Wiewiórka w ogrodzie - jak zwabić, czym dokarmiać, jak zrobić domek

Wiewiórka ruda może się stać nie lada atrakcją, jeśli zawita w Twoim ogrodzie. Obserwacja zwinnych wiewiórek skaczących po drzewach sprawia przecież frajdę nie tylko dzieciom. Z tego artykułu dowiesz się jak zwabić wiewiórkę do ogrodu, co lubi zjeść i czym ją dokarmiać. Podpowiemy także jak zrobić domek dla wiewiórki, w którym zwierzątko to będzie bezpieczne i poczuje się komfortowo!

Wiewiórka w ogrodzie
Fot. pixabay

Jakie wiewiórki żyją w Polsce?

Wiewiórka pospolita (Sciurus vulgaris), nazywana także wiewiórką rudą, jest ssakiem z rzędu gryzoni (Rodentia). Występuje w całej Polsce na terenach parkowych i leśnych. Obszar, po którym porusza się i szuka pożywienia może obejmować nawet 5 hektarów.

Wiewiórka ruda prowadzi nadrzewny i dzienny tryb życia, zaś nocami śpi. Choć kojarzymy ją z kolorem rudym, jej ubarwienie jest zmienne, od jasnorudego po ciemnobrązowe. Na zimę jej futro staje się gęściejsze i przybiera kolor popielaty. Długość ciała wiewiórki wynosi do 25 cm, zaś ogona ok 15-20 cm. Dzięki silnym kończynom i ostrym pazurkom wiewiórka sprawnie przeskakuje z gałęzi na gałąź a po pniach schodzi głową w dół. Zęby wiewiórek, podobnie jak u innych gryzoni, rosną przez całe życie i ścierają się podczas jedzenia.

Warto wiedzieć!
Puszysty, długi ogon wiewiórki pełni ważną funkcję - pomaga jej utrzymać równowagę podczas powietrznych akrobacji.

W naturze wiewiórki zamieszkują dziuple, same budują kuliste gniazda z gałązek, trawy i mchu w rozwidleniu gałęzi lub zajmują stare ptasie gniazda i dobudowują dach. Wiosną oraz latem w 2-3 miotach wiewiórki rodzą po kilka młodych, które otwierają oczy dopiero po miesiącu.

Co jest wrogiem wiewiórki?

Wrogami wiewiórek są: kuna, lis, jastrząb i inne ptaki drapieżne, a także koty.

• Jak pozbyć się kuny ze strychu, z domu i ogrodu
• Koty w ogrodzie i na działkach ROD. Jak pozbyć się kotów z ogrodu?

Kuna może atakować wiewiórki zarówno na wiotkich gałęziach drzew, jak i na ziemi. Ofiarą kuny może stać się również wiewiórka śpiąca w gnieździe. Z tego względu odradzam ustawianie karmników i wabienie wiewiórek do ogrodu, jeżeli w pobliżu domostwa kręcą się kuny. Unikajmy też wabienia wiewiórek do ogrodów, w których przebywają koty.

Wiewiórka w ogrodzie
Fot. pixabay

W wielu europejskich krajach wiewiórki rude wypierane są przez inwazyjną wiewiórkę szarą (Sciurus carolinensis) sprowadzoną z Ameryki Północnej. Wiewiórka szara ma większe rozmiary, szybko się rozmnaża i powoduje znaczne szkody. Niektóre choroby przez nią przenoszone są śmiertelne dla wiewiórek rudych.

Wiewiórka szara wypiera rodzimą wiewiórkę rudą
Fot. pixabay

Omawiając wrogów wiewiórki rudej, warto też zwrócić uwagę, iż ona sama może stanowić zagrożenie dla ptasich jaj i piskląt. Choć wiewiórki odżywiają się głównie pokarmem roślinnym, to czasem atakują też ptasie gniazda. Jeżeli powiesiliśmy w ogrodzie budki lęgowe dla ptaków, to warto się zastanowić czy warto do ogrodu zapraszać również wiewiórkę lub ewentualnie budki lęgowe dodatkowo zabezpieczyć.

Czy wiewiórka jest pod ochroną?

Tak, wiewiórka jest pod ochroną. Wiewiórki mogą występować zarówno w lasach liściastych, mieszanych, jak i iglastych i są w Polsce dość powszechne. Mimo to od 1995 roku są objęte ochroną prawną.

Wiewiórka w ogrodzie
Fot. pixabay

Czy wiewiórka zapada w sen zimowy?

