Sośnica japońska - uprawa, odmiany, przycinanie, rozmnażanie

Sośnica japońska to niewielkie, dekoracyjne drzewo iglaste z okółkami długich, błyszczących igieł przypominających miniaturowe parasolki. Dość rzadko spotykana sośnica bardzo wolno rośnie a osiągnięcie dojrzałych rozmiarów może jej zająć nawet 100 lat. W tym artykule wyjaśniamy jak powinna wyglądać uprawa sośnicy japońskiej w ogrodzie i które odmiany sośnicy są warte polecenia. Zobacz jak wykonać przycinanie sośnicy japońskiej i jakie są sposoby na rozmnażanie sośnicy w warunkach ogrodowych.

Sośnica japońska - Sciadopitys verticillata
Fot. depositphotos

Jak wygląda sośnica japońska

Sośnica japońska (Sciadopitys verticillata) jest gatunkiem występującym naturalnie w Japonii na wyspach Honsiu, Sikoku i Kiusiu. Ta endemiczna roślina jest charakterystyczna dla tego konkretnego rejonu. Jest także jednym z najstarszych drzew na ziemi mającym miliony lat. Nazywana w Japonii 'koya-maki' sośnica japońska jest jednym z pięciu świętych drzew Japonii. Do Europy została sprowadzona w 1861 roku . Mimo atrakcyjnego wyglądu nie była powszechnie uprawiana.

Sośnica japońska w naszych warunkach klimatycznych jest drzewem o niewielkich rozmiarach - po 10 latach uprawy dorasta zwykle do 1 m wysokości. Kora pokrywająca pień sośnicy jest czerwonobrązowa i łuszczy się nadając drzewu ciekawy i atrakcyjny wygląd. W miarę wzrostu drzewo przybiera kształt piramidy, wąskiego stożka, a nawet iglicy. Często tworzy więcej niż jeden pień, co wpływa na jego pokrój.

Sośnica japońska - Sciadopitys verticillata
Fot. Tangopaso, Public domain, Wikimedia Commons

Pędy sośnicy porastają igły w kształcie łusek, ściśle przylegające do kory, jak i długie, spłaszczone igły tworzące okółki na końcach pędów. Gatunek ten jest rozdzielnopłciowy - na pojedynczym egzemplarzu występują męskie i żeńskie kwiaty sośnicy. W drugim roku po kwitnieniu dojrzewają szyszki sośnicy japońskiej - szarobrązowe o grubych, zdrewniałych łuskach.

Sośnica japońska - odmiany

Oryginalna sośnica japońska doczekała się wielu odmian ze względu na miejsce jakie zajmuje w japońskiej kulturze. Wolno rosnące drzewo stanowi element kompozycji ogrodowych oraz ogrodów w stylu japońskim. Oto odmiany sośnicy japońskiej najczęściej polecane do ogrodów:

• Sośnica japońska 'Aurea' - o nietypowych, złocistych igłach;
• Sośnica japońska 'Cynthia Waxman' - przyciągająca wzrok złocistozieloną barwą igieł;
• Sośnica japońska 'Green Diamond' - karłowa odmiana o soczyście zielonych igłach;
• Sośnica japońska 'Mr. Ban' - o nietypowych, cienkich i lekko skręconych igłach;
• Sośnica japońska 'Pendula' - rzadko spotykana odmiana o płaczącym pokroju;
• Sośnica japońska 'Variegata' - odznaczająca się pstrokatymi igłami w kolorze zielonym i żółtym
• Sośnica japońska 'Wintergreen' - ma bardzo wąski stożkowy pokrój.

Sośnica japońska - uprawa

Sośnica japońska toleruje prawie każdą ekspozycję i może rozwijać się zarówno w pełnym słońcu, jak i w półcieniu. W krajach o cieplejszym klimacie sośnica wymaga lekko ocienionego miejsca, żeby ostre słońce nie paliło igieł, ale w naszym klimacie może być sadzona na słonecznych stanowiskach. Co prawda sośnica nie jest w pełni mrozoodporna, ale wytrzymuje spadki temperatury do -23°C.

Sośnica japońska - Sciadopitys verticillata
Fot. Asanagi, CC0, Wikimedia Commons

Gatunek ten należy osłaniać przed silnymi wiatrami sadząc drzewa w zacisznych i ciepłych miejscach. Drzewo preferuje stanowiska o wysokiej wilgotności powietrza na przykład w pobliżu zbiorników wodnych. Sośnica źle znosi zanieczyszczone powietrze i nie powinna być sadzona na terenach przemysłowych oraz przy ruchliwych drogach.

