwszych kolonii mszyc. Innym możliwym terminem jest jesień, po zbiorze jabłek, co ograniczy populację bawełnicy w następnym sezonie wegetacyjnym.

Decydując się na użycie tego preparatu pamiętajmy o zachowaniu zasad bezpieczeństwa wymaganych podczas stosowania środków ochrony roślin, a także dokładnie zapoznajmy się z treścią ulotki środka.

Przeczytaj również:

Zwijanie się liści i pajęczynki na jabłoni. Co to za szkodniki i jak je zwalczyć?
Pod koniec maja i w czerwcu często można zaobserwować zwijanie się liści jabłoni oraz widoczne wokół delikatne pajęczynki lub znacznie gęste oprzędy. Objawy te mogą być powodowane przez 3 różne szkodniki atakujące jabłonie. Aby skutecznie się ich pozbyć, warto nauczyć się je rozróżniać i poznać sposoby ich zwalczania. Więcej...

Domowe sposoby na mszyce
Naturalne domowe sposoby na mszyce to rozwiązanie dla wszystkich tych osób, które unikają stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Mszyce to uciążliwe i bardzo powszechne szkodniki. Występują w ogrodach ozdobnych, na warzywach, a nawet na kwiatach domowych. Więcej...

Choroby jabłoni i ich zwalczanie
Choroby jabłoni mogą prowadzić do obniżenia jakości i liczebności plonu, osłabienia całych drzew, a nawet ich zamierania. Warto nauczyć się rozpoznawać poszczególne choroby jabłoni oraz poznać metody ich zwalczania. Oto najczęściej występujące choroby jabłoni i ich zwalczanie w ogrodach działkowych i przydomowych. Więcej...