Lilie ogrodowe - odmiany, uprawa, jak i kiedy sadzić

Lilie przywędrowały do Europy z Japonii i Chin, gdzie już od dawna zdobiły liczne ogrody. Uprawa lilii staje się coraz popularniejsza w miarę jak hodowcy uzyskują nowe, coraz ciekawsze odmiany lilii. Dzięki temu powszechnie dostępne są przepiękne lilie ogrodowe, doskonałe do uprawy w naszym klimacie. Zobacz jak i kiedy sadzić lilie ogrodowe, które odmiany lilii wybrać oraz jak przebiega uprawa lilii w ogrodzie.

Lilia 'Conca d'Or' jest zaliczana do tzw. orienpetów, pochodzących ze skrzyżowania odmian trąbkowych z liliami orientalnymi. Kwitnie od czerwca do lipca kolorze żółto-kremowym.

Czy lilie są wieloletnie?

Lilie (Lilium) to wieloletnie byliny cebulowe należące do rodziny liliowatych (Liliaceae). Wiele gatunków lilii w naszym klimacie może zimować w gruncie i pięknie kwitnąć na jednym stanowisku przez kilka lat. Przykładami lilii zimujących w gruncie są lilie azjatyckie oraz lilie trąbkowe.

Istnieją też gatunki lilii, które trzeba wykopywać na zimę. Przykładami lilii, które nie zimują w Polsce w gruncie są: mieszańce longiflorum, mieszańce trąbkowe i orientalne. Nadal są to rośliny wieloletnie, ale cebule wykopane jesienią trzeba przez zimę przechować w pomieszczeniu zabezpieczonym przed mrozem i ponownie posadzić na wiosnę.

Lilie ogrodowe - odmiany

Poszczególne odmiany lilii znacznie różnią się między sobą, dzięki czemu rośliny te mogą mieć bardzo szerokie zastosowanie w ogrodzie. Na rabatach lilie ogrodowe są idealnym partnerem dla wielu roślin jednorocznych oraz bylin. Ze względu na różnorodność w kolorystyce (żółty, różowy, pomarańczowy, czerwony, biały oraz wszystkie kolory pośrednie) są poszukiwanym towarzystwem dla niebieskich i purpurowych roślin wieloletnich, takich jak szałwia omszona, przegorzan, czy aster. Kolorowe lilie będą odpowiednim akcentem dla funkii.

Lilia pięknie kwitnąca w ogrodzie
Fot. pixabay

Następnym miejscem, w którym lilie ogrodowe właściwie się zaprezentują to stanowiska wokół krzewów liściastych o kolorystyce brązowo-zielonej, z którymi będą doskonale kontrastować, a także dla tych krzewów i drzew iglastych, które podobnie jak lilie, wymagają nieco więcej wilgoci. Najniższe spośród lilii, które nie przekraczają wysokości 50 cm, można zastosować na skalniak.

Ze względu na dużą różnorodność, lilie dzieli się na 9 grup:

• lilie azjatyckie, takie jak L. cernuum i L. Davidii, jest to najliczniejsza grupa lilii ogrodowych, kwitnących od czerwca do początku sierpnia w szerokiej gamie barw,
• lilie powstałe z krzyzówek L. martagon i L. hansonii, które najlepiej jest uprawiać na glebach lekko zasadowych, próchnicznych, na stanowisku lekko ocienionym, lilie te rosną silnie, kwiaty są małe, najczęściej turbanowate, osadzone na długich szypułkach,
• mieszańce L. candidum i L. chalcedonicum, jest to nieliczna grupa, dość trudne do uprawy w naszym klimacie i w efekcie tego również rzadko spotykane, lubią stanowiska słoneczne i gleby alkaliczne,
• lilie amerykańskie, mieszańce gatunkó amerykańskich, charakteryzujące się silnym wzrostem i turbanowatymi kwiatami, zwykle pomarańczowymi lub żółtymi z czarnymi kropkami, najlepiej czują się w lekkim cieniu, na glebach kwaśnych i dobrze zdrenowanych,
• lilie powstałe z krzyzówek L. longiflorum i L. formosanum, tworzące wspaniałe trąbkowe kwiaty barwy białej, w naszym klimacie nie mogą jednak zimować w gruncie,
• lilie trąbkowe i krzyżówki L. henryi, tworzące duże pachnące kwiaty, zakwitają jednak dopiero w drugim roku uprawy,
• lilie orientalne, pochodzące głównie od gatunków japońskich, nie są odporne na niskie temperatury, szkodzą im także chłody i deszcze w czasie lata, kwiaty ich uchodzą jednak za jedna z najpiękniejszych, lubią gleby kwaśne,
• inne mieszańce, tzw. międzygrupowe, czyli powstałe w wyniku krzyżowania odmian z odległych grup,
• lilie botaniczne, czyli gatunki i ich odmiany botaniczne.

