Szydlica japońska, kryptomeria - odmiany, uprawa, jak zrobić sadzonki

Szydlica japońska, określana też jako kryptomeria japońska, to długowieczne drzewo iglaste o stożkowym, gęstym pokroju. Miniaturowe odmiany szydlicy japońskiej dobrze prezentują się na rabatach i w pojemnikach, rosnące swobodnie lub formowane w dowolne kształty. Zobacz jak powinna wyglądać uprawa kryptomerii na ogrodowej rabacie oraz jak samodzielnie przygotować nowe sadzonki szydlicy japońskiej.

Szydlica japońska, kryptomeria japońska - Cryptomeria japonica
Fot. depositphotos

Jak wygląda szydlica japońska, kryptomeria

Szydlica japońska (Cryptomeria japonica), określana też jako japoński cedr lub kryptomeria japońska, należy do rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Gatunek ten pochodzi z Japonii i południowo - wschodnich Chin, gdzie dziko rosnące szydlice dorastają nawet do 45 m wysokości. Kryptomeria jest drzewem wyjątkowo długowiecznym, żyjącym nawet kilka tysięcy lat. Do Europy gatunek ten został sprowadzony w połowie XIX w.

W naszych warunkach klimatycznych szydlica japońska przyrasta 30 - 40 cm rocznie i osiąga maksymalnie 20 m wysokości. Można zatem powiedzieć, że szydlica szybko rośnie, jednak dotyczy to głównie czystego gatunku. Odmiany ogrodowe mają znacznie spowolniony wzrost. Drzewo ma piramidalny kształt oraz silny pień pokryty czerwoną, łuszcząca się korą. Jaskrawozielone igły szydlicy japońskiej są spiralnie osadzone na cienkich gałązkach. Wraz z nadejściem zimy igły mogą nieco brązowieć. Rośliny są jednopienne - kwiaty męskie są zebrane w drobne kotki, a żeńskie to kuliste szyszki.

Szydlica japońska, kryptomeria japońska - Cryptomeria japonica
Fot. depositphotos

Szydlica japońska, kryptomeria - odmiany

W Japonii szydlica jest powszechnie sadzona w parkach i ogrodach i jako popularny gatunek doczekała się wielu odmian. U naszej strefie klimatycznej najczęściej spotyka się odmiany kryptomerii o średniej wysokości oraz karłowe. Oto niektóre z polecanych odmian szydlicy japońskiej, które dobrze adoptują się w naszych ogrodach:

Szydlica japońska 'Cristata' - ta grzebieniasta szydlica japońska o charakterystycznym nieregularnym staśmieniu pędów przypomina celozję grzebieniastą. Wolno rosnąca odmiana dorasta po 10 latach do 4 - 5 m wysokości. Doskonale prezentuje się jako soliter, może być także uprawiana w pojemnikach.

Szydlica japońska 'Cristata'
Fot. Agnieszka Kwiecień, Nova, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Szydlica japońska 'Elegans' - ma formę dużego krzewu lub niewielkiego drzewa. Młode jasnozielone przyrosty, miękkie i puszyste, zimą zmieniają barwę na fioletowobrązową. Odmiana ta jest mniej odporna niż gatunek i wymaga ciepłego i zacisznego stanowiska.

Szydlica japońska 'Globosa' - jest odmianą karłową, wolno rosnącą o kopulastym pokroju. Zielone igły szydlicy zimą brunatnieją. Z racji na niewielkie rozmiary i powolny wzrost, odmiana kryptomerii japońskiej 'Globosa Nana' polecana jest zarówno na rabaty jak i do pojemników.

Szydlica japońska 'Globosa' w arboretum w Wojsławicach
Fot. Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Szydlica japońska 'Globosa Nana' - dorasta do 1,0 m wysokości i 1,2 m szerokości - ma ładny kopulasty pokrój. Intensywnie zielone igły szydlicy przylegają do krótkich, sznurkowatych pędów i zimą przybierają jasny niebieskofioletowy odcień.

Szydlica japońska 'Globosa Nana'
Fot. depositphotos

Szydlica japońska 'Jindai Sugi' - charakteryzuje się półkarłowym wzrostem, docelowo osiąga 3 m wysokości. Początkowo luźny pokrój zagęszcza się z wiekiem i roślina tworzy stożkowatą koronę.

Szydlica japońska 'Little Champion' - to karłowa odmiana, która po 10 latach osiąga 0,7 m wysokości. Kulista korona szydlicy jest zwarta i gęsta a zielone igły brunatnieją na zimę.

