Goździk - gatunki, odmiany, uprawa

Goździk (Dianthus) to rodzaj roślin z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae), do której należy ponad dwa tysiące gatunków roślin jednorocznych, dwuletnich oraz bylin. Goździki rosną na polach, łąkach i w lasach na całym świecie. Te łatwe w uprawie i pięknie kwitnące rośliny wspaniale prezentują się także w ogrodach. Poznaj najpopularniejsze gatunki i odmiany goździków polecane do ogrodów oraz dowiedz się jak wygląda uprawa goździka oraz jakie są wymagania tej rośliny.

Goździk - Dianthus
Fot. pixabay

Goździki wieloletnie - gatunki i odmiany

Goździki wieloletnie to gatunki bylinowe, które zimują w gruncie w naszym klimacie i na jednym stanowisku w ogrodzie mogą spędzić wiele lat. Poniżej wymieniamy te najpopularniejsze i najczęściej uprawiane w ogrodach.

Goździk kropkowany

Goździk kropkowany (Dianthus deltoides) występuje naturalnie w Europie oraz w Azji. Tworzy gęste szarozielone kobierce obsypujące się latem drobnymi kwiatami w kolorze czerwonym, białym lub różowym. Kwiaty utrzymują się od czerwca do września. Ta niewysoka bylina dorasta do 30 cm podczas kwitnienia.

Goździk kropkowany - Dianthus deltoides
Fot. AnRo0002, CC0, Wikimedia Commons

Łatwy w uprawie goździk nie toleruje wapiennego podłoża, ale za to dobrze znosi suszę oraz jest mrozoodporny. Goździk kropkowany jest wykorzystywany jako bylina okrywowa, nadaje się do sadzenia w ogrodach skalnych oraz na ogrodowych rabatach.

Ciekawymi odmianami goździka kropkowanego są: 'Albus' o kwiatach białych, karminowy 'Brillant' oraz 'Splendens Erecta' o kwiatach w kolorze ciemnoróżowym.

Goździk pierzasty

Goździk pierzasty (Diantus plumarius), określany też jako goździk postrzępiony, w naturze występuje w Europie środkowej, południowo-wschodniej oraz w Ameryce Północnej. W Polsce jest gatunkiem objętym częściową ochroną. Bylina ta dorasta do 30 cm wysokości, a jej pachnące kwiaty charakteryzują się postrzępionymi płatkami. Gatunek jest w pełni mrozoodporny.

Goździk pierzasty - Diantus plumarius

Interesującymi odmianami ogrodowymi goździka pierzastego są" 'Angel of Hope' o półpełnych, różowych kwiatach z ciemniejszym środkiem, 'Double Rose' o pełnych kwiatach przypominających różyczki oraz 'Ine' o pełnych, białych kwiatach.

Goździk siny

Goździk siny (Diantus gratianopolitanus) występuje w naturze w środkowej i zachodniej części Europy. Dorasta do 30 cm wysokości w okresie kwitnienia, a jego sinozielone liście są pokryte woskowym nalotem. W kwietniu i maju na szczytach łodyg pojawiają się nieduże, pachnące kwiaty barwy białej, różowej i czerwonej. Goździk siny jest całkowicie mrozoodporny, jednak wrażliwy na suszę. Najczęściej jest sadzony w ogrodach skalnych.

Goździk siny 'Firewitch' - Diantus gratianopolitanus
Fot. depositphotos

Polecanymi odmianami goździka sinego są: 'Agatha' o karminowych kwiatach, 'Amaranth' o kwiatach różowych oraz, widoczny na fotografii powyżej, goździk siny 'Firewitch' o kwiatach różowych z jasnym środkiem.

Goździk alpejski

Goździk alpejski (Dianthus alpinus) pochodzi górzystych rejonów Europy zachodniej. Ta niewielka bylina dorasta do 10 cm wysokości, tworząc szarozielone kępy, które od czerwca do sierpnia pokrywają się niewielkimi kwiatkami o ząbkowanych płatkach. Jest gatunkiem całkowicie mrozoodpornym. Doskonale nadaje się do sadzenia na murkach, skalniakach oraz jako roślina zadarniająca.

Goździk alpejski - Dianthus alpinuc
Fot. Beyond silence, Domena publiczna, Wikimedia Commons

Odmianami goździka alpejskiego wartymi uwagi są między innymi: 'Rubin' o intensywnie czerwonych kwiatach, biały 'Weiss' oraz 'Light Rose' o kwiatach jasnoróżowych.

Goździki jednoroczne - gatunki i odmiany

Goździki jednoroczne to gatunki, które w naszym klimacie nie mogą zimować w gruncie. Uprawia się je z rozsady, wysiewając nasiona do inspektów wczesną wiosną.

