Róża pomarszczona, Rosa rugosa - uprawa, odmiany, rozmnażanie
Róża pomarszczona (Rosa rugosa) urzeka swym zapachem, świetnie nadaje się do nasadzeń parkowych jak i ogrodów hobbystycznych. Można nią obsadzać duże powierzchnie, sadzić przy drogach lub prowadzić w formie żywopłotu. Zobacz jak łatwa jest uprawa róży pomarszczonej w ogrodzie, jakie odmiany róży pomarszczonej są szczególnie atrakcyjne oraz jak przeprowadzić rozmnażanie róży pomarszczonej w ogrodzie przydomowym. Poznaj powody, dla których ten ciekawy gatunek róży powinien znaleźć się w twoim ogrodzie!
Róża pomarszczona (Rosa rugosa) - kwiaty
Róża pomarszczona - opis, właściwości
Róża pomarszczona (Rosa rugosa) jest krzewem o wyprostowanym pokroju, osiągającym wysokość do 1,5 m. Gałązki są mocno rozgałęzione, przy czym gęsto pokryte cierniami i kolcami. Tworzy rozłogi przez co szybko się rozrasta. Liście są pomarszczone i pokryte od spodu włoskami. Jesienią przebarwiają się na żółto. Pachnące kwiaty róży pomarszczonej pojawiają się od kwietnia do sierpnia. Przybierają kolor różowy lub biały. Wyhodowano też odmiany róży pomarszczonej o kwiatach czerwonych oraz żółtych.
Warto wiedzieć!
Z płatków kwiatowych tej róży przygotowuje się słynną konfiturę różaną, lubiany dodatek do pączków. Przy zbiorze płatków do tego celu, należy jednak usunąć z nich białe nasady, które mają gorzki smak. Potem płatki kwiatowe gotuje się z cukrem i wodą. Można dodać też sok z cytryny.
Owoce róży pomarszczonej dojrzewają pod koniec sierpnia i utrzymują się na krzewie do końca października. Są kuliste, czerwone nieco spłaszczone. Idealnie nadają się na przetwory. Cenione są także właściwości lecznicze owoców róży pomarszczonej, które są często pozyskiwane jako surowiec zielarski. Charakteryzują się wysoką zawartością witaminy C, mają działanie ogólnozwmacniające, moczopędne, przeciwzapalne i przeciwreumatyczne. Preparaty z owoców róży pomarszczonej wykorzystywane są pomocniczo w leczeniu schorzeń wątroby, nerek i przewodu pokarmowego.
Uwaga!
Owoce róży pomarszczonej zbiera się gdy są w pełni dojrzałe ale zanim zmiękną i się pomarszczą. Do celów spożywczych z wnętrza owoców rzekomych (tzw. hypancjów) należy usunąć znajdujące się środku owoce właściwe wraz z otaczającymi je włoskami, gdyż mogą one podrażniać układ pokarmowy.
Róża pomarszczona - uprawa
Uprawa róży pomarszczonej jest niezwykle łatwa, zatem idealnie sprawdzi się w ogrodach osób, które szukają róż efektownych oraz odpornych na szkodniki i choroby róż. Doskonale znosi także warunki miejskie i gorszą jakościowo glebę.
Stanowisko uprawy róży pomarszczonej powinno być słoneczne i niezbyt wietrzne. Chodź równie dobrze Rosa rugosa zniesie lekki cień. Gleba umiarkowanie sucha do żyznej i nie podmokła, piaszczysto-gliniasta. Rosa rugosa toleruje podłoża o odczynie kwaśnym do obojętnego. Na podłożu o odczynie zasadowym może pojawić się chloroza liści. Przybierają one wtedy barwę żółtą, a samo zjawisko związane jest z niedoborem żelaza.
Róża pomarszczona - sadzenie
Sadzenie róży pomarszczonej najlepiej wykonać jesienią lub wiosną. Należy wybierać sadzonki o zdrowych liściach, najlepiej z trzema pędami. Krzewy róży sadzimy w odległości 60-80cm od siebie, gdyż silnie się rozrastają i są dość ekspansywne. Glebę przed sadzeniem warto wzbogacić w materiał organiczny, np. obornik lub kompost, po posadzeniu obficie podlewamy. Należy pamiętać, aby miejsce okulizacji u mieszańców róży pomarszczonej znalazło się 3-4 cm poniżej powierzchni gruntu.
