Kosmos podwójnie pierzasty, onętek. Uprawa i polecane odmiany
Kosmos podwójnie pierzasty (Cosmos bipinnatus), określany też jako onętek, to dekoracyjna roślina jednoroczna o krzewiastym pokroju i dużych kwiatach utrzymujących się aż do przymrozków. Jest przy tym mało wymagający i łatwy w uprawie. Podpowiadamy jak powinna wyglądać uprawa kosmosu podwójnie pierzastego oraz które odmiany onętka warto wybrać do ogrodu. Wyjaśniamy też jak rozmnażać onętki i kiedy wysiewać ich nasiona.
Kosmos podwójnie pierzasty, onętek - Cosmos bipinnatus
Fot. pixabay
Kosmos, zwany też onętkiem, to roślina należąca do rodziny astrowatych (Asteraceae) pochodząca z Ameryki Środkowej i Południowej. Najczęściej uprawiany w naszych ogrodach jest kosmos podwójnie pierzasty (Cosmos bipinnatus), ale w ogrodach spotykane są także inne gatunki onętków:
- nieco niższy kosmos siarkowy (Cosmos atrosanguineus) o pomarańczowych i żółtych kwiatach
- wieloletni kosmos krwistoczerwony (Cosmos atrosanguineus) o kwiatach w kolorze czekolady i słodkim zapachu.
Kosmos podwójnie pierzasty to roślina zielna o krzewiastym pokroju. Wzniesione łodygi są mocno rozgałęzione i mogą dorastać do 1,5-1,8 m wysokości. Liście kosmosu pierzastego są ażurowe, pierzaste i delikatne. Największą ozdobą onętka są jednak duże (do 10 cm średnicy), koszyczkowe kwiatostany w różnych odcieniach różu, fioletu i bieli. Pojawiają się w lipcu i utrzymują aż do przymrozków. Miododajne kwiaty przyciągają do ogrodu pszczoły i motyle.
Kosmos podwójnie pierzasty, onętek - Cosmos bipinnatus
Fot. pixabay
Kosmosy pięknie prezentują się zarówno na klombach jak i w pojemnikach. Często onętki sadzi się wzdłuż ogrodzenia i ścieżek ogrodowych. Na naturalistycznych, wiejskich rabatach doskonale wyglądają w towarzystwie gatunków takich jak: stokrotka, malwa, floks wiechowaty, goździk, rudbekia, pelargonia czy ostróżka. Doskonale nadają się na kwiat cięty.
Kosmos podwójnie pierzasty - odmiany
Kosmos podwójnie pierzasty 'Sonata White' - to kompaktowa odmiana o śnieżnobiałych kwiatach polecana do uprawy w pojemnikach.
Kosmos podwójnie pierzasty 'Fizzy Pink' - o mocnych kolorach kwiatów od białego do karminowego, nadaje się na kwiat cięty lub uprawy w doniczkach.
Kosmos podwójnie pierzasty 'Apricotta' - dorasta do 1,5 m wysokości i przyciąga wzrok morelowymi, delikatnymi kwiatami.
Kosmos podwójnie pierzasty 'Xanthos' - to odmiana onętka o pięknych bladożółtych kwiatach z jaśniejszymi brzegami płatków.
Kosmos podwójnie pierzasty, onętek - Cosmos bipinnatus
Fot. pixabay
Kosmos podwójnie pierzasty 'Purple Red White' - to odmiana kosmosu pierzastego o różowo-białych kwiatach. Dorasta do 1,2 m wysokości.
Kosmos podwójnie pierzasty 'Double Dutch White' - to odmiana onętka o pełnych, białych kwiatach z karbowanymi płatkami.
Kosmos podwójnie pierzasty 'Seashells' - odmiana dorastająca do 0,9 m wysokości. Kwiaty mogą przybierać kolor biały, różowy lub karminowoczerwony.
Kosmos seria 'Sonata' - to zwarte, kompaktowe rośliny dorastające do 30-50 cm wysokości o kwiatach w odcieniach różu przechodzących w czystą biel, z żółtym środkiem.
Kosmos seria 'Sensation' - to rośliny o dużych koszyczkach kwiatowych osiągających do 9-10 cm średnicy. Najczęściej występują w kolach białym, różowym i czerwonym. Dorastają do 80-120 cm wysokości.
