Ścieżki w ogrodzie - jak zaprojektować i wykonać

Ścieżki w ogrodzie są bardzo ważnym elementem, gdyż dzięki nim będziemy mogli w łatwy i bezpieczny sposób docierać do ulubionych i najczęściej użytkowanych fragmentów ogrodu. Powinny być trwałe, funkcjonalne ale również i estetyczne. Zobacz jak zaprojektować, wytyczyć i wykonać ścieżki w ogrodzie oraz jakie materiały na ścieżki, najlepiej sprawdzają się w ogrodowej przestrzeni.

Ścieżka ogrodowa z kamienia

Jak zaprojektować ścieżki w ogrodzie

W obrębie większości domów z ogrodami konieczne jest wykonanie dróg dojazdowych dla pojazdów. Drogi takie muszą mieć powierzchnię utwardzoną a grunt pod nie musi być odpowiednio przygotowany. Dlatego też wykonanie takich dróg najlepiej zlecić fachowcom dysponującym sprzętem zapewniającym odpowiednie zagęszczenie podłoża i dobre dobicie materiałów nawierzchniowych oraz wykonanie systemu drenażu lub odwodnienia do odprowadzania wód opadowych.

Samodzielnie natomiast możemy wykonać ścieżki dekoracyjne i dróżki, które pozwolą nam spacerować po różnych częściach ogrodu. Tym właśnie ścieżkom jest poświęcony niniejszy artykuł.

W przypadku ścieżek pieszych można sobie pozwolić na więcej swobody. Jednak i tu planowanie ścieżek w ogrodzie powinno być rozsądne, by później korzystać z wytyczonych szlaków, a nie chodzić "na skróty". Konieczne jest także pobudzenie wyobraźni, by powstały rozwiązania nie tylko funkcjonalne, lecz także ozdobne, dopasowane do charakteru i klimatu naszego ogrodu.

Uwaga! Bieg ścieżki zaplanuj tak, aby nie biegła ona zbyt blisko dużych drzew, gdyż ich korzenie (zwłaszcza gatunków o płytkim systemie korzeniowym) po pewnym czasie będą naruszać nawierzchnię drogi.

Obok ścieżki nie powinno sadzić się także szybko rosnących roślin, chyba, że chcemy aby zarosła roślinami nadającymi się do deptania np. tojeść rozesłana, acena drobnolistna, azorella trójwidlasta, karmnik ościsty, rogownica kutnerowata. Ścieżka wyda się wówczas wtopiona w krajobraz i bardzo naturalna.

Ścieżki w ogrodzie powinny być wygodne i odpowiednio szerokie. Jeżeli ścieżka ma służyć dla dwóch osób jej szerokość powinna wynosić od 120 do 150 cm. Jeśli dla jednej osoby - wystarczy od 60 cm do 70 cm.

Ścieżki proste czy kręte?
Przebieg ścieżek w ogrodzie i rodzaj ich nawierzchni trzeba dobrać do charakteru ogrodu oraz uwzględnić możliwości finansowe. W regularnych, symetrycznych ogrodach ładnie wyglądają proste ścieżki, natomiast w ogrodach naturalnych możemy je poprowadzić z pełną fantazją, np. miękkim łukiem, zmieniając ich kierunek, szerokość i rodzaj nawierzchni. Unikać jednak trzeba ostrych zmian kierunku.

Ścieżka żwirowa

Trwałość ścieżek w ogrodzie
Ścieżki w ogrodzie ziemne, żwirowe, tłuczniowe wymagają starannego i ciągłego pielęgnowania, gdyż łatwo zarastają chwastami i niszczą się, natomiast drogi o twardej nawierzchni odznaczają się dużą trwałością, łatwiej jest utrzymać je w czystości.

Prosty sposób na ścieżkę w ogrodzie
Najmniej skomplikowaną nawierzchnię wyspową, z przeplatającymi się wzdłuż trasy elementami utwardzonymi i trawiastymi, można wykonać układając w określonych odległościach płyty chodnikowe betonowe, z piaskowca czy grube "plastry" (15 - 20 cm) pociętego pnia drzewa. Odstęp pomiędzy pojedynczymi elementami powinien być dostosowany do długości kroku, czyli około 60 cm. Przed ułożeniem płyt najczęściej wystarczy jedynie wyciąć z trawnika płaty darni odpowiadające kształtom i wielkości układanych elementów, podsypanie kilkucentymetrowej warstwy piasku i wpasowanie kamieni czy drewna tak, by były równe z powierzchnią trawnika, co zapewni swobodne strzyżenie trawy. Taka ścieżka w ogrodzie umożliwia przechodzenie do różnych zakątków ogrodu, nawet bezpośrednio po deszczu bez zamoczenia obuwia.