Uprawa sośnicy japońskiej najlepiej udaje się na wilgotnej, zasobnej, próchniczej glebie. Odczyn pH gleby powinien być lekko kwaśny. Drzewo to nie toleruje zasadowego podłoża.

Przed sadzeniem sośnicy japońskiej należy starannie przygotować stanowisko i nawieźć ziemię kompostem lub obornikiem. Nie wystarczy dodać nawozu organicznego do dołka, w którym posadzimy roślinę, ponieważ tworzy ona rozległy system korzeniowy. Po posadzeniu warto wyściółkować młode drzewko kompostem lub korą drzew iglastych - ściółka pomoże utrzymać wilgoć w glebie i powstrzyma rozwój chwastów.

Najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym w uprawie sośnicy jest utrzymanie stałej wilgotności gleby. Dlatego w okresach suszy konieczne jest regularne podlewanie. Na rozwój drzewka korzystnie wpływa także stosowanie wiosną wieloskładnikowych nawozów mineralnych.

Zasadowy odczyn gleby i jej mała wilgotność a także suche powietrze sprawiają, że sośnica japońska żółknie. Dlatego już podczas sadzenia warto korzenie drzewa zaszczepić mikoryzą do iglaków, która poprawi kondycję drzewa oraz uodporni je na niedobory wody oraz składników pokarmowych.

Sośnica japońska w donicy

Uprawa sośnicy japońskiej w donicy jest możliwa, ale tylko przez pewien czas. Chociaż drzewo to jest gatunkiem wolno rosnącym, pędy sośnicy są mocno rozpostarte a pień dość szybko przyrasta na grubość. Korzenie tego drzewa mocno się rozrastają i potrzebują zarówno sporo miejsca jak i żyznej i zasobnej gleby, żeby osiągnąć dobrą kondycję. Dlatego z biegiem czasu sośnica japońska w donicy będzie rosła coraz słabiej.

Sośnica japońska w donicy
Fot. Tangopaso, Public domain, Wikimedia Commons

Sośnica japońska - przycinanie

Powolny wzrost tego drzewa sprawia, że przycinanie sośnicy japońskiej nie jest konieczne. Jeśli jednak chcemy, żeby drzewo miało regularny pokrój, przycinamy je wczesną wiosną - w marcu lub kwietniu. W tym okresie usuwamy także pędy uschnięte, połamane lub chore.

Sośnica japońska - zimowanie

Sośnica japońska dobrze znosi mrozy do -23°C. W chłodniejszych rejonach można osłonić drzewko agrowłókniną, ale dopiero w momencie, gdy pogoda zaczyna się zmieniać. Zbyt wczesne założenie osłon może zaszkodzić roślinie - brak cyrkulacji powietrza pogarsza kondycję drzewa i naraża je na choroby.

Sośnicę japońską w donicy można przenosić przed nadejściem mrozów do chłodnego, widnego pomieszczenia. Można także donicę zadołować w osłoniętym od wiatru i zacisznym zakątku ogrodu.

Sośnica japońska - rozmnażanie

Sośnicę japońską najłatwiej rozmnożyć przed odkłady poziome sporządzone z najniżej rosnących pędów. Nowe sadzonki ukorzeniają się długo, bo dopiero po 2-4 latach można je odciąć od rośliny matecznej.

Najwytrwalsi ogrodnicy mogą pokusić się o próbę pozyskania nowych roślin z nasion. Nasiona sośnicy japońskiej zaprawiamy i wysiewamy do skrzynek z ziemią do siewu nasion. Skrzynki ustawiamy pod osłonami. Nasiona bardzo wolno kiełkują. Siewki pojawiają się po około 100 dniach od siewu a po 3-4 latach osiągają ok. 3-4 cm wysokości i 6 liści właściwych. Przy tym przez pierwsze lata siewki sośnicy japońskiej są bardzo wrażliwe na wilgotność powietrza - zbyt niska sprawia, że usychają a zbyt wysoka sprzyja wystąpieniu chorób grzybowych.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Sosna - gatunki i odmiany polecane do ogrodu
• Rośliny do dużych donic ogrodowych
• Iglaki - najładniejsze odmiany ozdobne, gdzie sadzić, uprawa i wymagania

Opracowano na podstawie:
1. P. Bąblewski, Sośnica japońska w Działkowiec 1/2007, s. 21;
2. W. Bugała, Drzewa i krzewy iglaste, PWRiL, Warszawa 2003, s.201;
3. W. Bugała, Drzewa i krzewy, PWRiL, Warszawa 1979, s. 80.