Goździk chiński

Goździk chiński (Diantus chinensis) w naturze występuje w Azji. Ta niewysoka roślina dorasta do 40 cm wysokości. Na szczytach rozgałęzionych pędów w czerwcu pojawiają się pozbawione zapachu kwiaty o ząbkowanych płatkach. Goździki chińskie są polecane na kwiaty cięte, do uprawy doniczkowej oraz na rabaty.

Goździk chiński - Diantus chinensis
Fot. depositphotos

Warte polecenia są odmiany goździka chińskiego: 'Dancing Geisha' o oryginalnych kwiatach wyglądających jak strzępki tkaniny, 'Splendens' o czerwonych kwiatach z białym obrzeżeniem, 'Snowfire' o białych kwiatach z czerwonym środkiem.

Goździk ogrodowy

Goździk ogrodowy (Diantus caryophyllus) pochodzi z południowej Europy. Dorasta do 60 cm wysokości a w maju zakwita pojedynczymi, półpełnymi lub pełnymi, pachnącymi kwiatami o postrzępionych płatkach. Goździki ogrodowe są uprawiane na kwiat cięty oraz na rabatach. Gatunek ten ma duże wymagania glebowe oraz nie lubi wysokich temperatur.

Goździk ogrodowy - Dianthus caryophyllus
Fot. depositphotos

Dużym powodzeniem cieszą się karłowe odmiany goździka należące do grup 'Lillipot' i 'Gandalf' dorastające do 20-25 cm. Z wyższych odmian polecane są te należące do grup 'Grenadin' oraz 'Szabo' osiągające do 30-60 wysokości.

Goździki dwuletnie - gatunki i odmiany

Z goździków uprawianych jako rośliny dwuletnie popularność zdobył głównie jeden gatunek - goździk brodaty. Czasami jako roślina dwuletnia uprawiany bywa też, wymieniony już wyżej wśród gatunków jednorocznych, goździk ogrodowy.

Goździk brodaty

Goździk brodaty (Dianthus barbatus) uprawiany jest jako dwuletni, ponieważ pełnię kwitnienia osiąga w drugim roku uprawy. Gatunek ten wyjątkowo obficie kwitnie. Od maja do sierpnia na wzniesionych, pojedynczych łodygach pojawiają, się pachnące kwiaty zebrane w gęste, kuliste grona. Goździk brodaty wymaga dość żyznego podłoża, a poradzi sobie nawet w półcieniu. Gatunek ten jest polecany do uprawy na rabatach oraz w pojemnikach.

Goździk brodaty - Dianthus barbatus
Fot. pixabay

Odmiany goździka brodatego polecane do uprawy ogrodowej to: 'Alba' o kwiatach białych, 'Barbarini Purple Picotee' której płatki są różowopurpurowe z białym brzegiem, 'Green trick' o nietypowych kwiatach w postaci zielonych, nitkowatych główek.

Goździk - uprawa i wymagania

Goździki najlepiej czują się w pełnym słońcu. Niewystarczająca ilość światła i wysokie temperatury spowalniają wzrost goździków oraz hamują kwitnienie. Goździki preferują gleby przepuszczalne, najlepiej umiarkowanie żyzne o odczynie obojętnym lub lekko alkalicznym. Wyjątkiem jest goździk kropkowany (Dianthus deltoides), który potrzebuje gleb o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego. Rośliny nie tolerują wilgotnego podłoża, zwłaszcza w zimie.

Goździki są dość odporne na suszę, dlatego trzeba je podlewać wyłącznie w okresach długotrwałej suszy. Dla poprawy kwitnienia warto co 2-3 tygodnie zasilać goździki nawozami przeznaczonymi dla roślin kwitnących. Regularne usuwanie kwiatostanów także przyczyni się do poprawy i wydłużenia okresu kwitnienia roślin.

Goździki rozmnaża się głównie przez wysiew nasion lub podział (gatunki wieloletnie).

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Kwiaty ogrodowe łatwe w uprawie
• Kwiaty ogrodowe wieloletnie niskie
• Byliny wieloletnie długo kwitnące - całe lato i jesienią

Opracowano na podstawie:
1. K. Oszkinis, Kwiaty od A do Z, PWRiL, Warszawa 1979, s. 134;
2. Rośliny ozdobne, Skrypt dla studentów wydziałów ogrodniczych akademii rolniczych, PWN, Warszawa 1987, s. 268-269;
3. M. Ulczycka, Pierzaste, kropkowane, brodate w Działkowiec 10/2011, s. 17-19;
4. M. Ulczycka-Walorska, Goździk zwany kamiennym w Działkowiec 8/2014, s. 22.