Róże - choroby
Róże to wspaniale kwitnące krzewy, bardzo chętnie uprawiane w ogrodach. Najczęściej spotykane są róże rabatowe i wielkokwiatowe, którym zagrażają głównie dwie choroby - mączniak prawdziwy i czarna plamistość liści róży. Ale lista chorób atakujących róże jest o wiele dłuższa. Zobacz jak rozpoznawać choroby róż oraz jak wyleczyć niedomagające rośliny. Oto sprawdzone sposoby na zdrowe róże!
Choroby róż - chloroza liści
Choroby róż możemy podzielić na choroby infekcyjne, wywołane przez określonego patogena, oraz choroby nieinfekcyjne, związane z niewłaściwymi warunkami uprawy czy nieodpowiednim nawożeniem. Zapobiegać chorobom możemy zapewniając roślinom właściwe stanowisko uprawy i odpowiednią pielęgnację. Rośliny zaniedbane są znacznie bardziej podatne na choroby, podobnie z resztą jak i na ataki szkodników. Ryzyko porażenia wieloma chorobami zmniejszymy usuwając spod krzewów chwasty i opadłe liście, podlewając rośliny bezpośrednio na glebę pod nimi, tak aby nie zwilżać liści i pędów. Ważne jest też odpowiednie cięcie róż oraz dbałość aby krzewy nadmiernie się nie zagęszczały. Do sadzenia w ogrodach warto też wybierać jak najbardziej wytrzymałe róże - odmiany mało podatne na ataki chorób i szkodników.
Róże - choroby nieinfekcyjne
Często spotykaną chorobą nieinfekcyjną róż jest zauważane wczesną wiosną gwałtowne czernienie pędów, które dotychczas były zielone i zdrowe. Przyczyną tego zjawiska są wiosenne, wysuszające wiatry, ciągle zamarznięte podłoże i brak możliwości uzupełnienia wytranspirowanej przez pędy wody. Można to określić jako uszkodzenia mrozowe. Występowaniu takich uszkodzeń zapobiega się usypując kopczyki z ziemi lub ściółki u podnóży krzewów, a także owijając pędy materiałem izolującym, przeznaczonym do okrywania roślin (agrowłókniną, jutą, słomą). Jeżeli wiosną zauważymy uszkodzenia mrozowe pędów róż, poczerniałe fragmenty pędów należy wyciąć, a następnie opryskać krzewy jednym z fungicydów, np. Topsin M 500 SC, co zapobiegnie ewentualnemu wdarciu się patogenów przez rany po cięciu.
Liczne objawy chorobowe mogą też wskazywać na niedobór składników pokarmowych. Do niedoborów może dochodzić w wyniku nieodpowiedniego nawożenia lub niewłaściwego pH gleby, przy którym rośliny nie są wstanie pobierać substancji odżywczych z gleby.
Czerwone lub purpurowe zabarwienie liści róż może wskazywać na niedobór składników pokarmowych
Jak rozpoznawać niedobory składników pokarmowych?
Brak azotu objawia się jasną barwą liści, czasem czerwonawymi plamami i zahamowaniem wzrostu krzewów. W przypadku niedoboru fosforu liście są mniejsze i purpurowo przebarwione. W wyniku braku potasu liście są czerwonawe z brązowymi brzegami, wyglądają jakby były przypalone. Jasnozielone lub żółtawe zabarwienie liści może wskazywać na brak żelaza lub magnezu. Mówimy wówczas o chlorozie liści. W przypadku chlorozy przebarwienia są dość charakterystyczne, bo dotyczą tkanek pomiędzy nerwami liści, samo unerwienie pozostaje zaś ciemnozielone. Niedoborom składników pokarmowych można zapobiec stosując odpowiedni nawóz do róż, zawierający nie tylko podstawowy skład NPK (azot, fosfor, potas) ale wszystkie makro i mikroelementy potrzebne różom do rozwoju i wzrostu. W przypadku wystąpienia objawów niedoborów składników pokarmowych należy też sprawdzić pH gleby, co możemy wykonać za pomocą dowolnego, zakupionego w sklepie pH metru. Odpowiednie dla róż pH gleby powinno wynosić 6 - 7.
Choroby róż - mączniak prawdziwy
Róże - choroby grzybowe
W czasie sezonu wegetacyjnego na młodych liściach róż może pojawić się się biały, mączysty nalot, świadczący o tym, że krzewy zaatakował mączniak prawdziwy. Jest to choroba powszechnie występująca na wielu różnych roślinach ogrodowych. Porażone liście ulegają deformacji, a brzegi liści róż lekko się zawijają, zwykle po kilkunastu dniach nalot zmienia zabarwienie z białego na szary. Występują także objawy w postaci plam na pędach, szypułkach i płatkach kwiatowych.
