Zwijanie się liści i pajęczynki na jabłoni

Pod koniec maja i w czerwcu często można zaobserwować zwijanie się liści jabłoni oraz widoczne wokół delikatne pajęczynki lub znacznie gęste oprzędy. Objawy te mogą być powodowane przez 4 różne szkodniki atakujące jabłonie. Aby skutecznie się ich pozbyć, warto nauczyć się je rozróżniać i poznać sposoby ich zwalczania. Co zatem robić, gdy na jabłoni widzimy takie objawy?

Zwijanie się liści i pajęczynki na jabłoni
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

1. Mszyce

Z mszycami spotkamy się najczęściej, bo co roku atakują one gromadnie wiele roślin ogrodowych. Powodują zwijanie się liści jabłoni. Gdy taki listek rozprostujemy, zobaczymy, że pod jego spodnią stroną jest pełno małych, zazwyczaj bezskrzydłych owadów. Mszyce wysysając soki z tkanek roślin, powodują deformację liści, ich zwijanie się, a także wydzielają lepką spadź, przez co liście jabłoni są całe klejące. W wyniku zanieczyszczenia odchodami mszyc na liściach mogą się rozwijać grzyby sadzakowate, przypominające czarny nalot.

Wraz z mszycami na roślinach często pojawiają się również mrówki, które odżywiają się spadzią wydzielaną przez mszyce (obecnośc mrówek można potraktować jako potwierdzenie, że mamy do czynienia z mszycami). Kolejnymi gośćmi będą biedronki i ich larwy (na fotografii poniżej), które żywią się mszycami, pomagając nam tym samym ograniczać liczebność tych szkodników.

Właśnie z racji na biedronki i inne owady pożyteczne, zjadające mszyce, powinniśmy zastanowić się dwa razy, zanim zastosujemy środki owadobójcze przeciwko mszycom. Niestety opryskami owadobójczymi zniszczymy nie tylko mszyce ale również i owady pożyteczne.

Larwa biedronki zjadające mszyce
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Dlatego w pierwszej kolejności proponuję spróbować ekologicznych oprysków opartych na substancjach naturalnych. W sklepach ogrodniczych dostaniemy naturalne środki na szkodniki o działaniu kontaktowym, takie jak Emulpar 940 EC lub Agrocover. W obu przypadkach preparat tworzy lepką powłokę pod którą mszyce ulegają uduszeniu. Stosowałem je i skutecznie likwidują mszyce, jednak nie zapobiegają nalotom kolejnych gromad szkodników.

Dlatego opryski trzeba powtarzać co kilka dni lub po zlikwidowaniu mszyc w/w preparatami sięgnąć po kolejne preparaty oparte na czosnku i cebuli. Zapachu tych warzyw mszyce nienawidzą. Takie opryski są w stanie odstraszyć mszyce na kilka kolejnych dni, aż zapach nie zwietrzeje. Mogą być to własnej produkcji wyciągi z czosnku i cebuli albo kupione w sklepie ogrodniczym mydło potasowe z czosnkiem.

Domowe sposoby na mszyce
Naturalne domowe sposoby na mszyce to rozwiązanie dla wszystkich tych osób, które unikają stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Mszyce to uciążliwe i bardzo powszechne szkodniki. Występują w ogrodach ozdobnych, na warzywach, a nawet na kwiatach domowych. Mszyce wysysają soki z roślin, zanieczyszczają je spadzią i przenoszą groźne wirusy. Dlatego ważna jest szybka reakcja i zwalczenie mszyc, gdy tylko się pojawią. Więcej...

Jeśli tymi sposobami nie uda nam się uporać z mszycami lub szkodników tych będzie bardzo dużo, co wymaga szybkiej i skutecznej interwencji, można sięgnąć po chemiczne środki owadobójcze na mszyce, takie jak Karate Zeon 050 CS czy Deltam (dawniej znany pod nazwą Decis Ogród). Oba są sprawdzonymi preparatami o dużej skuteczność, a okres karencji (czas jaki musi upłynąć od ostatniego oprysku do zbioru owoców) wynosi zaledwie 7 dni. Pamiętajmy tylko aby przestrzegać wszystkich zasad opisanych na etykiecie środka oraz wykonać oprysk poza godzinami lotu pszczół, najlepiej wieczorem. W ten sposób zminimalizujemy szkodliwość oprysku dla tych pożytecznych owadów.

