Pięknotka, kalikarpa - uprawa w ogrodzie i polecane odmiany

Pięknotka, czyli inaczej kalikarpa, wyróżnia się na tle innych krzewów szczególnie jesienią. Wtedy to jej koralikowe owocowe, o niespotkanej fioletowej barwie, sprawiają, że pięknotka stanowi kontrastowy akcent i jest jedną z ostatnich roślin zdobiących ogród jeszcze zimą. Zobacz jak wygląda uprawa pięknotki w ogrodzie oraz poznaj polecane odmiany pięknotki, dostępne w polskich szkółkach.

Pięknotka, kalikarpa (Callicarpa)
Fot. pixabay

Pięknotka - opis rośliny

Pięknotka (Callicarpa), nazwyna również kalikarpą, należy do rodziny werbenowatych (Verbenaceae). Rodzaj Callicarpa zawiera około 140 gatunków, których większość występuje w Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej. Nazwa Callicarpa pochodzi od greckich słów callos - piękna i carpo - owoce. I rzeczywiście - cechą wyróżniającą pieknotkę są zebrane w grona, kuliste i błyszczące owoce w niespotykanym, zwykle fioletowym kolorze. Owoce kalikarpy dojrzewają jesienią i utrzymują się na krzewach jeszcze zimą, stanowiąc dekorację ogrodu na Boże Narodzenie.

Dodatkową ozdobą pięknotki są długie (12 cm), lancetowate, ząbkowane liście, które przebarwiają się jesienią na jaskrawe odcienie i stanowią kontrastowe tło dla owoców. Na przełomie lipca i sierpnia w kątach liści licznie zakwitają drobne jasnoróżowe lub fioletowe kwiaty kalikarpy, zebrane w grona. Ukryte jednak są pod liśćmi i nie pełnią funkcji dekoracyjnej.

Pięknotka - uprawa

Pięknotka wymaga stanowiska słonecznego, ciepłego i osłoniętego. W miejscach półcienistych pięknotka osiąga mniejsze rozmiary i słabiej kwitnie, co przekłada sie na mniejszą liczbę owoców. Miejsce do uprawy pięknotki musi być osłonięte od wiatrów. Na otwartych przestrzeniach krzewy łatwo przemarzają.

Pięknotka jest wrażliwa na mrozy, szczególnie w pierwszych 2-3 latach uprawy. Na zimę konieczne jest zabezpieczenie rośliny, również w cieplejszych rejonach Polski. W tym celu obsypujemy dolną część kalikarpy kopczykiem z ziemi i kory, a górną część krzewu, w chłodniejszych rejonach kraju, otulamy agrowłókniną. Przemarznięte pędy pięknotki szybko regenerują się po silnym przycięciu wiosną.

Pięknotka wymaga gleby bogatej w składniki pokarmowe, próchniczej i umiarkowanie wilgotnej. Toleruje gleby od lekko kwaśnych do lekko zasadowych. Krzewy kalikarpy należy regularnie podlewać, aby utrzymać stale lekko wilgotną glebę. Warto stosować ściółki, które zapobiegną wysychaniu podłoża.

Ozdobę pięknotki stanowią jej owoce i liście
Fot. pixabay

Dobrze zakorzenione 2 letnie krzewy pięknotki należy regularnie nawozić. Zapewni to większą ilość kwiatów, a tym samym obfitsze owocowanie. Nawożenie pięknotki rozpoczynamy od marca i kontynuujemy przez kolejne miesiące (1 raz w miesiącu) aż do lipca. Niedobór składników pokarmowych w glebie powoduje zrzucanie zawiązków owoców. Wyjątkiem jest pięknotka japońska, która ma niskie wymagania pokarmowe i źle reaguje na intensywne nawożenie.

Pięknotka - przycinanie

Ważnym zabiegiem w uprawie każdego gatunku pięknotki jest regularne cięcie. Na przełomie lutego i marca, w pierwszym roku po posadzeniu, krzewy pięknotki przycinamy bardzo mocno, skracając je nad 2-3 oczkiem. W drugim roku pędy skracamy o połowę, nadając krzewom odpowiedni kształt. Od trzeciego roku wykonujemy już jedynie cięcie zachowawcze, polegające na wycięciu 1/3 najstarszych pędów tuż przy samej ziemi. Co roku usuwamy też wszystkie podmarznięte, chore i złamane pędy. Nie ma obawy, że tak mocno przycięte krzewy nie będą miały w danym roku wielu owoców, ponieważ rośliny owocują na pędach tegorocznych. Nie przycinamy nowych pędów, tylko zeszłoroczne.

Warto wiedzieć! Pięknotki najlepiej uprawiać w grupach. Krzewy rosnące samotnie słabo owocują.