Choroby róż - mączniak prawdziwy
Mączniaka prawdziwego wywołuje grzyb Sphaerotheca pannosa var. rosae, porażeniu sprzyja nadmierne zwilżanie roślin w czasie podlewania. Aby ograniczyć rozprzestrzenianie się tej choroby, jesienią spod róż wygrabiamy opadłe liście mogące być źródłem zakażenia w następnym roku. W okresie wegetacji regularnie zwalczamy chwasty, gdyż sprzyjają one utrzymywaniu większej wilgotności pod krzewami, silnie porażone pędy róż wycinamy, a rośliny opryskujemy 2 do 3 razy w 10-dniowych odstępach fungicydami, np. Score 250 EC. W celu ograniczenia stosowania chemii w ogrodzie, można je stosować na przemian z biopreparatami, takimi jak: Biosept Active, Bioczos.
Kolejna często występująca choroba róż to czarna plamistość liści róży. W przypadku porażenia krzewów tą chorobą w okresie wiosennym na liściach widoczne są liczne, jasnobrązowe plamy, kształtu owalnego lub okrągłego. Wokół plam tkanka żółknie, na powierzchni obumarłych tkanek widać czarne punkty będące skupieniami zarodnikowania grzyba. Liście masowo opadają.
Choroby róż - czarna plamistość liści
Chorobę tę wywołuje grzyb Diplocarpon rosae, który zimuje na opadłych liściach, a jego zarodniki przenoszone są w czasie opadów deszczu. Zwalczanie czarnej plamistości polega na unikaniu zwilżania roślin podczas podlewania (podlewać bezpośrednio na ziemię), usuwaniu opadłych liści, oraz wycinaniu silnie porażonych pędów. Po stwierdzeniu objawów krzewy należy opryskać 3 lub 4 krotnie, w 10-cio dniowych odstępach, stosując przemiennie fungicydy, takie jak: Baymat Ultra 0,015 AE, Discus 500 WG, Dithane NeoTec 75 WG, Score 250 EC, preparaty te warto stosować na przemian biopreparatami, takimi jak: Biosept Active, Biochikol, Bioczos BR.
Choroby róż - czarna plamistość liści
Na liściach różanych krzewów może pojawić się także rdza róży. W przypadku infekcji rdzą obserwuje się okrągłe lub owalne żółte plamy o średnicy do kilku milimetrów. Plamy te pojawiają się na górnej stronie liści. Od spodu natomiast w miejscu plam widoczne są pomarańczowe i brązowe skupienia zarodników grzyba. Porażone liście ulegają deformacji, zasychają i opadają.
Rdzę mogą wywoływać grzyby z rodzaju Phragmidium, zimujące na pędach i opadłych liściach. Ich rozwojowi sprzyjają częste opady deszczu oraz zwilżanie roślin w czasie podlewania. Zwalczanie rdzy: należy unikać moczenia liści w czasie podlewania, zbierać i usuwać opadłe liście, wycinać porażone pędy. Po zauważeniu objawów rdzy rośliny opryskujemy kilkakrotnie w 10-dniowych odstępach fungicydami, takimi jak Discus 500 WG, Dithane NeoTec 75 WG, Score 250 EC. Można je stosować na przemian z wymienianymi już wyżej biopreparatami.
Róże może też atakować szara pleśń. W przypadku infekcji tą chorobą na płatkach kwiatowych róż pojawiają się wodniste, liczne, szybko powiększające się plamy. Z czasem całe kwiaty ulegają zgniliźnie i stają się miękkie, pokrywają się obfitym, szarym, pylącym nalotem. Z porażonych kwiatów nekroza przechodzi na pędy i powoduje ich zamieranie.
Szarą pleśń róży powoduje grzyb Botrytis cinerea, rozwojowi patogenu sprzyja wysoka wilgotność powietrza. Zwalczanie szarej pleśni to przede wszystkim wycinanie i usuwanie porażonych pędów. Należy też usuwać przekwitające kwiatostany, tóre są bardzo podatne na infekcję. Pomogą opryski preparatami, takimi jak Kaptan zawiesinowy 50 WP, Teldor 500 SC. Można też spróbować metody biologicznej polegającej na oprysku preparatem Polyversum WP. Preparat ten zawiera nieszkodliwego dla roślin grzyba, który pasożytuje na grzybach chorobotwórczych. Jest bardzo skuteczny w zwalczaniu szarej pleśni np. na truskawkach.
