Golteria rozesłana - właściwości lecznicze i uprawa w ogrodzie

Golteria rozesłana (Gaultheria procumbens) to niska (wysokość 10-15 cm), zimozielona krzewinka o dekoracyjnych owocach, które utrzymują się przez całą zimę. Ta pochodząca z Ameryki Północnej roślina znalazła zastosowanie w medycynie, ponieważ zawiera substancję działającą podobnie do aspiryny. Poznaj dokładniej właściwości lecznicze golterii oraz dowiedz się jak wygląda uprawa golterii rozesłanej w ogrodzie. Oto wszystko o wymaganiach i zastosowaniu golterii!

Golteria rozesłana (Gaultheria procumbens)
Fot. depositphotos

Właściwości lecznicze golterii rozesłanej

Golteria rozesłana należy do rodziny wrzosowatych (Ericaceae), podobnie jak popularna borówka amerykańska oraz przepiękne azalie i różaneczniki. Golteria wydaje atrakcyjne czerwone owoce, cenione jednak wyłącznie za walory ozdobne. Choć są one jadalne, to jednak po prostu niesmaczne. Natomiast do celów leczniczych wykorzystuje się liście golterii rozesłanej.

Liście golterii rozesłanej zawierają olejek eteryczny, glikozydy i garbniki. Głównym składnikiem olejku eterycznego golterii jest salicylan metylu, który ma właściwości zbliżone do kwasu acetylosalicylowego (aspiryny).

Liście golterii rozesłanej mają działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, ściągające, moczopędne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Stosuje się je w leczeniu przeziębienia, grypy, gorączki i zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Mogą być wykorzystywane przy stanach zapalnych i infekcjach układu moczowo-płciowego.

Golteria rozesłana
Fot. depositphotos

Z suszonych liści golterii rozesłanej przygotowuje się napar (tzw. herbatkę kanadyjską) i płukankę na ból gardła oraz do łagodzenia stanów zapalnych skóry. Herbatka z liści golterii działa korzystnie przy kaszlu, zapaleniu gardła, chrypce, przeziębieniu i grypie. Pomaga przy migrenie i innych dolegliwościach bólowych. Napar z liści golterii może być stosowany w przypadku wzdęć i kolki. Aby przygotować napar z liści golterii rozesłanej należy 1-2 łyżeczek suszonych liści zalać szklanką wrzątku. Stosuje się 4 razy dziennie po 100 ml.

Liście golterii rozesłanej, do przyrządzenia naparu, można zbierać w dowolnym momencie od wiosny do wczesnej jesieni.

Warto wiedzieć!
Właściwości lecznicze golterii rozesłanej odkryte zostały przez Indian z Ameryki Północnej. Spożywali oni liście golterii aby uśmierzyć ból zębów oraz w celu wspomagania oddychania w czasie polowań lub przenoszenia dużych ciężarów.

Ze świeżo zebranych liści golterii rozesłanej pozyskuje się olejek eteryczny, który ma działanie przeciwbólowe, przeciwreumatyczne, antyseptyczne, łagodzące, przeciwskurczowe, stymulujące i ściągające. Olejek golteriowy wykazuje również właściwości uspokajające.

Olejek golteriowy stosuje się zewnętrznie, miejscowo, poprzez wcieranie w skórę. Olejek golteriowy stosowany jest przede wszystkim w leczeniu reumatyzmu i artretyzmu. Stosowany jest również przy stłuczeniach i infekcjach bakteryjnych skóry, leczeniu podagry, rwy kulszowej, bóli mięśni i stawów różnego pochodzenia. Redukuje skurcze układu oddechowego, pokarmowego i mięśni. Właściwości lecznicze olejku golteriowego są pomocne również przy problemach z oddychaniem, astmie, atakach kaszlu, zaburzeniach trawienia, biegunce oraz dolegliwościach na tle nerwowym. Olejek golteriowy może być stosowany do łagodzenia dolegliwości związanych z menstruacją, łagodzi stres i napięcie. Pomaga osobom cierpiącym na bezsenność z powodu bólu lub stresu.

Olejek golteriowy dodawany jest do past do zębów, płynów do płukania jamy ustnej i gardła oraz maści do wcierania w skórę.

Uwaga!
W trakcie stosowania olejku golteriowego trzeba zachować ostrożność, ponieważ w nadmiarze jest toksyczny i powoduje uszkodzenie wątroby i nerek. Olejek golteriowy bardzo łatwo wchłania się przez skórę, dlatego należy stosować go miejscowo w niewielkich ilościach. Przed zastosowaniem olejku golteriowego konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Uprawa golterii rozesłanej

Uprawa golterii rozesłanej najlepiej udaje się na glebach lekkich, przepuszczalnych, bogatych w próchnicę, umiarkowanie wilgotnych i kwaśnych (pH 3,5 - 4,2). Golteria rozesłana ma niskie wymagania pokarmowe i jest bardzo wrażliwa na zasolenie gleby. W razie potrzeby do nawożenia golterii stosujemy nawozy pozbawione wapnia, najlepiej mieszanki dla różaneczników i azalii, popularnie określane jako nawóz do rododendronów lub do roślin kwasolubnych.

