Klon pospolity, zwyczajny - opis, odmiany, uprawa

Klon pospolity, określany też jako klon zwyczajny, to drzewo powszechnie występujące w Europie i Azji. Odporny i mało wymagający klon pospolity jest bardzo dekoracyjny. W sprzedaży dostępne są wysokie oraz karłowe odmiany klonu pospolitego, a także bardzo popularne klony szczepione na pniu. Zobacz jak wygląda uprawa klonu pospolitego w ogrodzie oraz poznaj wymagania i sposoby na rozmnażanie tego drzewa.

Klon pospolity, zwyczajny - Acer platanoides
Fot. pixabay

Klon pospolity, zwyczajny - opis

Klon pospolity (Acer platanoides) należy do rodziny mydleńcowatych (Sapindaceae) i w stanie naturalnym występuje w Azji i Europie, także w Polsce. Klon pospolity to drzewo dorastające do 30 m wysokości. Na szczęście ma wiele odmian dużo niższych, doskonale pasujących do mniejszych ogrodów oraz nadających się do uprawy w pojemnikach.

Zarówno pędy, jak i krótki pień drzewa, pokryte są szarą korą, która z wiekiem ciemnieje i pęka. Duże, 5-7 klapowe, liście klonu pospolitego jesienią przybierają intensywne złociste, pomarańczowe i czerwone barwy. Wczesną wiosną, zanim na drzewie pojawią się liście, rozwijają się już drobne kwiaty zebrane w gęste wiechy. Charakterystyczne noski zawierają owoce klonu - niewielkie orzeszki.

Klon pospolity, zwyczajny - Acer platanoides
Fot. depositphotos

Klon pospolity, zwyczajny - odmiany

Klon pospolity doskonale prezentuje się jako soliter - szczególnie sadzony na większych przestrzeniach - w parkach czy na skwerach. Niższe odmiany, zwłaszcza popularne klony kuliste szczepione na pniu, polecane są do tworzenia alei i szpalerów oraz do uprawy w pojemnikach. Poznaj sprawdzone odmiany klonu pospolitego - mało wymagające i bardzo dekoracyjne.

Klon pospolity 'Columnaris' - doskonały do tworzenia alei i szpalerów odznacza się wzniesioną, kolumnową koroną i dorasta do 10 m wysokości i 2-4 m szerokości. Niezbyt duże liście tego klonu szczepionego na pniu są ciemnozielone, a jesienią stają się żółte.

Klon pospolity 'Columnaris'
Fot. Gmihail, CC BY-SA 3.0 RS, Wikimedia Commons

Klon pospolity 'Globosum' - to klon kulisty szczepiony na pniu, który dorasta do 6 m wysokości. Gęsta i regularna korona drzewa może osiągnąć 5 m szerokości. Liście klonu zielone latem, wraz z nadejściem jesieni przebarwiają się na żółto.

Klon pospolity 'Globosum'
Fot. aha, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Klon pospolity 'Golden Globe' - to klon szczepiony na pniu o kulistej koronie osiągającej do 2-3 m szerokości. Jest to odmiana niewielka, która dorasta do 3-4 m wysokości. Duże, jaskrawożółte liście klonu jesienią stają się pomarańczowe. Kolorowe liście są wrażliwe na słońce, dlatego powinno się dla tej odmiany przeznaczyć miejsce lekko ocienione.

Klon pospolity 'Golden Globe'
Fot. Kor!An, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Klon pospolity 'Purple Globe' - klon kulisty czerwony szczepiony na pniu tworzy luźną koroną o ciemnoczerwonych liściach i dorasta do 4-5 m wysokości i 5 m średnicy. Klon pospolity 'Purple Globe' nadaje się do sadzenia w ogrodach, parkach i na terenach zieleni miejskiej.

Klon pospolity 'Royal Red' - tworzy nieregularną, stożkową koronę i dorasta do 20 m wysokości. Żeby ograniczyć wzrost drzewa trzeba corocznie przycinać szybko rosnące pędy. Odmiana ta jest polecana ze względu na błyszczące, purpurowe liście podobne do liści platana. Wiosną na tle ciemnych liści pięknie odznaczają się wiechy drobnych, żółtych kwiatów.

Klon pospolity, zwyczajny - uprawa

Klon pospolity jest mało wymagający, dobrze rośnie zarówno w słońcu jak i w półcieniu. Drzewo to jest w pełni mrozoodporne, wytrzymuje spadki temperatury do -34°C (strefa mrozoodporności roślin 4) więc może być uprawiane na terenie całego kraju.

Klon nie ma dużych wymagań co do gleby, która nie powinna być tylko zbyt sucha ani zbyt mokra. Klon zwyczajny nie lubi zwłaszcza przelania. Odczyn gleby nie ma większego znaczenia, gdyż klon toleruje podłoże zarówno zasadowe jak i lekko kwaśne.

Klon pospolity jest popularnym drzewem ulicznym oraz parkowym, ponieważ radzi sobie z suszą, silnym wiatrem oraz zanieczyszczonym powietrzem.

Klon pospolity, zwyczajny - Acer platanoides
Fot. pixabay

Klon pospolity, zwyczajny - sadzenie

Młode okazy klonu sadzimy jesienią lub wiosną, gdy ziemia jest wystarczająco wilgotna. Przez pierwsze 2-3 lata w czasie suszy musimy je podlewać, później poradzą już sobie same. Sadząc klony pospolite szczepione na pniu do wykopanego dołka najpierw wbijamy palik, do którego przywiążemy pień sadzonego drzewka.

Klon pospolity, zwyczajny – cięcie

Klon pospolity niezbyt dobrze znosi cięcie, dlatego popularne są odmiany niewysokie o naturalnie regularnej koronie.

Drzewo przycinane zbyt wcześnie "płacze" (z ran po cięciu wyciekają soki), co może osłabić roślinę. Dlatego cięcie klonu najlepiej wykonać w czerwcu lub lipcu, gdy drzewo przestaje już pędzić soki i możemy dostrzec rozwijające się pierwsze liście. Dobrym terminem na wykonanie tego zabiegu jest także zima - drzewa tniemy najpóźniej do końca stycznia.

Formując koronę klonu pospolitego usuwamy nadmiernie wybujałe pędy, zaś w przypadku odmian szczepionych na pniu - usuwamy wszystkie pędy wyrastające poniżej miejsca szczepienia. W trosce o stan zdrowotny drzewa wycinamy także pędy uszkodzone, chore, krzyżujące się ze sobą i nadmiernie zagęszczające koronę.

Klon pospolity, zwyczajny - rozmnażanie

Klon pospolity najprościej rozmnażać z sadzonek pędowych przygotowanych latem, po okresie pędzenia soków. Sadzonki szybko zaczynają się ukorzeniać, bo już po 3-4 tygodniach. Doniczki z sadzonkami zimujemy w temperaturze 1-2°C. Młode rośliny sadzimy do gruntu wiosną lub jesienią. Pamiętajmy, że tym sposobem nie rozmnożymy odmian szczepionych na pniu, które rozmnaża się wyłącznie przez szczepienie.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Klon czerwony - odmiany, uprawa, cięcie, choroby
• Klon japoński - uprawa, przycinanie, odmiany, choroby
• Klon palmowy - odmiany, uprawa, choroby
• Syrop klonowy - właściwości, zastosowanie, jak zrobić

Opracowano na podstawie:
1. M. Czekalski, Drzewa i krzewy liściaste, PWRiL, Warszawa 1995, s. 153- 154;
2. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016, s. 49-50;
3. J. Pokorny, Drzewa znane i mniej znane, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1992, s. 138-139.