Dobroczynek gruszowy. Kiedy stosować opaski i na jakie drzewa?

Dobroczynek gruszowy (Typhlodromus pyri) to mały pajęczak, który zwalcza szkodniki roślin - przędziorki, szpeciele, pordzewiacze i wciornastki. Zamiast marnować czas na wykonywanie szkodliwych dla środowiska oprysków, wykorzystaj siły natury i zawieś na roślinach opaski z dobroczynkiem gruszowym. Ten mały pomocnik ogrodnika wykona resztę pracy za Ciebie! W tym artykule wyjaśniamy jak i kiedy zakładać opaski z dobroczynkiem na drzewka i krzewy aby uzyskać najlepsze efekty.

Filcowa opaska z dobroczynkiem gruszowym (Typhlodromus pyri)
Fot. ©Biocont

Co to jest dobroczynek gruszowy

Dobroczynek gruszowy (Typhlodromus pyri) to drapieżny pajęczak występujący naturalnie w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce spotkać go można na wielu drzewach i krzewach, zarówno liściastych jak i iglastych. Jego populacja została jednak znacząco ograniczona przez wykonywanie szkodliwych oprysków owadobójczych. Dlatego do ogrodu musimy go wprowadzać samodzielnie.

Jak rozpoznać dobroczynka gruszowego? Owalne ciało tego roztocza jest gładkie, jasnożółte i błyszczące. Larwy są białe, a jaja drobne i niedostrzegalne gołym okiem. Zimują zapłodnione samice w szczelinach kory. Wiosną przechodzą na nabrzmiewające pąki, następnie na kwiaty i liście. Po kilku dniach zaczynają składać jaja - jedna samica może złożyć nawet do 50 jaj. Gromadzą się w rejonie nerwu głównego liścia. W naszych warunkach klimatycznych dobroczynek może wydać 2-4 pokolenia w ciągu roku.

Ze względu na taki cykl życiowy to właśnie zapłodnione, zimujące samice znajdują się na opaskach filcowych z dobroczynkiem gruszowym. Po założeniu opasek w ogrodzie przejdą one na Twoje rośliny, złożą jaja i niebawem pojawi się mnóstwo nowych osobników dobroczynka!

Samica dobroczynka gruszowego na niteczkach filcowej opaski
Fot. ©Biocont

Dobroczynek gruszowy - czym się żywi, jakie szkodniki zwalcza

Dobroczynek gruszowy jest wielożerny, odżywia się między larwami czerwców i wciornastków, kwiatowym pyłkiem i sokami roślinnymi. Nie niszczy przy tym roślin żywicielskich. Jednak najlepszym pożywieniem są dla niego wszystkie stadia rozwojowe szpecieli oraz przędziorków

Szkodniki zwalczane przez dobroczynka gruszowego:

• przędziorki (przędziorek chmielowiec, przędziorek owocowiec);
• szpeciele i pordzewiacze (np. pilśniowiec winoroślowy, pordzewiacz winoroślowy, pordzewiacz jabłoniowy);
• wciornastki.

Dobroczynek gruszowy atakujący przędziorka
Fot. ©Biocont

Opinie o tym sposobie zwalczania szkodników są bardzo dobre. Widać to szczególnie w branży sadowniczej, gdzie dobroczynek jest coraz częściej wykorzystywany do profesjonalnej, ekologicznej ochrony sadów owocowych.

Dobroczynek gruszowy - na jakie drzewa i krzewy zakładać opaski

Warto zaprosić dobroczynka gruszowego do swojego ogrodu, na wszystkie drzewa i krzewy liściaste. Wszędzie tam, gdzie występują wymienione wcześniej szkodniki roślin dobroczynek sprawdzi się doskonale. Ten drapieżny roztocz został szczególnie doceniony w ochronie roślin sadowniczych przed przędziorkiem chmielowcem, przędziorkiem owocowcem i pordzewiaczem jabłoniowym. Załóżmy zatem opaski na drzewa jabłoni, grusz, śliw, na krzewy owocowe (w szczególności na maliny) oraz na winorośl.

Dobroczynek gruszowy - kiedy stosować opaski

Wprowadzić dobroczynka gruszowego do swojego ogrodu możemy przy pomocy filcowych opasek z zimującymi osobnikami. Pod koniec zimy i na przedwiośniu, od końca stycznia do początku kwietnia, opaski przymocowuje się ściśle do pni lub grubszych pędów krzewów i drzew. Jeżeli wcześniej zastosowano opryski olejowe przeciwko zimującym formom przędziorka, wtedy opaski z dobroczynkiem należy zamocować dopiero po kilku dniach od oprysku. Uśpione roztocza aktywują się, gdy temperatura wzrasta powyżej 8°C.