2. Namiotnik jabłoniowy

Jeśli liście jabłoni otoczone są gęstym oprzędem, przypominającym pajęczyny, to znak, że jabłonie zaatakował namiotnik jabłoniowy. Jest to powszechnie spotykany szkodnik jabłoni, którego gąsienice szkieletują liście, czyli zjadają górną skórkę i miękisz, nienaruszając skórki dolnej. Mogą też zjeść całe liście i nawet uszkodzić zawiązki owoców, które więdną i opadają. Przy nasadach liści widoczne są miny wypełnione odchodami gąsienic.

Pod oprzędem w maju i czerwcu często można znaleźć skupiska gąsienic, które mają jasne ciało z białymi kropkami. W lipcu wylęgają się charakterystyczne motyle, których pierwsza para skrzydeł jest biała i pokryta czarnymi kropkami. Samice namiotnika składają jaja w złożach po kilkanaście sztuk. Jesienią wylęgają się z nich gąsienice i zimują pod tarczkami z osłonek jajowych aby kolejnej wiosny ponownie wyjść na żer.

Pajęczynki tworzone przez namiotnika jabłoniowego oraz zbliżenie na gąsienice kryjące się pod oprzędem
Fot. XenonX3, CC0, Wikimedia Commons

Zwalczanie namiotnika jabłoniowego w czasie żerowania gąsienic, a zatem w momencie, kiedy najczęściej stwierdzamy obecność tego szkodnika, jest dość trudne, gdyż środki kontaktowe, takie jak Karate Zeon i Deltam nie docierają do gąsienic ukrytych pod gęstym oprzędem. Taki to sprytny szkodnik!

Jeżeli drzewka mamy niewielkie, a szkodników jest mało, warto pajęczynki z ukrytymi gąsienicami usunąć ręcznie. Jeśli jednak jest to zbyt pracochłonne, trzeba sięgnąć po preparat o działaniu systemicznym i wgłębnym, jakim jest Mospilan 20 SP. Środek ten nie tylko zwalcza szkodniki poprzez kontakt z ich ciałem ale również wnika do tkanek roślin i krążąc w ich sokach jest wysysany przez owady. W ten sposób może dosięgnąć gąsienic namiotnika ukrytych pod oprzędem. Niestety skuteczność oprysku też może nie być stuprocentowa.

Dlatego, jeżeli zaobserwowaliśmy namiotnika na naszych jabłoniach, bardzo ważne jest wykonanie oprysku zapobiegawczego w roku następnym na początku różowego pąka jabłoni, czyli wtedy, gdy małe gąsienice namiotnika opuszczają tarczki jajowe i rozpoczynają wędrówkę w poszukiwaniu młodych liści jabłoni. W tym okresie nie są jeszcze ukryte pod oprzędem i bez problemu można je zwalczyć środkami kontaktowymi, jak np. Deltam.

3. Przędziorki

Przędziorki to maluteńkie pajączki, wysysające soki z liści. Trudne do zauważenia gołym okiem. Najczęściej identyfikujemy je po objawach. W wyniku nakłuć wykonywanych przez przędziorki, na liściach jabłoni pojawiają drobne jasnożółte plamki widoczne na górnej części blaszki liściowej. Jeśli przędziorków jest dużo, plamki mogą zlewać się ze sobą aż cały liść żółknie, brązowieje i opada. Często widać też drobne, bardzo delikatne pajęczynki utkane przez te szkodniki. Na jabłoniach może pojawić się przędziorek owocowiec lub przędziorek chmielowiec. Poza jabłoniami, w sadzie przędziorki można też spotkać na liściach śliw i grusz, zaś w całym ogrodzie - na bardzo wielu różnych roślinach.

Żerujące przędziorki i utkane przez nie pajęczynki na roślinach doniczkowych

Rozwojowi przędziorków sprzyja susza i wysokie temperatury. W tym roku taką właśnie mamy wiosnę i przędziorków jest w ogrodach mnóstwo. W walce z tymi szkodnikami możemy się wspierać wyciągami z czosnku i z łusek cebuli, a z gotowych preparatów naturalnych warto sięgnąć po Emulpar 940 EC lub Agricolle Target.

Niestety walka z przędziorkami jest trudna, bo jednocześnie na jabłoni mogą występować różne stadia rozwojowe tych szkodników, a wyżej opisane środki nie działają na wszystkie stadia. Dlatego, jeśli środki ekologiczne nie wystarczą, warto sięgnąć po wysoce skuteczny w zwalczaniu przędziorków środek Nissorun Strong 250 SC. Zwalcza on wszystkie stadia rozwojowe przędziorka, z wyjątkiem osobników dorosłych. Będzie doskonałym uzupełnieniem wcześniej wykonanych oprysków preparatami ekologicznymi.

