Stihl Cash Back
Strona główna / Sadownictwo / Porzeczka - uprawa, odmiany, pielęgnacja

Porzeczka - uprawa, odmiany, pielęgnacja

Porzeczka to jeden z najbardziej popularnych krzewów owocowych uprawianych w naszych ogrodach. Zbierane latem owoce porzeczek można wykorzystywać do przetworów, wypieków lub jeść na surowo. Wszechstronność zastosowania tych owoców sprawia, że warto jest posiadać choć kilka krzaczków porzeczki w swoim ogrodzie. Jednak zanim je posadzimy, warto jest poznać odmiany porzeczek nadające się do uprawy ogrodowej oraz poznać zasady pielęgnacji porzeczkowych krzewów.

uprawa porzeczki
Porzeczka czerwona
Fot. pixabay

Porzeczka - gatunki i odmiany

Wyróżniamy bardzo wiele gatunków porzeczek, jednak największe znaczenie mają: porzeczka czarna (Ribes nigrum), porzeczka czerwona (Ribes rubrum) oraz porzeczka biała (Ribes gracile).

Porzeczka czerwona

W uprawach ogrodowych dominuje uprawa porzeczki czarnej oraz właśnie czerwonej. Choć porzeczka czarna jest chyba częściej spotykana, to jednak porzeczka czerwona wydaje się mieć lepsze predyspozycje do uprawy amatorskiej. Decyduje o tym lepsza mrozoodporność porzeczki czerwonej oraz mniejsza podatność na choroby.

Porzeczka czerwona hodowlana, jak wszystkie inne gatunki porzeczek uprawnych, wywodzi się od 3 dzikich gatunków porzeczki: porzeczki zwyczajnej (Ribes vulgare), porzeczki czerwonej (Ribes rubrum), porzeczki skalnej (Ribes petreum). Rośliny mogą być uprawiane w formie krzewiastej lub piennej.

uprawa porzeczki
Porzeczka czerwona
Fot. pixabay

Owoce porzeczki czerwonej zbiera się od końca czerwca do początku sierpnia. Termin dojrzewania różni się w zależności od odmiany. Zbiór odbywa się co 3-4 dni. Porzeczki czerwone zawierają dużą ilość witaminy z grupy B, a także żelazo i wapń. Mogą być spożywane na surowo, jak i wykorzystywane na przetwory. Do najczęściej uprawianych odmian porzeczki czerwonej należą: 'Detvan', 'Holenderska', 'Jonkheer van Tets' oraz 'Rondom'. Poza terminem owocowania, odmiany te różnią się pod względem mrozoodporności oraz wrażliwości na choroby porzeczek.

Porzeczka biała

Tego rodzaju porzeczek jest mniej niż porzeczek czerwonych lub czarnych. Jednak ze względu na swój wyśmienity smak i małe wymagania uprawowe, porzeczka biała jest bardzo lubiana i często sadzona w ogrodach działkowych. Na plantacje raczej się nie nadaje, natomiast w uprawie amatorskiej warto się niż zainteresować, gdyż jest mało wrażliwa na choroby i mrozoodporna.

porzeczka biała
Porzeczka biała
Fot. pixabay

Porzeczka biała różni się od porzeczki czerwonej głównie mniejszą ilością barwnika w owocach (stąd biały, przezroczysty kolor owoców). Sposób jej uprawy jest natomiast identyczny jak w przypadku porzeczki czerwonej. W uprawie spotykane są głównie dwie odmiany porzeczki białej: słowacka 'Bianka' i niemiecka 'Biała z Juteborg'.

Porzeczka czarna

Porzeczka czarna często nazywana była winogronem Świętego Jana, ponieważ okres dojrzewania jej owoców przypada w okolicy 24 czerwca – w imieniny Jana. Smak czarnych porzeczek jest tak charakterystyczny, że często ich smakiem określa się smak win, szczególnie Cabernet Sauvignon. Liście tej porzeczki mają silny zapach, ze względu na olejki eteryczne umieszczone u nasady liści. Kwitnie w kwietniu lub maju. Owoce to czarne jagody, soczyste, lekko kwaskowe, zebrane w grona po 5-10 sztuk.<

porzeczka czarna
Porzeczka czarna
Fot. pixabay

Starsze odmiany porzeczki czarnej są obcopylne i nie mogą się same zapylać. Obecnie jednak dostępne są odmiany porzeczki czarnej samopylne. Kupując sadzonkę porzeczki czarnej warto zasięgnąć porady szkółkarza, która odmiana spełnia warunek samopylności. Warto też zwrócić uwagę na mrozoodporność danej odmiany oraz wrażliwość na choroby. Obecnie w uprawie są takie odmiany porzeczki czarnej jak 'Bona', 'Ores', 'Ojebyn', 'Tisel', 'Titania'. Ta ostatnia jest często polecana do uprawy amatorskiej, ze względu na dużą odporność na choroby i wytrzymałość na niskie temperatury.