Ścieżka ogrodowa z kamieni

Luźno ułożone płyty można obsypać na dowolną szerokość grubym żwirem otrzymując bardzo dekoracyjną ścieżkę.

Natomiast ścieżki czy drogi zbudowane w wytyczonych ciągach z przylegających do siebie elementów pochłaniają więcej prac przygotowawczych, musi być pod nie wykonany podkład.

Materiały na ścieżki ogrodowe

Wybór materiałów, z których można budować ścieżki w ogrodzie jest dość duży. To, jaki materiał zostanie użyty, powinno się uzależnić od charakteru i stylu całego ogrodu. Należy się przy tym kierować nie tylko barwą poszczególnych surowców, ale także ich fakturą.

Ścieżka z płytchodnikowych

Na przykład do domu z cegły lub ceglanego muru, będą pasować powierzchnie wyłożone cegłą lub drewnem. Nawierzchnia kamienna w takim wypadku kłóciłaby się z powierzchniami ceglanymi. Sąsiedztwo budowli kamiennych wymaga raczej użycia drewna i kamienia lub też płyt betonowych o podobnej barwie i fakturze.

Niemal zawsze naturalnie wygląda drewno w ogrodzie. Nie jest ono, niestety, tak odporne na warunki atmosferyczne jak kamień, beton czy klinkier. Jednak odpowiednio wykonane i konserwowane drewniane ścieżki w ogrodzie będą służyć kilkanaście lat. Przy samodzielnym przygotowaniu materiału, drewno należy starannie wysuszyć i zaimpregnować środkami chemicznymi. Warto pamiętać, że w zacienionych miejscach drewniane nawierzchnie mogą porastać mchami i glonami, w czasie deszczu będą więc śliskie.

Nawet kilkadziesiąt lat, i to bez konserwacji, przetrwają ścieżki kamienne wykonane z granitu, bazaltu i kwarcytu. Nieco mniej trwałe, lecz także bardzo odporne na ścieranie, są ścieżki z piaskowca. Należy je układać raczej w miejscach słonecznych, gdyż w wilgotnych i cienistych, podobnie jak w przypadku drewna, może być ślisko.

Na rynku jest duży wybór płyt, a także kostek kamiennych o różnych kolorach, kształtach i wymiarach. W przypadku granitu i bazaltu zaleca się stosowanie elementów o specjalnie matowionej powierzchni, by ścieżki nie były śliskie.

Powszechnie na ścieżki w ogrodzie stosowane mogą być płyty oraz kostki betonowe, głównie z powodu ich niewysokiej ceny i dużej wytrzymałości, a także bogatej oferty, jeśli chodzi o kształty i kolory. Z kamiennych czy betonowych kostek można łatwo układać ścieżki w kształcie łuku, co z reguły wydatnie poprawia odbiór plastyczny przestrzeni.

Układanie kostki brukowej krok po kroku + FILM !!!
Układanie kostki brukowej to tylko z pozoru proste zadanie, gdyż tak naprawdę wymaga dużego przygotowania. Dowiedz się więcej na temat materiałów jakie najlepiej użyć do wykonania nawierzchni z kostki brukowej. Poniżej wyjaśnimy wszystkie etapy układania kostki brukowej krok po kroku, dzięki czemu w prosty sposób dowiesz się jak to prawidłowo i sprawnie wykonać. Artykuł uzupełniony materiałem filmowym! Więcej...

Dekoracyjnym i trwałym materiałem do budowy ogrodowych nawierzchni jest klinkierowa cegła brukowa. Ceglaną ścieżkę można ułożyć w tzw. cegiełkę lub jodełkę, która jest trwalsza. Po wykonaniu drogi, klinkierowe elementy można zaimpregnować preparatem utrudniającym nasiąkanie wodą (np. Linoflorem), co ułatwi konserwowanie.

Wśród wielu materiałów, z których można budować ścieżki w ogrodzie, są także materiały sypkie, a między innymi żwir. Drogi z niego wyglądają swojsko i naturalnie. Są dość tanie i łatwe do zrobienia, lecz jednocześnie najtrudniejsze w konserwacji. Przy braku pielęgnacji szybko zarastają chwastami i trawą, oraz powstają w nich znaczne ubytki. Jeżeli jednak starannie wykonamy taką ścieżkę, jej niedoskonałości znacznie zniwelujemy.

Ścieżki żwirowe w ogrodzie
Żwir jest jednym z materiałów sypkich, z których możemy wykonać ścieżki ogrodowe. Żwir jako materiał na ścieżki ma wiele zalet. Przede wszystkim ścieżki takie w łatwy sposób możemy wykonać samodzielnie i są stosunkowo tanie. Ładnie komponują się z innymi materiałami używanymi w ogrodzie, zarówno z kamieniem, cegłą, drewnem, jak i z zielenią trawnika i otaczających roślin. Więcej...