Lilia tygrysia jest gatunkiem botanicznym. Wydaje czerwonopomarańczowe, purpurowo nakrapiane, turbanowe kwiaty o śr. do 10 cm, które możemy podziwiać w lipcu i sierpniu

Najbardziej pachnąca lilia

Wiele osób pyta, która lilia ma najsilniejszy zapach. Na to pytanie jednak trudno jest jednoznacznie odpowiedzieć. Wiele osób wymienia lilię orientalną 'Stargazer' jako najbardziej pachnącą lilię, a przy okazji wyjątkowo zachwycającą swoją urodą. Jej kwiaty są w kolorze intensywnego różu, nakrapiane na bordowo.

Ogólnie bardzo intensywnie i ładnie pachną lilie orientalne i lilie trąbkowe. Warto natomiast wiedzieć, że np. kwiaty lilii azjatyckich nie wydzielają zapachu.

Wg wielu osób Lilia orientalna 'Stargazer' to najbardziej pachnąca lilia
Fot. depositphotos

Jak i kiedy sadzić lilie

Lilie ogrodowe najlepiej sadzić na glebach bogatych w próchnicę, pulchnych i przepuszczalnych. Rośliny te są wrażliwe na nadmiar wody w glebie, dlatego też jeżeli w naszym ogrodzie gleba jest zbyt ciężka, lilie możemy sadzić na podwyższonych zagonach, gdzie poziom sadzenia cebul jest równy poziomowi przejść pomiędzy zagonami. To powinno zapewnić dostateczny odpływ nadmiaru wody z gleby.

Jak sadzić lilie?

Lilie sadzimy zaraz po zakupie, gdy są jeszcze świeże. W żadnym wypadku nie należy kupować cebulek zasuszonych czy pomarszczonych. Cebule sadzimy na głębokości równej 2,5 - 3 wysokości cebuli. Zazwyczaj będzie to na głębokości 10 - 15 cm.

Kiedy sadzić lilie do gruntu?

W sklepach największy wybór cebul lilii jest wiosną. Przy sprzyjającej pogodzie najbardziej mrozoodporne gatunki sadzi się już od marca, najczęściej jednak sadzenie lilii wiosną wykonuje się od drugiej połowy kwietnia do początku maja. Wiosenny termin sadzenia jest szczególnie dobry dla odmian późnokwitnących. Drugim możliwym terminem sadzenie lilii jesienią - od września do drugiej dekady października. Zabiegu nie warto bardziej opóźniać, gdyż cebule muszą zdążyć się ukorzenić zanim nadejdą mrozy. Lilie sadzone jesienią przykrywa się na zimę torfem lub rozdrobnione korą, a w razie silnych mrozów dodatkowo słomą lub liśćmi.

Wyjątkiem od wyżej opisanych reguł jest Lillium candidum, którą sadzi się późnym latem, dość płytko bo na głębokości zaledwie 2,5 cm).

• Lilie, a liliowce. Jaka jest różnica między lilią, a liliowcem?
• Lilie drzewiaste - odmiany, uprawa, zimowanie
• Lilia św. Antoniego, Józefa - co oznacza, właściwości lecznicze, uprawa

Lilie ogrodowe - uprawa

Lilie ogrodowe powinny być regularnie nawożone i podlewane (lilie podlewamy regularnie, jednak tak aby ziemia była jedynie lekko wilgotna). Jest to szczególnie ważne latem, kiedy rośliny te kwitną. Korzystne jest także ściółkowanie gleby. Jako ściółka może posłużyć przekompostowana kora sosnowa lub torf ogrodniczy. Ściółka taka pomaga utrzymać właściwą wilgotność gleby i jej kwaśny odczyn (korzystny dla większości odmian poza mieszańcami L. candidum i L. chalcedonicum), a także zapobiega wyrastaniu chwastów i nadmiernemu nagrzewaniu się gleby w czasie letnich upałów. Sprawia zatem, że uprawa lilii w ogrodzie będzie znacznie łatwiejsza.

