Przeziernik porzeczkowiec - objawy, zwalczanie, opryski

Przeziernik porzeczkowiec to szkodnik często występujący na porzeczce czarnej, czerwonej i białej a także na agreście. Jego gąsienice żerują uszkadzając pędy, które wskutek tego zasychają i wyłamują się, co prowadzi do obniżenia plonów. Z tego artykułu dowiesz się jak rozpoznać objawy występowania przeziernika porzeczkowca. Przedstawiamy również skuteczne sposoby na zwalczanie przeziernika oraz zalecane opryski.

Przeziernik porzeczkowiec - Synanthedon tipuliformis
Fot. depositphotos

Jak wygląda przeziernik porzeczkowiec?

Przeziernik porzeczkowiec (Synanthedon tipuliformis) jest motylem z rodziny przeziernikowatych (Sessidae). Ma niebieskoczarny odwłok z żółtymi pasami o długości około 10-12 mm. U samicy widoczne są trzy żółte i wąskie pasy, natomiast u samca cztery. Odwłok samca zakończony jest charakterystycznym pęczkiem czarnych włosków. Skrzydła motyla są przeźroczyste, z widocznym, niebieskoczarnym użyłkowaniem. Ich rozpiętość wynosi ok. 20 mm.

Biało-różowawe larwy przeziernika porzeczkowca (gąsienice) mają brązowe głowy i dorastają do długości ok 30 mm.

Przeziernik porzeczkowiec - objawy i szkodliwość

Objawy żerowania przeziernika można zaobserwować we wnętrzach pędów. Larwy tego szkodnika porzeczek żerują w jednorocznych pędach, drążąc korytarze w ich rdzeniu. Zaatakowany pęd porzeczki ma czarne wnętrze i wyjedzony rdzeń. Widoczne są także odchody gąsienic. Uszkodzone pędy są osłabione, zasychają i wyłamują się.

Larwa przeziernika wewnątrz pędu porzeczki
Fot. Gyorgy Csoka, Hungary Forest Research Institute, Bugwood.org, CC BY 3.0 US, Wikimedia Commons

W sezonie wegetacyjnym rozwija się jedno pokolenie przeziernika. Przy dużej populacji może dojść do zniszczenia nawet kilkudziesięciu procent jednorocznych pędów. Wskutek żerowania larw plon jest mocno zredukowany i słabej jakości.

Zapamiętaj!
Obecność szkodnika najłatwiej stwierdzić podczas wycinania pędów w czasie prześwietlania krzewów porzeczek i agrestu. Jednoroczny pęd, wycięty przy podstawie, należy przeciąć wzdłuż i sprawdzić, czy są w nim uszkodzenia lub gąsienice. Zaatakowane pędy należy usuwać.

Przeziernik porzeczkowiec - cykl życiowy

Ze złożonych przez samicę na młodych pędach jaj wylęgają się larwy przeziernika. Gąsienice wgryzają się do pędów porzeczek i żerują w ich rdzeniu do jesieni. W tym miejscu zimują. Wiosną przegryzają w poprzek wnętrze pędu, aż do skórki, by przygotować otwór wylotowy dla przyszłego motyla. Po przepoczwarzeniu poczwarka przebija skórkę pędu i częściowo się z niego wysuwa, co ułatwia wylot dorosłego osobnika. Lot motyli przeziernika rozpoczyna się na przełomie maja oraz czerwca i może trwać do sierpnia.

Przeziernik porzeczkowiec - dorosły owad na liściu porzeczki
Fot. Whitney Cranshaw, Colorado State University, Bugwood.org, CC BY 3.0 US, Wikimedia Commons

Przeziernik porzeczkowiec - zwalczanie i opryski

Motyle przeziernika można samemu zauważyć w ciepłe dni na liściach i pędach podczas przeglądania krzewów porzeczki i agrestu. Jednak najskuteczniejszą metodą do monitorowania ich liczebności są pułapki feromonowe. Zawierają one feromon samicy, który przyciąga samce. Pułapki zawiesza się na roślinach po kwitnieniu, od końca maja do początku sierpnia. Co kilka dni należy sprawdzić, czy są w nich odłowione samce przeziernika. W ten sposób można wyznaczyć optymalny termin zwalczania szkodnika.

Zwalczanie przeziernika porzeczkowca powinno być przeprowadzane w okresie intensywnego lotu motyli. Zazwyczaj ok. 2-4 tygodnie przed zbiorem owoców zauważa się ich największą ilość. Przeprowadzone w tym czasie zabiegi niszczą motyle, zanim samice zdążą złożyć jaja. Niszczone są też gąsienice, zanim wgryzą się do pędów. Czasami konieczne jest powtórzenie oprysku po 2-3 tygodniach.

Do oprysku na przeziernika porzeczkowca polecane są preparaty: Mospilan 20 SP oraz Karate Zeon 050 CS. Po zbiorze owoców, tylko w przypadku krzewów porzeczek, zastosować można także środek Calypso 480 SC.

Liczebność przeziernika ograniczana jest również podczas używania do oprysków środków przeciwko mszycom, zwójkom i innym szkodnikom.

Do ekologicznego zwalczania przeziernika wykorzystać można także produkty feromonowe (np. Isonet Z). Ich działanie polega na stopniowym uwalnianiu feromonu. Przezierniki nie rozmnażają się, ponieważ samce są zdezorientowane i nie potrafią odnaleźć samicy.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

Wiosenne opryski porzeczek. Czym pryskać porzeczki na wiosnę?
Czym pryskać porzeczki na wiosnę aby krzewy rosły zdrowo i dawały duży plon? Przygotowaliśmy terminarz oprysków porzeczek przed, w czasie i po kwitnieniu, uwzględniając opryski ekologiczne. Więcej...

Wielkopąkowiec porzeczkowy - objawy, zdjęcia, zwalczanie
Wielkopąkowiec porzeczkowy jest szpecielem uszkadzającym pąki kwiatowe i liściowe. Zobacz jak rozpoznać objawy żerowania wielkopąkowca porzeczkowego oraz poznaj sposoby na zwalczanie tego szkodnika. Więcej...

Czerwone wypukłe plamy i bąble na liściach porzeczki
Czerwone wypukłe plamy na liściach porzeczki, przypominające bąble to efekt żerowania mszycy porzeczkowo-czyściecowej. Zobacz jak wygląda zwalczanie tego szkodnika! Więcej...