Agrest - odmiany, sadzenie i pielęgnacja

Agrest jest tradycyjnym krzewem owocowym, chętnie uprawianym w ogrodach przydomowych i działkowych. Jego owoce nadają się do spożycia na surowo i na przetwory, posiadają liczne właściwości zdrowotne i są jednymi z pierwszych w czasie sezonu wegetacyjnego, gdyż dojrzewają już w czerwcu. Stosunkowo łatwa pielęgnacja i niewielkie wymagania agrestu to kolejne zalety przemawiające za tym aby posadzić agrest w ogrodzie.

Agrest to krzew owocowy doskonale nadający się do uprawy na działce i w ogrodzie przydomowym

Agrest - charakterystyka

Agrest (Ribes uva-crispa), czasem zwany też winoroślą północy, to ciernisty krzew należący do rodziny agrestowatych (Grossulariaceae), osiągający do 1,5 m wysokości.

Pierwotnie agrest porastał dobrze naświetlone stanowiska leśne w Europie i Azji. Obecnie jest uprawiany na szeroką skalę i dostępny w wielu ciekawych odmianach.

Krzewy agrestu uprawiane w naszym klimacie kwitną od kwietnia do maja, a owoce wydają już od końca czerwca, aż do początku sierpnia. Są zatem typowymi owocami letnimi.

Agrest - odmiany

Sprzedawane przez polskich szkółkarzy odmiany agrestu są zazwyczaj wystarczająco mrozoodporne i tym czynnikiem nie musimy się zbytnio przejmować wybierając agrest do naszego ogrodu. W ogrodach przydomowych i działkowych zazwyczaj jednak chcemy uniknąć stosowania chemicznych środków ochrony roślin, dlatego głównym czynnikiem jest odporność na choroby agrestu, z których największe straty powoduje amerykański mączniak agrestu. Dlatego zdecydowanie odradzam uprawę takich odmian jak: 'Biały Triumf', 'Czerwony Triumf' oraz 'Rzeszowski', gdyż wszystkie trzy bardzo łatwo ulegają porażeniu przez mączniaka.

Zapamiętaj! Wybierając odmianę agrestu do swojego ogrodu zwróć uwagę na odporność danej odmiany na amerykańskiego mączniaka agrestu. Najlepiej sadzić odmiany całkowicie odporne na tę chorobę.

Aby cieszyć się owocami agrestu jak najdłużej, warto w ogrodzie posadzić odmiany dojrzewające w różnych terminach.

Poza wyborem odmiany agrestu, warto także się zastanowić czy chcemy posadzić rośliny rosnące w formie krzewów, czy też wolimy formy pienne, czyli szczepione na pniu. Agrest pienny przypomina miniaturowe drzewko, jego korona jest nieco węższa, więc krzew zabiera mniej miejsca. Podczas zbioru owoców nie trzeba się schylać tak nisko. Uprawiając formy pienne łatwiej jest też pielić glebę pod krzewami.

Agrest

Odmiany agrestu o owocach zielonych

Invicta - odmiana średniowczesna, wysokoplenna. Owoce średniej wielkości, pokryte meszkiem. Mało podatna na mączniaka.

Resistenta - odmiana dojrzewająca pod koniec pierwszej połowy lipca, plonuje obficie. Owoce małe lub średnie, bez omszenia. Bardzo smaczne, winno-słodkie. Odporna na mączniaka agrestu.

Odmiany agrestu o owocach czerwonych

Kamieniar - odmiana wczesna, dająca owoce średniej wielkości o delikatnej czerwonej skórce. Dobry smak owoców oraz całkowita odporność na amerykańskiego mączniaka agrestu decydują o przydatności tej odmiany do upraw amatorskich.

Niesłuchowski - odmiana wczesna. Jej ciemnoczerwone owoce są cenione za wyjątkowy smak. Odporność na amerykańskiego mączniaka agrestu dosyć duża.

Pax - odmiana wczesna, wysokoplenna. Owoce duże, dość smaczne. Mało podatna na mączniaka. Dodatkową zaletą tej odmiany agrestu jest zmniejszona liczba cierni.

Hinnonmaki rot - nieduży agrest o czerwonych owocach, bardzo smacznych, typowo deserowych. Dojrzewa w pierwszej połowie lipca. Po dojrzeniu owoce nie pękają i nie opadają. Odporny na mączniaka agrestu i wysoce mrozoodporny.