Lilie azjatyckie dobrze znoszą nasz klimat i bez problemów zimują w glebie. Warto je jednak na zimę okryć torfem, korą lub trocinami. Lilie orientalne wykazują natomiast dużą wrażliwość na mróz. Dlatego w przypadku upraw gruntowych należy ich cebule przez zimę przechowywać w suchym torfie w temperaturze 2°C.

• Czerwone robaki na liliach. Co to jest i jak zwalczyć?
• Poskrzypka liliowa - zwalczanie, polecane opryski

Lilie w doniczce

Lilie możemy też uprawiać w doniczkach. Doniczki muszą być jednak wystarczająco głębokie, gdyż niektóre cebule trzeba sadzić na głębokości nawet kilkunastu centymetrów. Dlatego też odpowiednia doniczka dla lilii to taka, która ma głębokość od 30 do 40 cm. Aby zachować odpowiednią wilgotność gleby, można do gleby ogrodniczej dodać 1/4 gliny. Należy pamiętać o systematycznym podlewaniu i nawożeniu, szczególnie gdy lilie w doniczce kwitną. Naturalnie jedynie niskie gatunki i odmiany lilii nadają się do uprawy w doniczkach, głównie niskie lilie azjatyckie i lilie orientalne.

Lilia 'Pink Heaven' mieni się w ocieniach różu i bieli

Rozmnażanie lilii

Lilie ogrodowe można rozmnażać przez cebulki powietrzne, cebulki przybyszowe, nasiona, łuski oraz przez podział. Jest zatem dość sporo sposobów na rozmnażanie lilii.

Najłatwiej będzie rozmnożyć gatunki (min. L. lancifolium i L. bulbiferum) tworzące cebulki powietrzne w pachwinach liści i cebulki przybyszowe u podstawy starszego, kwitnącego pędu. Cebulki powietrzne zbieramy pod koniec lata, gdy są już dojrzałe. W celu pozyskania cebulek przybyszowych należy wykopać roślinę, oddzielić cebulki, a następnie spowrotem posadzić cebulę główną. Zebrane cebulki umieszczamy w doniczkach z wilgotnym, gliniasto-piaszczystym podłożem. Z wierzchu przysypujemy je żwirem i przechowujemy do wiosny w zimnym inspekcie. Do gruntu przenosimy je następnej jesieni.

Ważną metodą na rozmnażanie lilii jest rozmnażanie przez łuski. Otóż jeżeli oddzielimy łuski od cebuli matecznej, tak aby zawierały one kawałek piętki, mogą one wytworzyć małe cebulki przybyszowe. Łuski odejmuje się na przełomie lata i jesieni. Pobieramy je tylko z cebul, które znalazły się już w stanie spoczynku. Uzyskane łuski należy obsypać fungicydem (środkiem przeciwgrzybowym) i posadzić do kuwety wypełnionej mieszaniną perlitu ogrodniczego, torfu i grubego piasku. Kuwet trzymamy w cieniu, w temp. ok 21°C i podlewamy. Po 2 miesiącach przenosimy je w chłodne miejsce, aby pobudzić wzrost liści. Potem cebulki przesadza się pojedynczo i uprawia w doniczkach jeszcze przez rok, zanim umieści się je w gruncie.

Rozmnażanie lilii z nasion jest bardziej pracochłonne i trwa dosyć długo, nie będę go za tym omawiał w tym miejscu. Warto jednak wspomnieć, iż w profesjonalnej uprawie rozmnażanie lilii z nasion pozwala uzyskać cebule żywotne i wolne od wirusów. Najczęściej w ten sposób rozmnaża się mieszańce L. longiflorum i L. formosanum.

Przeczytaj również:

• Choroby i szkodniki lilii ogrodowych
• Kwiaty cebulowe sadzone wiosną
• Dalie, georginie - uprawa, sadzenie, odmiany ogrodowe

Opracowano na podstawie: C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, Muza SA, Warszawa 1994, s. 243, 548, 553; Z. Pindel, Lilia - królowa lata, Działkowiec nr 7/96, s. 22 -23; Ochrona Roślin, Mój Piękny Ogród, Wydanie specjalne 1/2005, s. 28 - 29.