Rośliny o poskręcanych pędach

Poszukującym roślin, które ozdobią ogród w okresie zimy, zazwyczaj proponuje się krzewy zimozielone - iglaste lub liściaste, zachowujące ulistnienie przez cały rok. Często wspominane są też rośliny, których zimową ozdobą są barwne i długo utrzymujące się na pędach owoce lub nieliczne rośliny kwitnące w tym nietypowym okresie. Tymczasem zupełnie nie są doceniane drzewa i krzewy o wymyślnie poskręcanych gałęziach, których uroda uwidacznia się właśnie po zrzuceniu liści. Oto propozycje roślin, które urozmaicą nasz zimowy ogród niezwykłymi kształtami pędów.

W okresie bezlistnym wierzbę babilońską 'Tortuosa' zdobią niezwykle poskręcane pędy

Wśród drzew i krzewów o koronach z bajecznie poskręcanymi pędami bez wątpienia prym wiodą wierzby. Najbardziej chyba znanym przykładem jest odmiana wierzby babilońskiej (Salix babylonica) okreśłana jako wierzba mandżurska (Salix matsudana, syn. Salix babylonica var. pekinensis). Jej powykręcane gałęzie często wiosną można spotkać w kwiaciarniach, są chętnie stosowane do suchych bukietów i w kompozycjach florystycznych. W ogrodach najczęściej uprawia się wierzbę babilońską 'Tortuosa'. Jest to drzewo o wąskiej koronie, mogące osiągać od 4 do 8 m wysokości i około 4 m szerokości. Jej spiralnie poskręcane gałęzie mają barwę żółtą. W okresie wegetacyjnym atrakcyjnie prezentują się lancetowate, również poskręcane, liście. Roślina powinna rosnąć w miejscu słonecznym. Wymagania glebowe ma niewielkie ale w czasie ostrych zim pędy mogą przemarzać. Dlatego powinna być sadzona tylko w cieplejszych rejonach kraju.

Jeżeli w/w wierzba będzie za duża do naszego ogrodu, wybierzmy znacznie mniejszą wierzbę iwę 'Curly Locks' (Salix caprea 'Curly Locks'). Nazwa odmiany, którą można przetłumaczyć jako "kręcone włosy" lub "kręcone loki", mówi sama za siebie. Jej oryginalnie poskręcane pędy zwisają ku ziemi, nadając roślinie ciekawy, zwisający pokrój. Wierzba iwa 'Curly Locks' sprzedawana jest najczęściej jako forma szczepiona na pniu i jej docelowa wysokość zależy od wysokości podkładki. Szczepi się na pniach o wys. do 2,5 m. W marcu, jeszcze przed rozwojem liści, na roślinie pojawiają się srebrzyste, potem złocistożółte bazie. Jest zatem atrakcyjna zarówno z racji na ozdobne pędy, kwiaty, jak i pokrój. Małe wymagania glebowe, pełna mrozoodporność i niewielkie rozmiary rośliny sprawiają, że doskonale wpasuje się w każdy ogród przydomowy.

W sezonie wegetacyjnym na wierzbie 'Tortuosa' pojawiają się, również poskręcane, dekoracyjne liście

Niemniej atrakcyjne od wierzb są poskręcane pędy niektórych odmian leszczyny. Leszczyna (Corylus avellana) 'Contorta' jest dużym krzewem (wys. do 5 m) z gęstą parasolowatą koroną i mocno poskręcanymi pędami, wręcz "w korkociąg". Również liście są poskręcane. A jeszcze przed pojawieniem się liści, już w lutym i marcu, pojawiają się dekoracyjne kwiaty w postaci żółto zabarwionych bazi. Jest to roślina mało wymagająca co do rodzaju i wilgotności gleby, najlepiej jednak czuje się na glebach o odczynie zasadowym. Może rosnąć zarówno na stanowisku słonecznym, jak i w półcieniu. Jej dodatkowym walorem są jadalne owoce - orzechy laskowe, których jednak rodzi niewiele. Najlepiej przyozdobi nasz ogród przydomowy, gdy posadzimy ją jako soliter w dobrze wyeksponowanym miejscu.

Równie mocno poskręcane są pędy leszczyny 'Red majestic' (Corylus 'Red Majestic' PBR). W zasadzie można ją opisać podobnie jak odmianę 'Contorta' - również jest krzewem z parasolowatą koroną, dorastającym do 5 m wysokości, kwitnie o tej samej porze i również rodzi niewiele orzechów, jest też podobnie mało wymagająca i w pełni mrozoodporna. Wyróżnia ją natomiast czerwona barwa liści.