Kosmos podwójnie pierzasty, onętek - Cosmos bipinnatus
Fot. pixabay
Kosmos podwójnie pierzasty - uprawa
Onętek jest rośliną ciepłolubną, preferuje miejsca słoneczne i zaciszne. Poradzi sobie także w półcieniu, ale będzie się słabiej rozrastał oraz mniej obficie kwitł. Silny wiatr może łamać cienkie pędy, dlatego warto rozważyć sadzenie wysokich odmian onętków w pobliżu ścian budynków, żywopłotów, ogrodzeń lub w towarzystwie wysokich roślin.
Kosmos podwójnie pierzasty jest mało wymagający pod względem rodzaju podłoża. Preferuje glebę o odczynie 6,0 - 8,0 pH, średnio wilgotną i przepuszczalną. Może rosnąć też na suchych i mało zasobnych podłożach. Unikaj sadzenia kosmosu w żyznej glebie, ponieważ tworzy wówczas zbyt dużą masę zieloną kosztem kwitnienia. Wybujałe rośliny nie tylko gorzej kwitną, ale też często się pokładają.
Kosmos podwójnie pierzasty, onętek - Cosmos bipinnatus
Fot. pixabay
Onętki to rośliny odporne na suszę. Co prawda młode rośliny wymagają podlewania, ale gdy już podrosną wystarczą im opady deszczu. Wyłącznie podczas długotrwałej suszy możemy raz w tygodniu obficie podlać rośliny. Podlewanie kosmosu podwójnie pierzastego warto połączyć ze spulchnieniem gleby aby utrzymać przewiewne i luźne podłoże.
Generalnie kosmos nie wymaga nawożenia. Gdy rośnie na wyjątkowo słabej glebie można go zasilić w okresie zawiązywania pąków kwiatowych nawozem o zwiększonej ilości fosforu i potasu. Doskonale sprawdzi się tutaj nawóz do roślin kwitnących, który charakteryzuje się odpowiednim składem minerałów.
Kosmos podwójnie pierzasty - wysiew nasion
Kosmos podwójnie pierzasty łatwo i szybko się rozsiewa, więc najłatwiej rozmnażać onętki z nasion sianych wprost do gruntu. Roślina ta szybko rośnie i zakwita już po 8 tygodniach od siewu.
Od końca kwietnia do końca maja nasiona kosmosu wysiewamy punktowo po 2-3 sztuki, lekko przysypując ziemią. Rozstawa wysiewu kosmosu podwójnie pierzastego powinna wynosić 40 x 50 cm.
Możliwa jest także uprawa onętków z rozsady. W tym celu nasiona wysiewamy w marcu do nieogrzewanego inspektu. Gdy rośliny osiągną 10 centymetrów wysokości przerywamy je, tak by rosły w rzędzie co 20-30 cm. Rozsadę kosmosu sadzimy na miejsce stałe po 15 maja.
mgr inż. Anna Błaszczuk
Opracowano na podstawie:
1. U. Puczel, Niezawodne jednoroczne w Działkowiec 5/2011, s.4-7;
2. M. Narkiewicz, Jednolatki na rabatki w Magnolia 1/2012, s. 32-35;
3. A. Nowak, Rośliny jednoroczne i dwuletnie w ogrodzie przydomowym, Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Karniowice 2020, s. 8-12.
Przeczytaj również:
Kwiaty ogrodowe łatwe w uprawie
Łącząc ze sobą mało wymagające kwiaty jednoroczne i byliny, przy minimum pielęgnacji, możemy stworzyć pięknie i długo kwitnący ogród. Oto 10 łatwych w uprawie kwiatów ogrodowych, które sprawdzą się na każdej rabacie. Wystarczy je posiać lub posadzić i gotowe! Więcej...
Kwiaty ogrodowe wieloletnie długo kwitnące
Z tymi roślinami rabata kwiatowa będzie wypełniona barwnymi kwiatostanami niemal przez cały sezon od wiosny do jesieni. Oto nasze zestawienie 20 najlepszych wieloletnich kwiatów ogrodowych o długim terminie kwitnienia, które ozdobią ogród od maja do października! Więcej...
Kwiaty ogrodowe wieloletnie niskie
Kwiaty ogrodowe wieloletnie stanowią w ogrodzie przysłowiową "kropkę nad i", bowiem dopełniają kompozycje na rabatach. Wśród ogromnej ilości ciekawych gatunków można znaleźć rośliny, które są niskie i świetnie będą prezentować się na brzegu rabaty lub na skalniaku. Więcej...
