Gujawa pospolita, gruszla - co to za owoc, jak jeść, uprawa w doniczce

Gujawa pospolita (Psidium guajava), określana też jako gruszla właściwa, to roślina pochodząca z okolic Karaibów i Ameryki Środkowej. Tropikalne owoce gujawy można jeść na surowo i w przetworach. W naszym klimacie uprawa gujawy może odbywać się wyłącznie w doniczce w ciepłych pomieszczeniach. Poznaj bliżej właściwości gujawy, a także zobacz jak jeść owoce gujawy aby najlepiej wykorzystać ich walory oraz jak wygląda hodowla z nasion i uprawa gujawy w doniczce.

Gujawa pospolita - owoce
Fot. pixabay

Gujawa - co to jest?

Gujawa lub inaczej gruszla (Psidium) to rodzaj roślin tropikalnych obejmujący około 100 gatunków występujących na Karaibach, w Ameryce Środkowej i w północnej części Ameryki Południowej. W uprawie spotykane są najczęściej 2 gatunki:

• gujawa pospolita (Psidium guajava), określana też jako gujawa właściwa lub gruszla właściwa,
• gujawa truskawkowa (Psidium cattleianum), określana też czasem jako katleja.

Mianem gujawa określa się też sam owoc gujawy, który wyglądem przypomina nieco jabłko lub gruszkę i jest jadalny.

Jak wygląda gujawa?

Gujawa pospolita w środowisku naturalnym może przybierać formę krzewu lub drzewa o wysokości od 4 do 8 metrów. Uprawiana w doniczce będzie jednak znacznie mniejsza. Pień i konary gujawy pokryte są charakterystyczną brązową korą. Złuszczając się, kora ta ujawnia głębsze, matowozielone warstwy.

Liście gujawy są zielone, nieco powyginane, z wyraźnie widocznym unerwieniem. Pozostają na roślinie przez cały rok. Dzięki temu gujawa zawsze będzie znakomitą ozdobą mieszkania. Liście gujawy są też surowcem zielarskim.

Kwiaty gujawy są białe i wydzielają przyjemny zapach, który stanowi dodatkowy walor tej rośliny. Wyrastają pojedynczo w pachwinach liści. Gujawa może kwitnąć kilka razy w ciągu roku. Jeżeli uprawiamy gujawę w doniczce z siewu nasion, to na pierwsze kwiaty można liczyć od 3 lub 4 roku uprawy.

Gujawa pospolita - kwiaty
Fot. pixabay

Najbardziej jednak roślina ta jest znana dzięki swoim owocom. Owoce gujawy pospolitej są okrągłe lub gruszkowate, a ich długość może wynosić od 3 do 10 cm. W miarę dojrzewania są najpierw zielone, potem żółtawe aż wreszcie pojawiają się na nich czerwone przebarwienia.

Miąższ owocu gujawy może być biały, żółty lub różowy. Wydziela charakterystycznym piżmowy zapach. W owocu znajdziemy liczne, drobne i jadalne nasiona gujawy.

W porównaniu do owoców gujawy pospolitej, owoce gujawy truskawkowej są bardziej czerwone, mają słodko-kwaśny smak i truskawkowy zapach.

Przekrojony owoc gujawy
Fot. pixabay

Gujawa pospolita - właściwości

Owoce gujawy uchodzą za bardzo smaczne i zdrowe. W owocach gujawy znajdziemy liczne minerały, witaminy i związki antyoksydacyjne.

W około 80% owoc gujawy składa się z wody, a 100 g tego owocu dostarcza około 68 kcal. Przeciętnej wielkości owoc gujawy waży około 175g, a zatem dostarcza około 119 kcal. Owocu tego zatem nie można uznać za niskokaloryczny. Trzeba też uważać na wysoki indeks glikemiczny gujawy, który wynosi aż 75. Choć te owoce są zdrowe, to jednak nie zawsze odpowiednie dla osób mających problem z nadwagą czy poziomem cukru we krwi.

100 g owocu gujawy dostarczy nam 2,5 g białka, tylko 0,9 g tłuszczu, 14,3 g węglowodanów i 5,4 g błonnika pokarmowego, który reguluje pracę przewodu pokarmowego i stymuluje trawienie. Zaledwie jeden owoc gujawy pokrywa aż 12% dziennego zapotrzebowania człowieka na błonnik.

