Gajowiec żółty - właściwości lecznicze, zastosowanie, uprawa

Gajowiec żółty, określany też jako jasnota gajowiec, to mało wymagająca roślina okrywowa do cienia. Wystarczy zapewnić jej cieniste stanowisko i lekką oraz żyzną glebę, żeby szybko się rozrastała i efektownie kwitła. Zobacz jakie może być zastosowanie gajowca żółtego i jakie właściwości lecznicze posiada ta bylina. Podpowiadamy, jak wygląda uprawa gajowca żółtego w ogrodzie i w jaki sposób najłatwiej go rozmnożyć.

Gajowiec żółty - Lamium galeobdolon
Fot. pixabay

Gajowiec żółty - opis i występowanie

Gajowiec żółty (Galeobdolon luteum, syn. Lamium galeobdolon) należy do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae) i występuje pospolicie w Europie i Azji. W Polsce można go spotkać na polanach i w zaroślach w lasach liściastych oraz mieszanych. Ta pospolita leśna roślina miododajna nie jest objęta ochroną gatunkową.

Gajowiec żółty szybko się ukorzenia przy pomocy nadziemnych rozłogów tworząc zwartą darń. Wzniesione pędy gajowca osiągają do 30 cm wysokości. Pędy są porośnięte jajowatymi, zielonymi liśćmi o ząbkowanych krawędziach. Liście odmian ozdobnych mogą mieć srebrne lub białe plamki oraz kontrastowe unerwienie. Grzbieciste, miododajne, żółte kwiaty gajowca pojawiają się w kwietniu i utrzymują do czerwca. Niewielkie nasiona gajowca żółtego są z łatwością przenoszone przez mrówki.

Gajowiec żółty 'Varietata' to ciekawa ozdobna odmiana gajowca
Fot. pixabay

Gajowiec żółty - właściwości i zastosowanie

Właściwości lecznicze gajowca żółtego są od dawna wykorzystywane w ziołolecznictwie. Herbatki i napary z ziela gajowca stosuje się do leczenia bólów menstruacyjnych, zaburzeń trawienia oraz do zwalczania chorób układu oddechowego. Kąpiele z zastosowaniem ziela gajowca są pomocne w zapaleniach pęcherza oraz chorobach nerek. Zdrowotne właściwości gajowca żółtego można również wykorzystać przygotowując okłady na wrzody oraz żylaki.

W ogrodzie gajowce to niezastąpione byliny okrywowe i zadarniające do miejsc cienistych. Doskonale zastępują trawnik, który w takich miejscach zazwyczaj słabo rośnie. Gajowca żółtego można też posadzić pod wysokimi sosnami, pod starymi świerkami oraz na skarpach i wokół oczka wodnego. Żeby szybko uzyskać gęsty zielony dywan należy sadzić 10-15 roślin na 1m². Taka rozstawa sadzenia gajowca żółtego pozwala uzyskać najlepsze efekty.

Gajowiec żółty to świetna roślina okrywowa
Fot. Paul Braun, CC0, Wikimedia Commons

Gajowiec żółty - uprawa w ogrodzie

Gajowce żółte to doskonałe byliny do cienia i półcienia. Roślina ta poradzi sobie także w miejscach słonecznych, ale tylko wtedy, gdy jest regularnie podlewana, gdyż w innym wypadku szybko więdnie i usycha. Gajowiec uprawiany w ogrodzie najlepiej rośnie na glebach umiarkowanie wilgotnych, przepuszczalnych i żyznych. Zarówno gleby ciężkie i mokre, jak i piaszczyste i suche, nie służą tej bylinie.

Gajowiec żółty jest rośliną klimatu chłodniejszego, bez problemu radzi sobie bez osłaniania z mrozami dochodzącymi do -34°C.

Gajowiec żółty Herman's pride
Fot. Ruff tuff cream puff, CC0, Wikimedia Commons

Gajowiec żółty - podlewanie i nawożenie

Gajowiec żółty rosnący w wilgotnym i cienistym miejscu wymaga podlewania tylko podczas długotrwałej suszy. Tylko młode okazy gajowca trzeba regularnie podlewać. Gdy rośliny się dobrze ukorzenią, poradzą sobie same. Żeby zatrzymać wilgoć w glebie zaleca się ściółkowanie roślin korą, dojrzałym kompotem lub ściętą trawą.

Nawożenie gajowca nie jest wymagane. Dopiero gdy zauważymy, że rośliny słabiej rosną i kwitną można je zasilić nawozem mineralnym do roślin kwitnących lub zwykłym kompostem.

Gajowiec żółty - cięcie

Gajowiec bywa rośliną ekspansywną, dlatego w miarę potrzeby należy przycinać nadmiernie rozrastające się rośliny. Można także stosować ograniczniki, które utrzymają roślinność w ryzach. W tym celu wokół rośliny wkopuje się np. bariery korzeniowe z grubej folii. Warto również usuwać na bieżąco przekwitłe kwiaty, żeby przedłużyć okres kwitnienia gajowca.

Gajowiec żółty - Lamium galeobdolon
Fot. pixabay

Gajowiec żółty - rozmnażanie

Rozmnażanie gajowca żółtego nie stwarza żadnych trudności. Od kwietnia do sierpnia można pobierać sadzonki wierzchołkowe i sadzić je od razu do gruntu lub najpierw ukorzeniać je w doniczkach.

Nadziemne rozłogi gajowca łatwo się ukorzeniają w kontakcie z podłożem, więc bez problemu możemy odciąć ukorzeniony fragment i posadzić w wybranym miejscu.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Jasnota plamista - zastosowanie, odmiany, uprawa
• Byliny cieniolubne długo kwitnące
• Byliny wieloletnie zimujące w gruncie
• Rośliny do cienia. Co posadzić w cienistym miejscu w ogrodzie?

Opracowano na podstawie:
1. J. Marcinkowski, Byliny ogrodowe, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2002, s. 286;
2. J. Szaferowa, Poznaj 100 roślin. Klucz do oznaczania stu gatunków roślin kwiatowych dzikich i hodowlanych, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, Warszawa 1970, s. 54;
3. M. Treben, Apteka Pana Boga, Ex Libris, Warszawa 2010, s. 53-54.