Róża pomarszczona - cięcie
Zabieg cięcia w uprawie róży pomarszczonej nie jest aż tak istotny, nie wymaga ona częstego przycinania. Krzewy nowo posadzone w pierwszym roku uprawy przycinamy wiosną ok. 20 cm nad ziemią. W następnych latach wycinamy jedynie pędy chore, uszkodzone i przemarznięte. U odmian ozdobnych możemy usuwać przekwitnięte kwiatostany, zachęcając roślinę do powtórzenia kwitnienia. Jedynie mieszańce róży pomarszczonej z grupy róż okrywowych wymagają przycięcia pędów co roku o 2/3 długości.
Róża pomarszczona - podlewanie
Różę pomarszczoną podlewamy rzadko, ale obficie.
Odpowiednie dobrane nawożenie róży pomarszczonej pozwoli dłużej cieszyć się kwiatami. Pierwsze zasilanie przeprowadzamy wiosną, gdy róża zaczyna kwitnąć. Kiedy pierwsze kwitnienie osłabnie stosujemy następną dawkę. Pamiętajmy jednak, aby nie przeprowadzić zabiegu nawożenia zbyt późno (ostatnie dawki nawozów podaje się w lipcu). Wyrastanie nowych pędów w okresie niskich temperatur może zakończyć się jedynie ich przemarznięciem.
Róża pomarszczona - zimowanie
Róża pomarszczona jest mrozoodporna, jednak jej mieszańce często szczepione warto zabezpieczyć przed zimą. Najważniejszą rolę odgrywa tutaj miejsce szczepienia. Aby mieć pewność, że krzewy nie przemarzną, warto je kopczykować ziemią lub osłonić w obrębie korzeni świerkowymi gałązkami.
Róża pomarszczona - odmiany
W związku ze swoją mrozoodpornością i dużą tolerancją na niekorzystne czynniki środowiskowe róża pomarszczona chętnie wykorzystywana była jako baza do tworzenia różnych ciekawych odmian. Odmiany te nazywane są mieszańcami róży pomarszczonej, które zaliczane są do róż parkowych i okrywowych. Róże te wykazują cechy związane z odpornością, bujnym ulistnieniem, czy też dość silnym wzrostem.
Róża pomarszczona (Rosa rugosa) - owoce
Odmiany róż parkowych pochodzących od Rosa rugosa
Róża pomarszczona 'F.J. Grootendorst' - jest odmianą niezwykle dekoracyjną, jej kwiaty są półpełne karminoworóżowe, przechodzące w kolor niebieski. Pojawiają się w czerwcu, a swoim wyglądem przypominają małe goździki. Krzew powtarza kwitnienie aż do mrozów, dorasta do 1 m.
Róża pomarszczona 'Hansa' - odmiana ta zachwyca fioletowoczerwonymi pełnymi kwiatami, które są bardzo duże, a przy tym wyjątkowo intensywnie pachną. Chodź róża ta powtarza kwitnienie, nie jest ono zbyt obfite. Osiąga wysokość do 2 m.
Róża pomarszczona 'Rokoko' - odmiana o kwiatach jasnoróżowych, dużych, lekko pachnących. Rozpoczyna kwitnienie w maju i powtarza je aż do jesieni. Dorasta do 1,2m. Charakteryzuje się niezwykle dużą odpornością na mróz.
Odmiany róż okrywowych pochodzących od Rosa rugosa
Róża pomarszczona 'Handwar' - odmiana o kwiatach koloru różowego, półpełnych, średniej wielkości, silnie pachnących. Kwitnie do jesieni, w konsekwencji tworząc duże owoce. Osiąga wysokość do 1,2 m, przy tym mocno się krzewi.
Róża pomarszczona 'Speruge' - ma kwiaty karminowoczerwone, wyjątkowo dekoracyjne, duże, lekko pachnące. Kwitnie obficie wczesnym latem, potem powtarza kwitnienie, lecz nie jest ono już tak obfite. Zawiązuje jasnoczerwone owoce. Krzewy dorastają do ok. 1 m wysokości.