Swoje właściwości zdrowotne gujawa zawdzięcza m. in. wysokiej zawartości witaminy C. W 100g owocu gujawy znajdziemy aż 228 mg witaminy C. To znacznie więcej niż np. w popularnych pomarańczach czy cytrynach. Owoce gujawy są też bogatym źródłem witaminy A, która wpływa na zdrowie naszych oczu i jakość widzenia. Obie te witaminy są też cenionymi antyoksydantami, które przeciwdziałają starzeniu się organizmu, wzmacniają odporność i wykazują działanie antynowotworowe.

W owocach gujawy znajdziemy też witaminy B3 i B6 oraz związki mineralne: potas, selen, żelazo i fosfor.

Właściwości zdrowotne wykazują też liście gujawy. Można z nich przygotować wywar polecany na biegunki i zatrucia pokarmowe. Naparem z liści gujawy można przepłukiwać jamę ustną aby zniwelować ból zęba lub stan zapalny gardła. W tym samym celu liście można też po prostu żuć. Z liści gujawy można też przygotować płukankę wzmacniającą włosy i zapobiegającą ich wypadaniu, a także preparat do przemywania skóry z trądzikiem. Dlatego gujawa bywa dodawana do różnych kosmetyków.

Koktajl z gujawy truskawkowej
Fot. depositphotos

Jak jeść gujawę?

Jadalny jest miąższ owoców gujawy oraz pestki. Nie należy natomiast spożywać skórki tego owocu. Gujawa ma charakterystyczny słodko-kwaśny smak opisywany jako połączenie smaku gruszki, figi i pigwy. Owoce gujawy można zjadać świeże na śniadanie, wycisnąć z nich pożywny sok lub uczynić podstawą koktajlu mlecznego.

Niezwykle ważne jest też aby kupić odpowiednio dojrzały owoc gujawy dobrej jakości. Przy wyborze owocu kierujemy się jego wyglądem i zapachem. Dojrzałe i soczyste owoce gujawy wydzielają intensywny zapach, a ich skórka daje się lekko wcisnąć. Gdy są już przejrzałe stają się nieprzyjemnie miękkie i za bardzo soczyste, zaś niedojrzałe są twarde, nie wydzielają zapachu, a w smaku są po prostu nijakie. Warto też zwrócić uwagę, by na skórce nie było żadnych plam i innych uszkodzeń.

Aby spożyć świeży owoc gujawy należy go przekroić na pół wzdłuż, a następnie wydrążyć miąższ łyżeczką. Niektórzy polecają też obrać gujawę ze skórki i pokroić w ćwiartki, podobnie jak kroi się jabłka czy gruszki. Choć pestki gujawy są jadalne, to jednak dość twarde i przy spożywaniu owocu na świeżo polecam jednak je wybrać przed zjedzeniem.

Sok wyciśnięty z gujawy pospolitej
Fot. depositphotos

Owoce gujawy mogą być wykorzystywane jako składnik sałatek, kompotów, deserów oraz soków, koktajli i drinków. Miąższ z gujawy zmiksowany z dodatkiem rumu, soku z limonki i z pomarańczy to domowej roboty pyszna granita.

Owoce gujawy, po przekrojeniu na pół można też podsmażyć na maśle, upiec lub przygotować na grillu. Pamiętajmy jednak, że po obróbce cieplnej tracą część swoich cennych właściwości zdrowotnych.

Ze względu na wysoką zawartość pektyn, owoce gujawy doskonale nadają się na przetwory - galaretki, konfitury, dżemy. Pyszny dżem z gujawy jest popularną potrawą na Kubie, zaś w Indiach przyrządza się ser gujawowy, którego składnikami są: odparowany i wysuszony miąższ owoców gujawy, cukier, masło i kwasek cytrynowy.

Pokrojone owoce gujawy pospolitej
Fot. pixabay

Gujawa pospolita - hodowla z nasion

Jak na tak wspaniały tropikalny okaz, gujawa to roślina łatwa w uprawie, o niewielkich wymaganiach. Uprawa gujawy w domu może zatem sprawić wiele radości.

Nasiona gujawy można samodzielnie pozyskać z owoców. Jeżeli uda nam się kupić dojrzałe owoce, spróbujmy wydłubać z nich nasiona za pomocą łyżeczki. Następnie opłukujemy je z resztek miąższu na sitku o drobnych oczkach i suszymy na materiałowej serwetce. Nasiona do wysiewu można też zamówić przez internet ale wówczas pamiętajmy aby przed siewem wymoczyć je w letniej wodzie przez 24 godziny.