Szydlica japońska 'Monstrosa Nana' - to powolnie rosnąca odmiana szydlicy dorastająca maksymalnie do 1 m wysokości. Krzew ma gęsty, zwarty i nieregularny pokrój. Giętkie pędy szydlicy 'Monstrosa Nana' są wiotkie i lekko zwisają. Cienkie, krótkie, zielone igły zimą brązowieją.

Szydlica japońska 'Monstrosa Nana'
Fot. WeeJeeVee, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Szydlica japońska 'Rasen' - jest to wyjątkowo dekoracyjna odmiana kryptomerii. Drzewko odznacza się strzelistym, wąskim pokrojem i powyginanymi pędami, które z wiekiem zaczynają się przewieszać. Zielone igły spiralnie skręcają się wokół pędów. Drzewo dorasta do 5 - 10 wysokości po 10 latach uprawy.

Szydlica japońska 'Rasen'
Fot. Agnieszka Kwiecień, Nova, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Szydlica japońska, kryptomeria - uprawa

Uprawa szydlicy japońskiej wymaga spełnienia dość wysokich wymagań, jakie stawia ta roślina. Wrażliwa kryptomeria nie toleruje zanieczyszczonego powietrza więc nie będzie się dobrze rozwijać w dużych aglomeracjach i rejonach przemysłowych. Zaciszne, słoneczne lub półcieniste miejsce w ogrodzie sprawi, że drzewo będzie zdrowo rosło i miało intensywnie wybarwione igły.

Szydlica japońska wymaga gleb żyznych, wilgotnych, dobrze przepuszczalnych i lekko kwaśnych. Przepuszczalność gleby ma kluczowe znaczenie, ponieważ zbyt mokre podłoże powoduje gnicie korzeni kryptomerii.

Dość odporna na mróz szydlica znosi temperatury do -20°C, jednak młode drzewa potrzebują ochrony przed ostrymi mrozami i wiatrem. Warto wraz z nadejściem pierwszych przymrozków zabezpieczyć iglaki na zimę stroiszem lub agrowłókniną.

Warto wiedzieć!
Zimą, gdy panują siarczyste mrozy a słońce mocno operuje, w wyniku fotoinhibicji (hamowania fotosyntezy) igły szydlicy japońskiej mogą brązowieć. Zjawisko to jest odwracalne i po zmianie pogody roślina się bez trudu regeneruje.

Szydlica japońska potrzebuje stale wilgotnego podłoża. Zwłaszcza młode drzewa wymagają regularnego podlewania w czasie upalnego i suchego lata. Od wiosny do końca lipca warto nawozić rośliny wieloskładnikowym nawozem mineralnym.

Kryptomerie są wrażliwe na przycinanie. Jeśli nie planujemy aby z nich zrobić bonsai lub topiary, najlepiej ograniczyć się do wykonania wiosennego cięcia sanitarnego, w ramach którego wycina się tylko gałązki uszkodzone, uschnięte lub nadłamane.

Szydlica japońska, kryptomeria - jak zrobić sadzonki

Szydlicę japońską najlepiej rozmnażać przez sadzonki półzdrewniałe pobrane późnym latem. W tym celu oderwij zdrowy pęd wraz z piętką (paskiem kory) a następnie usuń dolne liście. Umieść sadzonki w doniczkach z podłożem do ukorzeniania i ustaw w nieogrzewanej szklarni lub widnym, chłodnym pomieszczeniu, w którym spędzą zimę. Ukorzenione rośliny można sadzić jesienią lub wiosną.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Iglaki - najładniejsze odmiany ozdobne, gdzie sadzić, uprawa i wymagania
• Miniaturowe krzewy zimozielone
• Żywotnikowiec japoński - odmiany, pielęgnacja, rozmnażanie
• Iglaki cieniolubne. Najlepsze odmiany iglaków, które lubią cień!
• Rośliny kwasolubne w ogrodzie. Co posadzić na kwaśnej glebie?

Opracowano na podstawie:
1. M. Bachofer, J. Mayer, Drzewa, Oficyna wydawnicza MULTICO, Warszawa 2007, s. 236;
A. Bomanowska, M. Kurzac, Sekrety drzew, Materiały pomocnicze do ścieżki dendrologicznej i warsztatów terenowych w Ogrodzie Dydaktyczno-Doświadczalnym Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016;
3. B. Kremer, Leksykon przyrodniczy - drzewa, Świat Książki, Warszawa 1996, s. 62.