Róża pomarszczona 'Polareis' - jest odmianą niezwykle odporną na mróz, przy tym tworzącą piękne białoróżowe, pełne kwiaty. Kwitnie obficie i długo. Róże okrywowe tej odmiany dorastają do zaledwie 0,8 m wysokości.
Róża pomarszczona - rozmnażanie
Różę pomarszczoną możemy rozmnażać na kilka sposobów. Generatywnie, czyli z nasion, lub wegetatywnie - z sadzonek zielnych, zdrewniałych, odrostów pędowych oraz korzeniowych.
Rozmnażanie z nasion
Rozmnażanie róży pomarszczonej z nasion polega na zebraniu dojrzałych owoców, wydobyciu z nich nasion, oczyszczeniu i wysuszeniu ich. Nasiona róży należy pobudzić do kiełkowania poprzez umieszczenie ich w wilgotnym podłożu o niskiej temperaturze lub po prostu w lodówce (tzw. stratyfikacja nasion). Nasiona wysiewamy w podłoże przepuszczalne i lekkie. Najlepiej jeśli będzie to piasek z domieszką torfu. Przez okres kiełkowania utrzymujemy stałą wilgotność nie dopuszczając do przesuszenia podłoża.
Rozmnażanie przez sadzonki
Sadzonki zielne róży pomarszczonej pobieramy w czerwcu, z wierzchołkowej części rośliny, usuwamy z niej większość liści pozostawiając 2-3 na górnej części sadzonki. Natomiast sadzonki zdrewniałe pobieramy, gdy są w stanie spoczynku z pędów jednorocznych, bocznych. Powinny mieć one długość około 15 cm. Umieszczamy je w mieszaninie torfu, piasku oraz ziemi w proporcjach 1:2:1. W celu lepszego i szybszego ukorzenienia warto zastosować ukorzeniacz. Koniec sadzonki mieszamy w proszku i umieszczamy w przygotowanym podłożu. Cały czas kontrolujemy wilgotność podłoża. Sadzonki zielne powinny się ukorzenić po około 5 tygodniach. W przypadku sadzonek zdrewniałych, wyrastanie na pędzie pierwszych listków to znak, że sadzonki się ukorzeniły.
Odrosty korzeniowe
Rozmnażanie przez odrosty korzeniowe w przypadku róży pomarszczonej jest niezwykle proste. Na korzeniach róży występują pąki przybyszowe. To z nich w wyniku zranienia korzenia tworzą się odrosty. Każdy odrost wytwarza swoje własne korzenie. Tak powstaje nowa sadzonka, którą należy przesadzić w inne dogodne miejsce. Podobnie u Rosa rugosa wygląda rozmnażanie z odrostów pędowych. Nowe pędy wyrastają z pąków śpiących zlokalizowanych w obrębie podstawy krzewu. Ścięcie części rośliny powoduje rozwój nowego pędu.
mgr inż. Joanna Białowąs
Przeczytaj również:
- Rozmnażanie róż. Jak rozmnażać róże przez sadzonki, odkłady i podział?
- Pielęgnacja róż wiosną
- Nawożenie róż. Jak, kiedy i czym nawozić róże?
- Szczepienie róż. Jak i kiedy szczepić róże?
Opracowano na podstawie: Juras M., Drzewa i krzewy - łatwe i pewne rozpoznawanie, wydawnictwo Olesiejuk, s.56; Monder J., Róża pomarszczona stare i nowe odmiany (cz.I) w: Szkółkarstwo 4/2013, Plantpress Sp. z o.o.; Augustynowicz M., Piękny ogród, PWH ARTI, Warszawa 2013, s. 234-239; Monder M., Sezon na róże w: Mój ogródek, Październik 2014, Wydawnictwo Działkowiec, s. 7; Muras P., Katalog roślin - drzewa, krzewy, byliny, Agencja Promocji Zieleni Sp. z o. o., s. 148; Bartels A., Wszystko o drzewach i krzewach - 1500 drzew i krzewów do ogrodu, Świat Książki, s. 193-197. Fot. depositphotos