Na dnie doniczki, w której będą wysiewane nasiona gujawy, należy umieścić warstwę drenażową. Mogą to być kamyczki lub keramzyt. Drenaż zapewni dobry odpływ nadmiaru wody z doniczki.

Następnie doniczkę wypełnia się dobrą ziemią do wysiewu nasion. Nie może być to zwykła ziemia ogrodowa, gdyż ma ona niewłaściwy skład i można z nią przenieść choroby grzybowe. Dlatego konieczne jest zastosowanie specjalnej ziemi do wysiewu nasion. Najlepsza będzie mieszanka do wysiewu nasion roślin egzotycznych, zawierająca torf i piasek zmieszane we właściwych proporcjach i wzbogacona o składniki mineralne.

We wnętrzu owocu gujawy znajdziemy nasiona
Fot. pixabay

Nasiona gujawy do wykiełkowania potrzebują dużo ciepła i wilgoci. W takich warunkach wykiełkują w okresie od 2 do 6 tygodni. Po wykiełkowaniu będą potrzebowały dużo słońca, które można zapewnić im na słonecznym parapecie. Gdy młode roślinki osiągną wysokość 10 cm, trzeba rozsadzić je do większych doniczek, wypełnionych już zwykłą ziemią dla roślin doniczkowych. Rośliny należy podlewać regularnie i obficie, pamiętając jednak, że pomiędzy kolejnymi podlewaniami, ziemia powinna lekko przeschnąć.

Gujawa - uprawa w doniczce

Uprawa gujawy w doniczce zazwyczaj się udaje, gdyż roślina nie ma dużych wymagań. Doniczki do uprawy gujawy powinny być wypełnione zwykłą ziemią uniwersalną lub ziemią dla kwiatów doniczkowych. W swoim naturalnym środowisku gruszla toleruje różne rodzaje gleb i dość szeroki zakres pH podłoża, dlatego wybór specjalnej ziemi nie ma w jej uprawie większego znaczenia.

Gujawy uprawiane w doniczkach dobrze będą rosły w normalnej temperaturze pokojowej. Zimą temperatura uprawy nie powinna spadać poniżej 15°C. Rośliny należy tak podlewać aby ziemia w doniczce była umiarkowanie wilgotna, a także od wiosny do jesieni nawozić nawozem do roślin doniczkowych. Roślina dość dobrze radzi sobie z suchym powietrzem dlatego dodatkowe nawilżanie czy opryskiwanie jej liści nie powinno być konieczne.

Gdy wyhodowana gujawa osiągnie 1 metr wysokości, warto przyciąć jej czubek. Dzięki temu gujawa pięknie się rozgałęzi. Pierwsze kwiaty i owoce będzie można podziwiać po 3 lub 4 latach uprawy gujawy.

Jak wygląda gujawa uprawiana w doniczce zobaczysz na filmie :-)

Zobacz także:

Cytrusy - uprawa w domu w doniczce
Cytrusy to rośliny bardzo chętnie uprawiane w domu, w doniczce. Najlepiej udają się formy miniaturowe, przystosowane właśnie do uprawy doniczkowej. Przy zapewnieniu odpowiednich warunków uprawy rośliny mogą ozdobić drobne kwiaty oraz okrągłe, żółte lub pomarańczowe owoce. Oto jak powinna wyglądać uprawa cytrusów w domu oraz jakie gatunki cytrusów najlepiej wybrać do uprawy w doniczce. Więcej...

Jak wyhodować ananasa w domu
Ananas to jeden z najbardziej ulubionych egzotycznych owoców. W naszych warunkach można wyhodować swoją własną roślinę ananasa. Dowiedz się więcej o ananasie i o tym jak wyhodować ananasa w swoim domu. Przekonaj się jakie to proste, wystarczy zastosować się do wskazówek w naszym artykule. Domowa hodowla ananasa może przynieść naprawdę bardzo dużo satysfakcji. Więcej...

Jak wyhodować mango z pestki
Wyhodować mango z pestki jest niezwykle łatwo, o ile wiemy czego potrzebuje mango, żeby prawidłowo wykiełkować. Przekonaj się zatem co zapewnia sukces w hodowaniu mango. Dowiedz się więcej o wymaganiach tej rośliny i jej owocach. Każdy może wyhodować mango z pestki w swoim domu, to naprawdę łatwe i daje mnóstwo satysfakcji. Trzeba tylko uważnie stosować się do naszych wskazówek i mieć nieco cierpliwości. Więcej...