Wiewiórka nie zapada w sen zimowy, choć jest w tym czasie mniej aktywna. Musi zdobywać pożywienie, by przetrwać zimę. W chłodnych miesiącach korzysta z zakopanych jesienią zapasów, lecz wygrzebywanie ich ze zmarzniętej ziemi jest utrudnione. I to jest właśnie ten czas, kiedy może potrzebować ludzkiej pomocy.

Czy warto wiewiórkę zwabić do ogrodu?

Atrakcyjne, czyli pełne pożywienia drzewa i krzewy mogą zwabić wiewiórki do Twojego ogrodu. Czy warto? Jak najbardziej tak! Ogród z małymi zwierzętami, ptakami i owadami jest ogrodem bliższym naturze i daje nam możliwość podglądania ich z bliska.

Wiewiórka dokarmiana zimą
Fot. pixabay

Udowodniono, że kontakt ze zwierzętami (choćby tylko obserwowanie ich) oraz przebywanie wśród roślinności wycisza, odstresowuje i bardzo korzystnie wpływa na samopoczucie. Warto więc stworzyć przestrzeń przyjazną wiewiórkom i innym zwierzętom.

Z drugiej strony opinie na temat wiewiórek bywają jednak różne - dla jednych są to pożądani goście w ogrodzie, inni będą chcieli ją przepędzić, obawiając się o młode pisklęta i szkody w ogrodzie. Owszem, może się zdarzyć, że wiewiórka pożywi się pączkami drzew, jajami ptaków lub pisklętami, jednak nie są to główne pozycje w jej menu. Jeśli ma możliwość, wybiera inne pożywienie.

Uwaga!
Pamiętajmy, by wiewiórek nie łapać, choć bywają ufne. Pomimo sympatycznego wyglądu są jednak zwierzętami dzikimi, które w sytuacji zagrożenia mogą pogryźć lub podrapać, co może skończyć się wizytą u lekarza. Lepiej też nie oswajać wiewiórki i przyzwyczajać jej do kontaktu z ludźmi, bo niestety nie wszyscy ludzie mają dobre zamiary.

Jak zwabić wiewiórkę do ogrodu?

Jeśli ogród ma charakter naturalistyczny, leśny lub parkowy, rosną w nim stare, wysokie drzewa np. orzechy włoskie, leszczyny, dęby, buki lub drzewa iglaste, kwestią czasu jest pojawienie się w nim tego małego rudzielca. Ogrody sąsiadujące z lasem lub parkiem także są przez nie chętnie odwiedzane. O ile nie ma w nich kota!

Kuliste gniazdo z gałązek, dziupla, stare ptasie gniazdo lub budka lęgowa mogą okazać się ich kryjówką w koronie drzewa. Jeśli chcemy zachęcić wiewiórki do zamieszkania w ogrodzie, możemy także powiesić gotowy domek dla wiewiórek.

Obecność wiewiórki rozpoznamy między innymi po porzuconych resztkach pożywienia, świerkowych łuskach czy skorupkach orzechów.

Czym dokarmiać wiewiórki?

Przez większość czasu wiewiórki szukają albo zjadają pożywienie. Ich dieta jest bardzo urozmaicona, najcenniejsze są wysokokaloryczne orzechy (włoskie, leszczynowe, buka, grabu), nasiona świerku, sosny, klonu i modrzewia, żołędzie, ziarna słonecznika, owoce, owady i ich larwy oraz grzyby (najczęściej te rosnące pod korą lub pod ziemią).

Czasem wiewiórki zjadają też małe płazy, pisklęta lub jaja ptaków. W zależności od dostępności pokarmu w różnych porach roku, żywią się tym, co akurat jest dostępne. W ich jadłospisie znaleźć można także pączki drzew, pędy a nawet korę i korzenie, jednak takie pożywienie jest dla nich mniej wartościowe więc korzystają z niego rzadziej. Zdarza się, że wiewiórki obgryzają znalezione kości, by uzupełnić poziom wapnia. Potrafią też podkradać pożywienie z karmników dla ptaków.

Zimą wiewiórka może podkradać pokarm dla ptaków
Fot. pixabay

Podczas dokarmiania wiewiórek należy zawsze pamiętać, że są one zwierzętami dzikimi. Zbyt duża łatwość w znajdywaniu pożywienia (dostarczanego przez ludzi) może stłumić ich naturalne instynkty i umiejętność samodzielnego poszukiwania i chomikowania zapasów. Z kolei zbyt bliska zażyłość z człowiekiem i jedzenie mu z ręki może uśpić ich czujność przed innymi drapieżnikami. Także dokarmianie - tak, ale z umiarem, by te dzikie zwierzęta nie przyzwyczaiły się zanadto do zawsze pełnej stołówki. Nie wolno podawać wiewiórkom pożywienia ludzkiego: chleba, chrupek, wafli, żywności solonej lub słodzonej, które mogłyby im zaszkodzić.