Montaż opaski z dobroczynkiem gruszowym
Fot. ©Biocont

Ile opasek z dobroczynkiem na drzewo lub krzew?

Zakłada się, że na jedno duże drzewo wystarczą 2-3 opaski z dobroczynkiem gruszowym. Na młode, niedawno posadzone drzewka owocowe wystarczy mocować po jednej opasce. W przypadku krzewów jedną opaskę mocuje się na każdym krzewie, zaś w przypadku roślin o małych rozmiarach, gęsto posadzonych lub rosnących w szpalerze, wystarczy zakładać jedną opaskę na co drugą lub co trzecią roślinę. Z biegiem czasu dobroczynek rozprzestrzeni się na całym terenie i zakładanie opasek nie będzie już konieczne.

Dobroczynek gruszowy a opryski

W ogrodach, w których występuje dobroczynek powinno się ograniczyć ochronę roślin zarówno preparatami chemicznymi jak i olejowymi. Są one zabójcze nie tylko dla szkodników, ale także dla dobroczynka. Jeżeli jest to konieczne, to najlepiej stosować środki o selektywnym działaniu wobec pożytecznych organizmów zamieszkujących ogród.

Po wprowadzeniu dobroczyka gruszowego do ogrodu nie wolno wykonywać oprysków środkami owadobójczymi nieselektywnymi (zabójczymi) dla dobroczynka gruszowego. Spośród preparatów często używanych w ogrodach przydomowych i działkowych, są to przede wszystkim środki: Ortus 05 SC, Deltam, Karate Zeon 050 CS, Magus 200 SC.

Możemy natomiast wykonywać opryski preparatami selektywnymi (bezpiecznymi) wobec dobroczynka gruszowego, do których zaliczyć można m. in. bardzo popularny i polecany na wiele szkodników Mospilan 20 SP.

Opaski filcowe z dobroczynkiem gruszowym
Fot. ©Biocont

Dobroczynek gruszowy - gdzie kupić

Opaski zawierają żywe osobniki dobroczynka gruszowego w stanie uśpienia zimowego. Po montażu na roślinach i podniesieniu temperatury powyżej 8°C osobniki dobroczynka ulegają wybudzeniu i rozpoczynają żerowanie. Jeśli nie dostaną się na rośliny i nie znajdą pokarmu, to niestety zginą.

Dlatego bardzo ważne jest aby przed założeniem na roślinach, utrzymać dobroczynki gruszowe na opaskach w stanie uśpienia. Z tego względu opaski muszą być przechowywane w lodówkach w temperaturze poniżej 5°C.

Kupując opaski filcowe z dobroczynkiem gruszowym, upewnij się zatem czy sprzedawca przechowywał je w odpowiedni sposób. Na czas transportu ze sklepu do Twojego ogrodu powinny być zapakowane w opakowanie ochronne z wkładem chłodzącym, aby dobroczynki nie wybudziły się zbyt wcześnie. Odpowiednio zabezpieczone opaski z dobroczynkiem gruszowym możesz zamówić w sklepie naszego poradnika. Oferujemy opaski marki BIOCONT posiadające bardzo dobre opinie.

• Dobroczynek gruszowy - opaski filcowe 10 sztuk - zamów teraz

Opaski można zamawiać od grudnia, a ich wysyłkę rozpoczynamy od lutego, w taki sposób aby jak najszybciej trafiły do klientów. Już teraz zarezerwuj opaski z dobroczynkiem gruszowym do Twojego ogrodu i przekonaj się jak łatwa może być ochrona roślin przed przędziorkami i szpecielami :-)

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Biedronki na mszyce. Jak zwabić biedronki do ogrodu?
• Jak zwalczać choroby grzybowe roślin bez stosowania chemii w ogrodzie?
• Owady pożyteczne w ogrodzie

Opracowano na podstawie:
1. B. Błaszczyńska, Introdukcja dobroczynka gruszowego w Informatorze Sadowniczym 4/2013;
2. J. Boczek, S. Pruszyński, Roztocze pożyteczne i niebezpieczne dla zdrowia oraz życia człowieka oraz zwierząt domowych w Zagadnienia Doradztwa Rolniczego 3/2015, s. 124-136;
3. M. Tomalak, Czynniki biologicznie dostępne w ochronie upraw ekologicznych przed szkodnikami, Zakład Biologicznych Metod i Kwarantanny Instytut Ochrony Roślin Państwowy - Instytut Badawczy, Poznań 2009, s. 17-19.