Agrest - wymagania uprawowe

Agrest najlepiej rośnie w miejscach słonecznych i ciepłych, osłoniętych przed zimnymi wiatrami. Idealne są tereny równinne oraz zbocza lekkich wzniesień o wystawie zachodniej lub południowo-zachodniej. Pod uprawę agrestu nadają się gleby piaszczysto-gliniaste lub gliniaste, żyzne, bogate w składniki pokarmowe i substancję organiczną oraz odpowiednio wilgotne, o odczynie lekko kwaśnym (pH 6,2 - 6,7).

Nie należy zaś sadzić agrestu na glebach bardzo lekkich lub wyjątkowo zwięzłych i podmokłych, na stanowiskach w zagłębieniach terenu, gdzie tworzą się zastoiska mrozowe lub dochodzi do częstych opadów mgieł.

Agrest pienny - uprawa, cięcie, najlepsze odmiany
Agrest pienny, inaczej określany też jako agrest szczepiony na pniu, przybiera atrakcyjną formę ułatwiającą pielęgnację krzewu i zbiór owoców. Zobacz jak wygląda uprawa agrestu piennego na działce, jak prawidłowo wykonać cięcie agrestu szczepionego na pniu oraz które odmiany agrestu są najlepsze do prowadzenia w formie piennej. Więcej...

Sadzenie agrestu

Kiedy sadzić agrest?
Krzewy agrestu przeznaczone do sadzenia najczęściej dostępne są jako rośliny kopane z gruntu, z tzw. odkrytym korzeniem. Takie sadzonki agrestu najlepiej jest sadzić jesienią, w okresie od połowy października do listopada. Jesienny termin sadzenia agrestu jest polecany, gdyż wówczas systemy korzeniowe roślin zdążą się zregenerować przed nastaniem zimy i przyspieszy to rozwój krzewów na wiosnę.

Jeżeli zdecydujemy się na sadzenie wiosenne, należy je wykonać jak najwcześniej, gdy tylko przygotujemy stanowisko i zdobędziemy sadzonki (marzec - kwiecień). Pamiętajmy wówczas o regularnym nawadnianiu posadzonych roślin, gdyż w pierwszym roku uprawy będą one bardziej wrażliwe na suszę niż krzewy owocowe agrestu sadzone jesienią.

Jak sadzić agrest?
Przed przystąpieniem do sadzenia agrestu należy odpowiednio przygotować miejsce sadzenia. Gleba powinna być oczyszczona z chwastów i głęboko uprawiona.

Pod rośliny wykopujemy dołki na tyle duże, aby korzenie sadzonych roślin swobodnie się w nich mieściły (zazwyczaj o głębokości ok 40 cm). Na glebach bardzo lekkich na dno dołka trzeba dać zmieszany z ziemią kompost lub obornik. Zaś w przypadku gleb bardzo ciężkich, ziemię wymieszajmy z piaskiem aby ją nieco rozluźnić.

Zapamiętaj! Rośliny sadzi się 5 cm głębiej niż rosły w szkółce, zaś odległość między krzewami powinna wynosić od 1 do 1,5 m. Nieco mniejsze odstępy zostawiamy pomiędzy krzewami piennymi, które nie rozrastają się aż tak szeroko.

Po posadzeniu i zasypaniu dołków, rośliny obficie podlewamy, a następnie ściółkujemy glebę wokół nich. Odmiany pienne przywiązuje się do palików aby silne podmuchy wiatru nie wyłamały pieńków.

W ciągu dalszej uprawy podstawowymi pracami w pielęgnacji agrestu są: usuwanie chwastów, nawadnianie, nawożenie i cięcie.

Agrest

Cięcie agrestu

Cięcie agrestu jest niezmiernie ważnym zabiegiem w pielęgnacji tego krzewu. Pierwsze cięcie, zaraz po posadzeniu, wspomaga rozkrzewianie się i wyrastanie młodych pędów. Kolejne cięcia mają za zadanie zapobiec nadmiernemu zagęszczeniu się krzewów i zapewnić dobre owocowanie. Przy nadmiernym zagęszczeniu pędów owoce agrestu są mniejsze i gorzej dojrzewają, a roślinę łatwo poraża amerykański mączniak agrestu.