Golteria jest wrażliwa na niedobór wody. Aby chronić system korzeniowy golterii przed wysychaniem, szczególnie w pierwszych latach uprawy, ściółkujemy glebę wokół rośliny korą sosnową.

Golterię najlepiej uprawiać na stanowiskach półcienistych, znosi również głęboki cień. Może rosnąć też na stanowiskach słonecznych, ale wówczas konieczne jest podlewanie roślin latem i cieniowanie zimą.

Golteria rozesłana w okresie zimowym
Fot. pixabay

Golteria rozesłana jest całkowicie odporna na mrozy i nie wymaga okrywania na zimę. Jedynie rośliny uprawiane na stanowiskach słonecznych i wietrznych wymagają okrycia lekkim materiałem cieniującym lub stroiszem, w celu ochrony przed wysychaniem oraz poparzeniem słonecznym w mroźne i słoneczne zimowe dni.

Golteria jest bardzo dobrą rośliną okrywową. Tworzy zimozielone kobierce, które szczególnie atrakcyjnie wyglądają od jesieni do wiosny, gdy na gałązkach dojrzewają dekoracyjne owoce, wydzielające delikatny zapach kamfory. Golteria rozesłana może być sadzona na skalniakach, które wzmacnia i chroni przed wymywaniem gleby przez ulewne deszcze. Sprawdza się też sadzona na obwódki rabat, na wrzosowiskach i pod koronami wysokich drzew o głębokim systemie korzeniowym (np. sosen). Golterię rozesłaną można uprawiać w pojemnikach na balkonach, na których również dobrze sobie radzi.

Golteria rozesłana - odmiany

W ofercie szkółek jest zaledwie kilka odmian golterii rozesłanej. Poniżej przedstawiamy dwie najpopularniejsze.

Golteria rozesłana 'Big Berry' - zimozielona, niska krzewinka osiągająca do 15 cm wysokości. Pędy łożące się po ziemi. Liście zielone, jesienią przebarwiające się na bordowo, skórzaste. Roślina kwitnie bardzo długo, bo od maja do końca sierpnia. Kwiaty dzbankowate, różowe. Jesienią i zimą ozdobę stanowią bardzo liczne, duże czerwone owoce, utrzymujące się aż do wiosny.

Golteria rozesłana 'Red Baron' - zimozielona krzewinka osiągająca od 15-20 cm wysokości. Listki skórzaste z zaostrzonymi końcami, długości do 2,5 cm. Zimą przebarwiają się na czerwono. Kwiaty białe, dzwonkowate, pachnące, zwisające. Okres kwitnienia od maja do czerwca. Owoce kuliste, czerwone i błyszczące, o średnicy 12-15 cm. Utrzymują się na roślinie przez całą zimę, aż do wiosny.

mgr inż. Agnieszka Lach

Przeczytaj również:

Rośliny wrzosowate - ciekawe i mało znane gatunki
Wrzosowate to rodzina roślin licząca ponad 4 tysiące gatunków. W ogrodach najczęściej sadzone rośliny wrzosowate to małe krzewinki - wrzosy i wrzośce, atrakcyjnie wyglądające gdy rosną w dużych grupach, a także krzewy, takie jak azalie i różaneczniki. Aby Twoje wrzosowisko nie było monotonne, poznaj inne, mniej popularne ale za to bardzo ciekawe rośliny wrzosowate, które mogą upiększyć Twój ogród. Więcej...

Rośliny do cienia. Co posadzić w cienistym miejscu w ogrodzie?
Miejsca cieniste w ogrodzie często wydają się problemem. Co posadzić, gdy dociera tu tak mało słońca? Czy znajdziemy ładne rośliny do cienia? Otóż okazuje się, że przy odrobinie trudu można w cienistych zakątkach działki stworzyć prawdziwe leśne zakątki, tętniące życiem. Oto najlepsze rośliny ogrodowe do cienia! Więcej...

Co posadzić obok rododendronów?
Rododendrony, do których zalicza się azalie i różaneczniki, to jedne z najpiękniej kwitnących krzewów ozdobnych. Zobacz, co posadzić w obok rododendronów, aby podkreślić ich walory przy pomocy rozmaitych barw i form. Oto najlepsze rośliny do sadzenia obok rododendronów! Więcej...