Preparatem Nissorun Strong 250 SC wykonuje się tylko jeden oprysk w sezonie wegetacyjnym. Należy przy tym zwrócić uwagę na długi okres karencji, wynoszący aż 28 dni. Oznacza to, że oprysk nie może być wykonany później niż na 4 tygodnie przed zbiorem jabłek.

Kolejnym środkiem polecanym przeciwko przędziorkom na jabłoniach jest Ortus 05 SC. Zwalcza on wszystkie ruchome stadia rozwojowe przędziorków, a zatem doskonale uzupełni opryski wcześniej wspomnianym preparatem Nissorun Strong. Dodatkową zaletą preparatu Ortus 05 SC jest nieco krótszy okres karencji, który wynosi 21 dni.

Zalecane dawkowanie Ortus 05 SC na jabłoniach to 12-15 ml środka na 10 litrów wody. Oprysk wykonuje się po stwierdzeniu obecności szkodnika. Można wykonać maksymalnie 1 oprysk w sezonie wegetacyjnym.

W następnym roku warto do zwalczania przędziorków na jabłoniach i innych roślinach przystąpić już na przedwiośniu, kiedy na drzewach nie ma jeszcze liści. Wówczas zimowe jaja przędziorka zniszczymy ekologicznymi opryskami z preparatów olejowych. Można sięgnąć po wymieniony już w tym artykule Emulpar 940 EC lub Treol 770 EC.

Emulpar, oparty na oleju rydzowym, będzie można wykorzystać także do późniejszych oprysków przeciw przędziorkom, mszycom i innym szkodnikom. W przypadku Treolu musimy natomiast pamiętać, że oprysk tym środkiem wykonuje się tylko w okresie bezlistnym, gdyż zawarty w nim olej parafinowy w okresie wegetacji często wywołuje objawy fitotoksyczności w postaci ciemnych plamek na liściach.

4. Zwójki liściowe na jabłoni

Wczesną wiosną na młodych liściach, pąkach kwiatowych i kwiatach można dostrzec zielone gąsienice z ciemnymi głowami. To gąsienice zwójek liściowych, które w późniejszym okresie przyczyniają się do zwijania liści w kształt rurki. Od charakterystycznego wyglądu pozwijanych liści pochodzi nazwa tej grupy szkodników. Na jabłoniach mogą występować m. in. zwójka bukóweczka, zwójka różóweczka i zwójka siatkóweczka.

Zwójka siatkóweczka - Adoxophyes orana
Fot. Jae-Cheon Sohn, CC BY-NC 3.0 US, Bugwood.org

Gąsienice zwójek wytwarzają przędzę, którą zlepiają liście, tworząc luźne rozety. Mogą także zeskrobywać miękisz z liści, przez co powstają charakterystyczne prześwity w blaszcze liściowej. Po zauważeniu gąsienic zwójek liściowych na jabłoni wykonujemy oprysk biologicznym preparatem Lepinox Plus. Jest to ekologiczny środek, bezpieczny dla środowiska i nieszkodliwy dla owadów pożytecznych. Idealny do zwalczania gąsienic na liściach jabłoni w uprawach ogrodowych.

Rafał Okułowicz

Przeczytaj również:

Owocówka jabłkóweczka - zwalczanie, oprysk na robaki w jabłkach
Robaki w jabłkach, w postaci niewielkich gąsienic z czarną główką, które zanieczyszczają owoc swoimi odchodami, to owocówka jabłkóweczka. Szkodnik ten uszkadza także gruszki. Zobacz jaka jest szkodliwość tego szkodnika i jak wygląda zwalczanie owocówki jabłkóweczki. Podpowiadamy najlepszy oprysk na robaki w jabłkach. Więcej...

Parch jabłoni - objawy, opryski, zapobieganie, zwalczanie
Parch jabłoni to jedna z najczęstszych i najstarszych chorób jabłoni uprawianych w naszym kraju. Powoduje liczne uszkodzenia, w tym korkowacenie skórki na jabłkach. Objawy choroby pojawiają się co roku i konieczne jest regularne zwalczanie parcha. Zobacz jak pokonać tę chorobę jabłoni, jakie opryski są skuteczne przeciw parchowi oraz czy można uniknąć chemii i pokonać parcha metodami naturalnymi. Więcej...

Szkodniki drzew i krzewów owocowych - zdjęcia, opisy, zwalczanie
Co roku, mimo właściwej pielęgnacji, rośliny sadownicze mogą być atakowane przez liczne szkodniki powodujące pogorszenie plonów i osłabienie roślin. Skuteczność walki ze szkodnikami zależy od wyboru odpowiedniej metody i sposobu zwalczania, ograniczając ewentualne użycie środków chemicznych. Poznaj najlepsze metody zwalczania szkodników drzew i krzewów owocowych. Więcej...