Karmnik dla wiewiórek
Fot. pixabay

Jakie orzechy jedzą wiewiórki?

Wiewiórki chętnie jedzą kaloryczne i bogate w białko orzechy włoskie i laskowe ale także orzeszki bukowe, grabowe i żołędzie. Orzechy lepiej pozostawić w łupinie, ponieważ wolniej się psują a wiewiórki będą mogły je zakopać i dłużej przechowywać. Dzienne zapotrzebowanie kaloryczne wiewiórek pokrywają 4 orzechy włoskie lub 20 orzechów laskowych.

Jako ciekawostkę można dodać, że ze względów energetycznych, bardziej wartościowe dla wiewiórek są orzechy czy owoce z mięsną wkładką np. w postaci larwy.

Swoje pożywne znaleziska wiewiórki zakopują jesienią w pobliżu drzewa lub magazynują w dziuplach. Czasami podkradają im je inne wiewiórki, myszy lub ptaki. Często też o nich zapominają, dzięki czemu wiosną pojawiają się nowe siewki różnych drzew.

Jak wiewiórka rozłupuje orzechy?
Do otworu na skorupce wsuwa ruchome siekacze dolnej szczęki. Następnie napina mięsień powodujący zbliżenie się dolnej i rozchylenie górnej części zębów, wskutek czego skorupka orzecha pęka.

Jakie owoce jedzą wiewiórki?

Wiewiórki lubią także podjadać różnego rodzaju owoce, pochodzące zarówno z sadów jak i z lasów: czereśnie, wiśnie, maliny, jeżyny, borówki oraz truskawki. Swoją roślinną dietę uzupełniają o pąki, młode pędy, korę oraz inne rośliny.

Wiewiórka posila się orzechem włoskim
Fot. pixabay

Jak zrobić karmnik dla wiewiórki?

Karmnik dla wiewiórki powinien być umiejscowiony na drzewie na wysokości 3-4 m, w miejscu niedostępnym dla kun i kotów. Można go wykonać samemu z drewna lub kupić gotowy karmnik dla wiewiórki. Składa się ze zbiornika na pożywienie i platformy do siedzenia dla małego gryzonia.

Dach może być pokryty impregnatem bezpiecznym dla zwierząt lub papą. Najlepiej, żeby był podnoszony, co ułatwi czyszczenie i uzupełnianie pożywieniem. Zamknięte w podajniku jedzenie chronione jest przed wilgocią, dzięki czemu dłużej zachowuje świeżość. W miarę wyjadania, pokarm wysypuje się na podstawek, z którego wiewiórki, wygodnie siedzące na specjalnej platformie mogą go podbierać.

W najtrudniejszym dla wiewiórek okresie zimowym, karmnik uzupełnia się orzechami, żołędziami, pestkami słonecznika, kukurydzą lub specjalnymi mieszankami dostępnymi w sklepach zoologicznych.

Jak zrobić domek dla wiewiórki?

Domek dla wiewiórek wyglądem przypomina budkę lęgową dla ptaków, jest jednak większy. Optymalne wymiary podłogi to 20x20 cm, wysokość ok. 40 cm a średnica otworu wejściowego to ok. 8 cm. Taka budka dla wiewiórki powinna wisieć 3-4 m nad ziemią w koronie drzewa, z dala od zabudowań.

Budkę dla wiewiórki możesz wykonać samodzielnie z desek o grubości ok. 2 cm, by tłumiły hałas lub kupić gotowy domek dla wiewiórki. Spadzisty dach, z którego łatwiej zsunie się śnieg, pokryty papą lepiej zabezpieczy wnętrze przed wilgocią. Otwierany dach lub ścianka boczna ułatwią czyszczenie domku. Dobrze, jeśli domek ma kilka otworów wejściowych, które nie tylko ułatwiają wejście ale w razie potrzeby mogą służyć do ucieczki przed drapieżnikami.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Jeż w ogrodzie. Jak zwabić jeża do ogrodu?
• Dokarmianie ptaków zimą. Jak, kiedy i czym dokarmiać ptaki?
• Pszczoła murarka ogrodowa - hodowla, jak zrobić domek
• Dzik w ogrodzie. Jak odstraszyć dziki z działki