Pięknotka - odmiany

W Polsce najczęściej uprawianym gatunkiem pięknotki jest pięknotka Bodiniera (Callicarpa bodinieri). Krzew osiąga od 2 do 4 m wysokości i ma lekko miotlasty pokrój. Liście pięknotki Bodiniera są atrakcyjnie od początku do końca okresu wegetacji - wiosną są purpurowe, latem mają głęboką ciemnozieloną barwę, zaś jesienią przebarwiają się na żółto i purpurowo.

Pięknotka Bodiniera nie ma zbyt wielu odmian. W uprawie spotyka się głównie odmianę pięknotki Bodiniera 'Profusion'. Krzewy tej odmiany osiągają 2-3 m wysokości. Liście jesienią przebarwiają się na żółto. Owoce mają intensywną barwę purpury lub fioletu. Krzewy owocują obficie nawet, gdy nie mają obok partnera.

Owoce kalikarpy utrzymują się jeszcze długo po opadnięciu liści
Fot. pixabay

W uprawie spotkać można również dwa inne gatunki pięknotek - pięknotkę japońską (Callicarpa japonica) i pięknotkę rozwidloną (Callicarpa dichotoma). Pięknotka japońska jest niższa od pięknotki Bodiniera (osiąga 120-180 cm wysokości), a jej krzewy mają kulisty pokrój. Jesienią liście pięknotki japońskiej zmieniają barwę na rózowofioletową i żółtą. Pięknotka rozwidlona tworzy początkowo wyprostowane, później przewieszające się, prawie nagie pędy. Krzewy dorastają do 1-1,5 m wysokości. Jesienią liście pięknotki rozwidlonej przebarwiają się na złoto i fioletowo.

Do najpopularniejszych odmian pięknotki japońskiej należą:

• Leucocarpa - o białych owocach,
• Heavy Berry - o owocach w fiołkowofioletowym kolorze, większych niż u innych odmian oraz przebarwiających się jesienią na żółto lub bordowo liściach,
• Koshima-no-homate - o białych owocach i kremowo pstrych liściach.

Bogactwo odmian spotkamy też u pięknotki rozwidlonej. Szczególnie interesujące są:

• Issai - odmiana miniaturowa (40-60 cm), najpopularniejsza, tworząca obfite klastry drobnych, błyszczących, ciemnofioletowych owoców
• Duet - o liściach zielonych z żółtymi przebarwieniami na brzegach i białych owocach
• Early Amethyst - o owocach w najintensywniejszej barwie fioletu ze wszystkich odmian pięknotki
• Shirobana - o śnieżnobiałych owocach, czerwono-brązowych młodych przyrostach i pachnących kwiatach. Wadą pięknotki rozwidlonej Shirobana są czarniejące zimą owoce.
  

  mgr inż. Agnieszka Lach

  Zobacz również:

  10 pięknych roślin, które warto mieć w ogrodzie
  Wśród wielu pięknych roślin ogrodowych, można znaleźć takie, które w sposób szczególny zachwycają swą urodą - barwą kwiatów, fakturą liści czy ciekawym pokrojem. Zestawienie takich perełek przygotowała dla nas architekt krajobrazu Joanna Białowąs. Poznaj 10 pięknych roślin, które warto mieć w ogrodzie! Więcej...

Krzewy ozdobne kwitnące od wiosny do jesieni
Krzewy ozdobne, kwitnące od wiosny do jesieni sprawią, że w Twoim ogrodzie będzie pięknie i kolorowo przez cały sezon ogrodniczy. Warto do ogrodu wybrać szczególnie te łatwe w uprawie, mało wymagające i dobrze sprawdzające się w naszym klimacie. Jeżeli szukasz takich właśnie roślin, koniecznie zobacz nasze zestawienie 7 najlepszych krzewów ozdobnych kwitnących od wiosny do jesieni! Więcej...

Ciekawe rośliny do ogrodu. Rzadko spotykane kwiaty i krzewy
Marzysz o niezwykłym ogrodzie, w którym rosną rośliny ciekawe, rzadko spotykane, o unikalnych walorach ozdobnych? Na szczęście dzięki zakupom internetowym mamy niemal nieograniczony wybór, wystarczy tylko wiedzieć, gdzie znaleźć takie roślinne perełki. Zestawienie 7 ciekawych roślin do ogrodu o niezwykle efektownym wyglądzie przygotowali specjaliści z www.dzialkowiecsklep.pl Więcej...

Opracowano na podstawie: E. Hall, T. Aniśko, Colorful Callicarpa, American Nurseryman, March 2013, str. 6-12; Praca zbiorowa pod red. J. Filipczak, Katalog Roślin, Agencja Promocji Zieleni Sp. z o.o., Warszawa 2011, str. 118.