Słonkowiec orzechowiec - objawy, zwalczanie, opryski

Słonkowiec orzechowiec to jeden z groźniejszych szkodników leszczyny. W wyniku żerowania tego chrząszcza orzechy laskowe robaczywieją i nie nadają się do spożycia. Wyjaśniamy jak rozpoznać objawy żerowania słonkowca orzechowca, a także podpowiadamy jakie są polecane opryski i najlepsze sposoby na zwalczanie słonkowca orzechowca w ogrodach przydomowych i działkowych.

Słonkowiec orzechowiec - Curculio nucum
Fot. Hedwig Storch/Nono64/Amada44, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Jak wygląda słonkowiec orzechowiec

Słonkowiec orzechowiec (Curculio nucum) to chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych (Curcuriolinidae) długości 8 mm. Na ciemniejszym, oliwkowobrązowym korpusie szkodnika dostrzec można drobne, jasne plamki. Z powodu mocno wydłużonego, cienkiego ryjka, chrząszcz bywa także określany jako słonik orzechowiec.

Rogalikowata larwa słonkowca jest beznoga, żółtawa z brązową głową. Larwy słonkowca orzechowca zimują w glebie na głębokości ok 25 cm. Wraz z nadejściem wiosny przepoczwarzają się. Dorosłe już osobniki pojawiają się w końcu maja i na początku czerwca, gdy zawiązki orzechów osiągają wielkość grochu.

Słonkowiec orzechowiec - dorosły chrząszcz
Fot. Hedwig Storch, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Początkowo chrząszcze żerują na młodych liściach i owocach, nie wyrządzając jednak większych szkód. Z nadejściem lipca samice słonkowca składają jaja w miękkich jeszcze orzechach. Samica chrząszcza może złożyć nawet 20-30 jaj. Larwy żywią się miąższem do czasu, gdy osiągną dojrzałość. Z początkiem września wygryzają otwór w okrywie orzecha i wydostają się na zewnątrz, po czym zagrzebują w ziemi i pozostają tak, aż do wiosny następnego roku.

Larwa słonkowca orzechowca - porównanie do wielkości orzecha i miarki
Fot. FarceRéjeane, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Słonkowiec orzechowiec - objawy żerowania

Objawy żerowania słonkowca rozpoznamy po tym, że robaczywe orzechy wcześniej zabarwiają się niż zdrowe. Na ich powierzchni znajdują się regularne, okrągłe otwory a wnętrze orzecha jest puste. Uszkodzenia orzechów spowodowane przez samice słonkowca, jeszcze przed złożeniem jaj, stanowią miejsca wnikania zarodników chorobotwórczych grzybów.

Dziura w orzechu wygryziona przez larwę słonkowca
Fot. Nono64, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Słonkowiec orzechowiec - zwalczanie ekologiczne

Zwalczanie ekologiczne słonkowca orzechowca rozpoczynamy od mechanicznego usuwania szkodników, czyli strząsania chrząszczy z krzewów leszczyny na gazetę lub płachtę materiału i ich niszczenie. Usuwać należy także porażone i uszkodzone owoce, żeby zapobiec rozprzestrzenianiu się szkodnika.

W celu ograniczenia populacji szkodnika warto wiosną i jesienią glebę wokół krzewów leszczyny przekopać na głębokość 10 cm. Pomoże to zniszczyć larwy słonkowca zimujące w glebie.

Słonkowiec orzechowiec - opryski

Opryski na słonkowca orzechowca wykonuje się wiosną, od początku kwitnienia do początku rozwoju owoców, zanim chrząszcze zdążą złożyć jaja. Do wyboru mamy kila środków ochrony roślin skutecznych w zwalczaniu tego szkodnika.

W amatorskiej uprawie leszczyny w ogrodach polecany jest oprysk preparatem Karate Zeon 050 CS. Środek ten działa powierzchniowo, dlatego należy starannie pokryć nim całą roślinę. Okres karencji preparatu na leszczynie (minimalna liczba dni od ostatniego zastosowania środka do dnia zbioru) wynosi 7 dni.

Równie skuteczny w zwalczaniu słonkowca orzechowca jest Mospilan 20 SP w formie proszku rozpuszczalnego w wodzie. Jest to preparat o działaniu kontaktowym i żołądkowym. Środkiem tym możemy zwalczać nie tylko słonkowca, ale także inne szkodniki gryzące i ssące w uprawie drzew owocowych, roślin warzywnych i ozdobnych. Przygotowując ciecz do oprysku stosujemy 2 g preparatu na 2-7,5 l wody. Nie musimy przejmować się dokładnością z jaką wykonamy oprysk, gdyż Mospilan 20 SP wnika do roślinnych tkanek, skąd jest wysysany przez szkodniki. Okres karencji środka Mospilan 20 SP na roślinach sadowniczych wynosi 14 dni.

Na niewielkich powierzchniach do zwalczania słonkowca możemy zastosować także gotowy do użycia Spruzit Spray na szkodniki AL. Przy jego pomocy możemy pozbyć się nie tylko słonkowca, ale także innych szkodników, takich jak: mszyce, przędziorki, mączlik szklarniowy, wciornastki, miseczniki, wełnowce oraz larwy innych szkodników gryzących. Jest to środek o naturalnym składzie, dzięki czemu można go bezpiecznie stosować w uprawie roślin nie tylko w ogrodach, ale też w domach i na balkonach.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Leszczyna pospolita - uprawa, odmiany, cięcie
• Choroby leszczyny - objawy, opryski, zwalczanie
• Cięcie leszczyny. Jak i kiedy przycinać leszczynę?
• Leszczyna ozdobna (Corylus avellana) 'Contorta'. Uprawa i wymagania

Opracowano na podstawie:
1. Z. Borecki, Szkodniki i choroby roślin sadowniczych, PWRiL, Warszawa 1983, s. 268-269.