Porzeczka - uprawa i wymagania

Uprawiając porzeczkę należy pamiętać, że porzeczki mogą rosnąć na niemal wszystkich glebach z wyjątkiem bardzo wapiennych. Idealne podłoże powinno być lekkie, miałkie, głęboko uprawione oraz bogate w materię organiczną, o pH między 6,0 -7,0.

Stanowisko do uprawy porzeczki powinno być słoneczne do półcienistego. Porzeczkidobrze rosną na terenach wyniesionych, łagodnych stokach lub przewiewnych równinach. Unikajmy zaś terenów niskich oraz zastoisk mrozowych, a także gleb ciężkich, gdzie poziom wód gruntowych jest płytszy niż 70-80 cm.

porzeczka pienna
Porzeczka pienna (szczepiona na pniu)
Fot. pixabay

Sadzenie porzeczki

W uprawie porzeczek bardzo ważne jest to jak zostaną one posadzone. Porzeczki z nagimi korzeniami sadzi się wiosną - od marca lub późną jesienią - na przełomie października i listopada. Termin jesienny uważany jest za lepszy na sadzenie porzeczek, gdyż porzeczki rozpoczynają wegetację już bardzo wczesną wiosną. Rośliny z doniczek można natomiast sadzić przez cały sezon wegetacyjny - od wiosny do jesieni.

Porzeczki białe i czerwone sadzi się w rzędzie co 1 metr, pozostawiając odstępy 1,5 m pomiędzy rzędami, zaś porzeczkę czarną - co 1,2 m w rzędzie i 1,8 m pomiędzy rzędami. Sadzonki sadzi się około 5 cm głębiej, niż rosły w szkółce. Po posadzeniu rośliny obficie podlewamy, a glebę pod nimi ściókujemy aby zapobiec wyrastaniu chwastów.

Nawożenie porzeczki

Podstawę nawożenia porzeczek w ogrodach przydomowych i działkowych powinny stanowić nawozy organiczne. Dlatego jeszcze przed sadzeniem porzeczek, warto glebę użyźnić przekopując ją z kompostem do głębokości ok 40 cm (na tej głębokości znajdzie się główna masa korzeni porzeczki). W przypadku porzeczki czarnej zalecane jest wiosenne nawożenie nawozami azotowymi i potasowymi w ilości 35g na 1m². Wokół krzewów warto rozłożyć ściółkę z dobrze przekompostowanego obornika. W przypadku porzeczki białej i czerwonej znaczenie ma głównie nawożenie potasem. Do tego celu dobrze nadaje się siarczan potasu.

porzeczka owoce
Owoce różnych odmian porzeczki
Fot. pixabay

Pielęgnacja porzeczki

Do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych w uprawie porzeczek, poza nawożeniem, należą: nawadnianie, odchwaszczanie, ściółkowanie oraz cięcie. W przypadku cięcia porzeczki warto zauważyć, że u porzeczki białej i czerwonej wykonuje je się inaczej niż u porzeczki czarnej. Wynika to z faktu, iż porzeczki białe i czerwone owocują na pędach dwuletnich, zaś porzeczka czarna owocuje na pędach rocznych.

Zbiór i przechowywanie owoców porzeczki

Owoce porzeczek zbiera się w okresie pełnej dojrzałości (w zależności od odmiany - może być to od początku lipca do początku sierpnia) wraz z szypułkami, zrywając całymi gronami. Owoce spożywa się na surowo lub przeznacza na przetwory. W lodówce można je przechowywać do 2 tygodni. Najlepiej na dolnej półce, w pojemniku na sałatę.



Przeczytaj również:

Opracowano na podstawie: Jean-Marie Polese, Uprawa krzewów owocowych, Wydawnictwo RM, Warszawa 2008, s. 36-42; Theresia Gosch, Owoce jagodowe - gatunki i uprawa, Wydawnictwo RM, Warszawa 2009, s. 28-29. Fot. sxc.hu