Pordzewiacz jabłoniowy - jak wygląda, objawy, zwalczanie, opryski

Pordzewiacz jabłoniowy to niewidoczne gołym okiem roztocze żerujące na jabłoniach. Ordzawione jabłka i zwinięte w łódeczki liście to tylko niektóre objawy żerowania pordzewiacza na jabłoniach. Zobacz jak wygląda pordzewiacz jabłoniowy i jak przeprowadzić zwalczanie pordzewiaczy w ogrodzie. Podpowiadamy, który oprysk na pordzewiacza jabłoniowego jest najlepszy.

Jabłko w widocznymi ordzawieniami skórki
Fot. pixabay

Pordzewiacz jabłoniowy - jak wygląda

Pordzewiacz jabłoniowy (Aculus schlechtendali) to roślinożerne roztocze z rodziny szpecielowatych (Eriophyidae). Długość jego ciała osiąga ok. 0,16 mm więc jest niewidoczny gołym okiem. Wrzecionowate samice o kolorze beżowym, z dwoma parami odnóży zimują w spękaniach kory i innych naturalnych kryjówkach. W kwietniu, w rozwijających się pąkach samice żerują i składają bezbarwne, kuliste jaja. Jedno pokolenie rozwija się w ciągu miesiąca. W ciągu sezonu wegetacyjnego wykształci się pięć pokoleń tego szkodnika. Na inne rośliny przenoszone są przez owady, ptaki oraz z prądami powietrza.

Pordzewiacz jabłoniowy - objawy

Żerujące roztocza wysysają sok roślinny z liści, pąków i zawiązków owoców, co prowadzi do ich uszkodzeń, zahamowania wzrostu oraz większej wrażliwości rośliny na niedobór wody. Zaburzone zostaje również formowanie się pąków kwiatowych, co może wpłynąć na zmniejszenie plonów w kolejnym roku. Największe szkody pordzewiacze wyrządzają w szkółkach i młodych sadach. Zaatakowane przez pordzewiacza pierwsze, wiosenne liście są zdeformowane i pomarszczone. Na liściach zasiedlonych przez te szkodniki jabłoni w późniejszym czasie pojawiają się szerokie, brunatne przebarwienia. Latem i jesienią zauważyć można ordzawienia dolnej strony liści. Te zaatakowane silniej, więdną i opadają. Częstym objawem żerowania pordzewiacza jest matowienie i łódeczkowate wyginanie się liści jabłoni.

Żerowanie pordzewiacza jabłoniowego powoduje ordzawienie skórki jabłek, szczególnie widoczne przy zagłębieniu kielichowym. Owoce są słabiej wybarwione i mają gorszy smak (zmienia się zawartość cukrów).

W zależności od stanu i wieku drzewa skupiska szkodnika występują w różnych miejscach. Na drzewach o słabych jednorocznych pędach pordzewiacz jabłoniowy przebywa w spękaniach kory, na krótkopędach i pod pierwszą łuską pąków. Na drzewach z silnymi pędami jednorocznymi najliczniej szpeciele występują w miejscu wyrastania pędu, wokół pąków śpiących i pomiędzy pędem a pąkami. Szkodniki widoczne będą tylko przy dużym powiększeniu (lupa o powiększeniu 30-krotnym lub binokular).

Pordzewiacz jabłoniowy - zwalczanie

Pordzewiacza jabłoniowego nie zauważymy bez lupy, co może utrudniać jego zwalczanie. Z tego względu tak ważna jest znajomość objawów, jakie powoduje oraz uważna obserwacja roślin. Zwalczanie pordzewiacza jabłoniowego rozpoczynamy, gdy populacja szkodnika jest liczna a objawy jego żerowania były widoczne w poprzednim roku (najlepiej widoczne są w lipcu i sierpniu). Do zwalczania pordzewiacza można wykorzystać preparaty chemiczne oraz biologiczne.

Ekologicznym sposobem na ograniczenie liczebności pordzewiacza będzie wprowadzenie do sadu drapieżnych roztoczy, do których należy dobroczynek gruszowy. Jego obecność pozwala na utrzymanie populacji szkodnika w ilości nie wpływającej na jakość i obfitość plonów.

W sprzedaży dostępne są filcowe opaski z zimującymi osobnikami dobroczynka. Jedna samica może zjeść nawet do 300 szpecieli w ciągu dnia! Na pnie i grubsze gałęzie opaski przymocowuje się przed nabrzmiewaniem pąków drzew owocowych, a więc pod koniec zimy lub na przedwiośniu. Po wprowadzeniu dobroczynka do ogrodu powinno się ograniczyć stosowanie chemicznych, nieselektywnych środków ochrony roślin.

Pordzewiacz jabłoniowy - jaki oprysk

Jako oprysk na pordzewiacza jabłoniowego można użyć środek roztoczobójczy Ortus 05 SC. Preparat ten ma działanie kontaktowe i żołądkowe oraz zwalcza wszystkie ruchome stadia rozwojowe roztoczy. Oprysk przeprowadza się w początkowej fazie różowego pąka jabłoni, gdy populacja szkodnika nie jest jeszcze tak liczna. Ważne jest dokładne opryskiwanie rośliny, również dolnej strony liści.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Choroby jabłoni i ich zwalczanie
• Szkodniki drzew i krzewów owocowych - zdjęcia, opisy, zwalczanie
• Zwijanie się liści i pajęczynki na jabłoni

Opracowano na podstawie:
1. K. Wiech, Szkodniki drzew owocowych, Plantpress, Kraków 2008, s. 87-88;
2. Poradnik sygnalizatora ochrony jabłoni, praca zbiorowa pod red. B. Meszki, Instytut Ogrodnictwa, Skierniewice 2015, s. 73-74;
3. T. Badowska-Czubik, Chrońmy ostrożnie przed szpecielami, Hasło Ogrodnicze 4/2002.