Cięcie po posadzeniu
Pierwsze cięcie krzewów agrestu wykonuje się już pierwszej wiosny po posadzeniu. Krzewy sadzone jesienią tniemy najbliższej wiosny, zaś sadzone wiosną - tniemy od razu po posadzeniu. U roślin w formie krzewiastej przycina się wszystkie pędy na wysokości 2 - 3 oczek. Zaś u form piennych skraca się jednoroczne przyrosty o połowę ich długości.

Dalsze cięcia
Agrest powinien być formowany i przycinany podobnie jak porzeczka czerwona, bo też owocuje na krótkopędach. Krzewy agrestu są jednak bardziej żywotne niż porzeczki, więc wycina się dopiero pięcio, a nawet 6-letnie pędy główne. Warto dążyć do tego, by krzew tworzyło maksymalnie 12 pędów głównych, a korona powinna być uformowana dość luźno (zbyt zagęszczone łatwo poraża wspomniany już mączniak amerykański).

Cięcie agrestu. Jak i kiedy przycinać agrest?
Prawidłowemu owocowaniu agrestu sprzyja regularne, coroczne cięcie tego krzewu. Zobacz kiedy i jak przycinać agrest oraz czym różni się przycinanie agrestu piennego od cięcia formy krzaczastej. Oto wszystko o prawidłowym cięciu agrestu na działce i w ogrodzie. Więcej...

Zbiór i zastosowanie agrestu

Agrest zbiera się od połowy czerwca do początku sierpnia, zależnie od odmiany agrestu. Owoce należy zrywać gdy są już miękkie i uginają się pod naciskiem palca, ale zanim nabiorą ostatecznego kształtu. Termin zbioru należy też dostosować do tego, do czego chcemy je wykorzystać.

Zapamiętaj! Owoce jeszcze zielone, o twardej skórce, będą doskonałe do przetworzenia na dżemy, konfitury i galaretki. Prawie dojrzałe - doskonale nadadzą się na soki i marmolady. Zaś do spożycia na surowo owoce agrestu powinny być zbierane dopiero w pełni dojrzałości, gdyż wówczas są najsłodsze.

Przeczytaj również:

Porzeczkoagrest - odmiany, uprawa, cięcie
Porzeczkoagrest jest mieszańcem porzeczki czarnej i agrestu. Łączy w sobie zalety obu tych gatunków, dając krzewy dość mało wymagające, łatwe w uprawie, o pędach bez kolców i owocach bogatych w witaminy, cukry i sole mineralne. Zobacz czym się różnią odmiany porzeczkoagrestu, jak wygląda uprawa porzeczkoagrestu w ogrodzie działkowym oraz w jaki sposób wykonać cięcie porzeczkoagrestu aby prawidłowo uformować krzew i zapewnić jego obfite owocowanie. Więcej...

Krzewy owocowe w ogrodzie
Planując nasadzenia w kwaterze sadowniczej nie sposób zapomnieć o krzewach owocowych, które nie są zbytnio wymagające w uprawie, a w podzięce za trud włożony w ich pielęgnację odwdzięczą się obfitym owocowaniem. Zobacz jakie krzewy owocowe są najłatwiejsze w uprawie oraz czym się kierować wybierając krzewy owocowe do ogrodu lub na działkę. Więcej...

Świdośliwa lamarcka - uprawa, sadzenie, pielęgnacja
Świdośliwa lamarcka jest polecana do sadzenia w ogrodach działkowych i przydomowych z racji na wysoką mrozoodporność i niskie wymagania glebowe. Wiosną zdobią ją śliczne kwiaty, a jesienią pięknie przebarwiają się liście. Atrakcyjne są też owoce świdośliwy, nieco przypominające borówkę amerykańską. Poznaj sekrety uprawy świdośliwy, zobacz jak ją sadzić na działce i gdzie znaleźć najlepsze sadzonki świdośliwy! Więcej...

Opracowano na podstawie: Mgr Krystyna Pierzga, Agrest, Działkowiec, Nr 8/2003, s. 36-37; Jean-Marie Polese, Uprawa krzewów owocowych, Wydawnictwo RM, Warszawa 2008, s. 48-53; Theresia Gosch, Owoce jagodowe - gatunki i uprawa, Wydawnictwo RM, Warszawa 2009, s. 28-29; Joanna Filipczak, Katalog roślin - drzewa, krzewy, byliny, Agencja Promocji Zieleni Sp. zo.o., Warszawa 2011, s. 284. Fot. sxc.hu