Leszczyna pospolita 'Contorta' ma wyjątkowo silnie poskręcane pędy

Kolejna propozycja to robinia akacjowa 'Tortuosa' (Robinia pseudoacacia 'Tortuosa'). Jest to małe drzewo o wąskiej koronie (osiąga 4 - 8 m wys. i 4 m szer.), spiralnie poskręcanych żółtawych gałęziach i poskręcanych, lancetowatych liściach. Wymaga stanowiska słonecznego ale za to jest tolerancyjna wobec gleb, wilgotności i zanieczyszczeń powietrza w miastach. Jedyna uwaga - w mroźne zimy młode pędy robinii akacjowej 'Tortuosa' mogą przemarzać, dlatego nie sadźmy tej rośliny na północno-wschodnich krańcach kraju.

Posiadaczy niewielkich ogrodów powinien też zainteresować buk pospolity 'Tortuosa Purpurea' (Fagus sylvatica 'Tortuosa Purpurea'). Jest to małe drzewo o nieregularnej parasolowatej koronie i szeroko rozpostartych, powykręcanych gałęziach, układających się poziomo i obwisłych na końcach. Rośnie wolno. W ciągu 10 lat uprawy jego rozmiary nie powinny przekroczyć 0,8 m wysokości i 1,2 m szerokości, a docelowo może dorosnąć do 3 m wysokości i nieco ponad 4 m szerokości. Choć najatrakcyjniejsze są malowniczo pogięte pędy tej rośliny, to ciekawego widowiska dostarczają nam też liście - wiosną są purpurowoczerwone, latem stają się purpurowozielone, a jesienią, tuż przed opadnięciem, przebarwiają się w odcieniach brązu i czerwieni.

Opisywana odmiana buka pospolitego dobrze znosi zacienienie i radzi sobie z miejskimi zanieczyszczeniami powietrza. Niestety ma wysokie wymagania glebowe. Gleba musi być żyzna, przewiewna, gliniasta lub piaszczysto-gliniasta, wilgotna, najlepiej o odczynie zasadowym. Roślina źle znosi suszę i upały oraz silne mrozy, a wiosenne przymrozki mogą uszkodzić rozwijające się liście. Podobnie jak robinii, nie należy sadzić na północno-wschodnich krańcach kraju.

W stanie bezlistnym niezwykle pięknie prezentują się powyginane gałęzie sofory japońskiej, zwanej też perełkowcem lub szupinem

Szukając rośliny mniej wymagającej, warto zwrócić uwagę na jarząb pospolity 'Pendula' (Sorbus aucuparia 'Pendula'). Jest to drzewo o nieregularnej koronie z mocno zwisającymi, powykręcanymi pędami. Jego wysokość zależy od wysokości szczepienia, zazwyczaj docelowo roślina osiąga od 2 do 3 m wysokości. Znacznie szersza może być jednak korona. Poza ciekawym pokrojem, ozdobę rośliny stanowią też pierzaste liście, jesienią ładnie przebarwiające się na żółto-pomarańczowo, oraz bardzo dekoracyjne, czerwone owoce.

Jarząb pospolity najlepiej prezentuje się sadzony pojedynczo, w miejscach dobrze wyeksponowanych. Może rosnąć zarówno w pełnym słońcu jak i półcieniu, wymagania glebowe i wilgotnościowe ma niewielkie, toleruje różne rodzaje i pH gleb. Podobnie jak w/w odmiana buka, dobrze znosi warunki miejskie i zanieczyszczenia powietrza, przez co jarząb pospolity 'Pendula' chętnie sadzony jest w parkach, nasadzeniach osiedlowych oraz ogrodach przydomowych.

Zestawienie roślin o powykręcanych pędach pragnę zamknąć soforą japońską (Sophora japonica), określaną też nazwami: sofora chińska, perełkowiec japoński lub szupin japoński. Jest to bardzo efektowne drzewo, osiągające do 25 m wysokości, o szerokiej, rozłożystej koronie. Poza atrakcyjnym pokrojem i pędami (młode są zielone z białymi cętkami), atrakcyjnie prezentują się też pierzastozłożone liście sofory, podobne do liści robinii. Warto również zwrócić uwagę, że ze względu na nietypową porę kwitnienia (od lipca do sierpnia) jej białokremowe kwiaty stanowią cenny pożytek pszczelarski. Jest to drzewo o małych wymaganiach wilgotnościowych i odporne na suszę, dobrze znoszące zasolenie gleb, nadające się do sadzenia w miastach. Wymaga jednak żyznych, próchniczych, raczej gliniastych gleb, o odczynie zasadowym. Nie jest też w pełni mrozoodporna i warto ją sadzić tylko w zachodniej części Polski.