Choroby róż - zamieranie pędów
Ten sam grzyb Botrytis cinerea może wywoływać też inną chorobę - zamieranie pędów róż. Sprawcami tej choroby mogą być też grzyb Coniothyrium fuckelii lub grzyby z rodzaju Alternaria spp., Nectria spp. Objawy zamierania pędów to brązowienie, zasychanie i zamieranie oraz jasnobrązowa nekroza pędów. Nekroza często powstaje w miejscu cięcia i przesuwa się ku dołowi, powodując z czasem obumarcie całego pędu lub może zatrzymać się na którymś odgałęzieniu.
Aby zapobiec występowaniu choroby usuwamy resztki pędów, na których grzyb może zimować i dalej się rozwijać, starajmy się nie ranić pędów w czasie prac pielęgnacyjnych. Po zauważeniu objawów choroby porażone pędy wycinamy centymetr poniżej nekrozy, nad silnym bocznym pąkiem a rany po cięciu smarujemy pastą Funaben 03 PA lub farbą emulsyjną z dodatkiem fungicydu, np. Topsin M 500 SC.
Jeżeli pędy róż brązowieją i zamierają od wierzchołków, a cały krzew wolniej rośnie, przyczyną może być wertycylioza. Liście żółkną i opadają, najmłodsze liście więdną w czasie upalnej pogody, po czym po chłodniejszych nocach powracają do lepszej formy. Krzew może chorować przez kilka lat po czym ginie.
Wertycylioza wywoływana jest przez grzyby z rodzaju Verticillium, występujące w glebie i na roślinach. Atakuje wiele innych gatunków roślin uprawianych w ogrodach i w szklarniach. Rozprzestrzenianiu choroby zapobiega usuwanie opadłych i porażonych liści, wycinanie i usuwanie porażonych pędów, zachowanie czystości i odkażanie narzędzi do cięcia krzewów. Po stwierdzeniu objawów choroby chore krzewy trzeba wykopać i usunąć (warto również usunąć glebę bezpośrednio spod porażonego krzewu), a rośliny rosnące w sąsiedztwie zapobiegawczo podlać preparatem Topsin M 500 SC.
Uwaga!
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami palenie liści i gałęzi, nawet jeśli pochodzą z roślin chorych, jest zabronione. Z ogrodów i działek powinniśmy się ich pozbywać zgodnie z zasadami segregacji i oddawania odpadów zielonych, obowiązującymi w naszej gminie.
Przeczytaj również:
Szkodniki róż - zdjęcia, objawy żerowania, zwalczanie
Szkodniki atakujące róże najczęściej uszkadzają liście, pędy lub pąki kwiatowe. Czasem objawy występowania, takie jak dziury wygryzione w liściach, łatwo rozpoznać i przypisać szkodnikowi. Czasem jednak objawami występowania szkodnika są plamki albo odbarwienia liści, które łatwo pomylić z chorobą. Dowiedz się jak rozpoznawać szkodniki występujące na różach i jak je zwalczać w ogrodach. Więcej...
Czarne plamy na liściach róż - przyczyny i zwalczanie
Jakie są przyczyny powstawania czarnych plam na liściach róż i co robić, gdy już je zauważymy? Oto sprawdzone sposoby na zwalczanie chorób róż przyczyniających się do powstawania plam na liściach! Więcej...
Dlaczego róża nie kwitnie? Jak zmusić róże do kwitnienia!
Róża jest pięknie kwitnącą rośliną, często sadzoną w ogrodach, parkach czy miejskich skwerach. Mimo, iż z reguły jest łatwa w uprawie i pięknie prezentuje się w letnie dni, czasami zdarza się, że róża nie kwitnie. A wtedy traci wiele ze swego uroku. Poznaj 5 częstych przyczyn dlaczego róża nie kwitnie oraz praktyczne sposoby jak zmusić róże do kwitnienia! Więcej...
Opracowano na podstawie: G. Łabanowski, L. Orlikowski, G. Soika, A. Wojdyła, Pielęgnacja roślin ogrodowych - choroby i szkodniki, Multico, Warszawa 2011, s. 127-133 oraz Peter Harkness, Róże - encyklopedia fotograficzna, Muza S.A., Warszawa 1993, s. 67-70.