Tego rodzaju ścieżkę w ogrodzie trzeba koniecznie z obu stron ograniczyć krawężnikami, by żwir się nie przesypywał i nie wrastały rośliny. Można do tego wykorzystać kamienną lub betonową kostkę, drewniane kołki, podkłady kolejowe lub tzw. rollbordery (przecięte wzdłuż na pół kołki połączone drutem).

Jak wykonać ścieżki kamienne

Sposób układania nawierzchni zależy od jej przeznaczenia i od przepuszczalności podłoża. Mało obciążane w trakcie użytkowania ścieżki w ogrodzie na gruntach przepuszczalnych można układać na warstwie 5-10 cm równoziarnistego piasku lub podsypki cementowo-piaskowej w proporcjach 1:12.

Na gruntach nieprzepuszczalnych trzeba pod warstwą piasku lub podsypki cementowo-piaskowej ułożyć 10-20 cm żwiru lub tłucznia kamiennego (ale nie gruzu ceglanego). Na tych warstwach, po wyrównaniu i starannym ubiciu, układa się - pobijając młotkiem - elementy nawierzchni. Pod nawierzchnie, które będą silniej obciążane (będą po nich przejeżdżać lub na nich parkować samochody osobowe), zawsze pod warstwę piasku należy dać warstwę około 20 cm tłucznia lub kamienia łamanego.

Ścieżka ogrodowa z betonowych krążków

Kształtując nawierzchnię, trzeba nadać jej spadki poprzeczne i podłużne - ułatwi to odprowadzanie wody opadowej. Dla nawierzchni gładkich spadek poprzeczny powinien wynosić 1-2%, dla brukowców 3-5%. Spadek podłużny dla wszystkich rodzajów ścieżek powinien wynosić 1-3%.

Nawierzchnię wyrównuje się, uderzając w płyty, kostki lub otoczaki specjalnym ubijakiem lub młotkiem przez deskę. Poziom sprawdza się poziomnicą. Po ułożeniu i wyrównaniu nawierzchni szczeliny zasypuje się piaskiem i polewa wodą (powstanie nawierzchnia przepuszczalna) lub wypełnia zaprawą cementowo-piaskową w proporcjach 1:3 (powstanie nawierzchnia nieprzepuszczalna).

Ścieżki w ogrodzie nie muszą i nie powinny być wspaniałymi konstrukcjami. Powinny być stosowane z umiarem. Ich układ ma przede wszystkim zapewnić funkcjonalność, umożliwić dotarcie do wszystkich zakątków ogrodu. Ideał osiągniemy, jeśli poprawią odbiór plastyczny przestrzeni i nasze wrażenia estetyczne w kontakcie z ogrodem.

Przeczytaj również:

Jak zbudować schody w ogrodzie?
Schody w ogrodzie są doskonałym rozwiązaniem, jeżeli ścieżki i ciągi piesze mają swój bieg po skarpach i wzniesieniach. Samodzielne wykonanie schodów w ogrodzie może być jednak nie lada wyzwaniem. Zobacz jak zbudować schody ogrodowe, które spełnią wszystkie Twoje oczekiwania! Więcej...

Układanie krawężników na łuku
Układanie krawężników jest stosunkowo proste, o ile jest prowadzone w linii prostej. Nieco trudniej wygląda sytuacja, kiedy chcemy ułożyć ścieżkę biegnącą po krzywej ograniczonej łukami. Kilka prostych zasad i włożony w to wysiłek wart jest jednak końcowego efektu, który zadowoli użytkowników ogrodu, a może nawet zachwyci jego gości. Oto porady ekspertów jak układać krawężniki na łuku. Więcej...

Drewno w ogrodzie - rodzaje, zastosowanie
Drewno to materiał często stosowany podczas urządzania ogrodów. Tworzone są z niego elementy małej architektury ogrodowej - płoty, bramki, kratki, trejaże, pergole. W ogrodową przestrzeń dobrze wkomponowują się drewniane meble oraz nawierzchnie tarasowe z drewna. Zanim jednak zdecydujemy się na użycie w ogrodzie elementów z drewna, warto dowiedzieć się o nim jak najwięcej. Zobacz jakie są rodzaje drewna i jakie mają zastosowanie. Więcej...

Opracowano na podstawie: K. Kotlarz, Drogi i ścieżki w ogrodzie, Dolnośląski Przegląd Rolniczy, Nr 11/2003; Na właściwej drodze, Mój Piękny Ogród, Wydanie specjalne Nr 3/200, s. 16 - 21; A. Skórkowska, Kamienne ścieżki, Murato.