Konwalia majowa. Opis, zastosowanie i uprawa w ogrodzie

Konwalia majowa (Convallaria majalis) to jedna z najbardziej uroczych, wiosennych bylin. W stanie naturalnym można ją spotkać w lasach na terenie całej Polski ale ozdobne odmiany konwalii znalazły zastosowanie także w ogrodach i miejskich parkach. Zobacz jak wygląda uprawa konwalii majowej i jak ją samodzielnie rozmnożyć. Podpowiadamy co robić aby konwalia zdrowo rosła oraz pięknie kwitła, a także jakie odmiany konwalii majowej warto posadzić w ogrodzie.

Konwalia majowa - Convallaria majalis
Fot. pixabay

Konwalia majowa - opis i zastosowanie

Konwalia majowa jest byliną należącą do rodziny liliowatych i występuje przede wszystkim w Europie i Azji Środkowej. Konwalia tworzy podziemne kłącza, które płytko umiejscowione łatwo i szybko się rozrastają. To sprawia, że konwalia majowa jest dobrą rośliną okrywową.

Na kłączach konwalii powstają pąki, z których wyrastają eliptyczne lub lancetowate, soczyście zielone liście, osiągające długość 15-25 cm. W trzecim roku uprawy, oprócz liści pojawiają się także delikatne, pięknie pachnące, dzwonkowate kwiaty zebrane w grona. U odmian ogrodowych konwalii w jednym gronie może pojawić się nawet do 18 kwiatów. Konwalia majowa kwitnie od maja do początku czerwca.

Owoce konwalii majowej to niewielkie, zwisające, kuliste jagody barwy czerwonej i średnicy około 1 cm. Roślina wytwarza je jednak bardzo rzadko, a w uprawie ogrodowej praktycznie nie są spotykane.

Dzięki niewielkim wymaganiom oraz szybkiemu rozprzestrzenianiu się konwalie są często sadzone w dużych ogrodach lub parkach jako rośliny okrywowe. Dobrze komponują się z takimi roślinami jak: paprocie ogrodowe, leszczyna, szczawik, kopytnik, cis i cyprysik. Należy pamiętać, że konwalia majowa jest gatunkiem mocno ekspansywnym i dobierać jej odpowiednie stanowisko.

Konwalia majowa ma zastosowanie również jako roślina do uprawy w pojemnikach na balkonach i tarasach oraz do przyspieszonej uprawy w doniczkach i na kwiat cięty.

Warto wiedzieć!
Konwalia majowa nie jest już objęta ochroną. Nowelizacja rozporządzeń dotyczących ochrony roślin, grzybów i zwierząt z października 2015 roku wyłączyła konwalię z listy gatunków chronionych.

Konwalia majowa - właściwości lecznicze i trujące

Konwalia majowa to roślina silnie trująca. Wszystkie części konwalii są silnie toksyczne ze względu na wysoką zawartość glikozydów nasercowych. Nawet wypicie wody z wazonu, w którym znajdowały się konwalie może być niebezpieczna zwłaszcza dla małych dzieci oraz osób starszych. Sok konwalii może podrażniać skórę dlatego kwiaty najlepiej zrywać w rękawicach.

Spożycie którejkolwiek z części konwalii majowej może doprowadzić do spadku ciśnienia tętniczego, wymiotów, biegunki, czerwonej wysypki na skórze, zaburzeń czynności układu krwionośnego czy widzenia (wszystko ma wtedy kolor żółty).

Owoce konwalii majowej są silnie trujące
Fot. shutterstock.com

Stosowane pod kontrolą lekarską preparaty z konwalii mają zastosowanie lecznicze. Wykorzystywane są jako składnik leków nasercowych, dobrze tolerowany przez osoby starsze. Dzięki wysokiej zawartości flawonoidów (działają przeciwzapalnie) oraz glikozydów (poprawiają ukrwienie mięśni i stawów) preparaty z konwalii majowej mimo, iż nie są typowymi lekami przeciwbólowymi, mają zastosowanie w przypadku dolegliwości reumatycznych. Działają także łagodnie moczopędnie i uspokajająco. Olejek eteryczny pozyskiwany z konwalii jest uznawany za silny afrodyzjak.

Konwalia majowa, a czosnek niedźwiedzi

Omawiając wygląd i zastosowanie konwalii majowej, warto zwrócić uwagę, że liście konwalii majowej są dość podobne do liści czosnku niedźwiedziego. Pomyłka może być o tyle niebezpieczna, że liście czosnku niedźwiedziego są jadalne, zaś konwalii bardzo trujące.

Na szczęście rośliny trudno pomylić, gdyż liście czosnku niedźwiedziego wydzielają silny, charakterystyczny czosnkowy zapach. Poza tym czosnek niedźwiedzi wyrasta z cebuli, zaś konwalia majowa z kłącza. Przed zebraniem liści czosnku warto więc jedną roślinę wyciągnąć z ziemi i upewnić się czy na pewno jest tam cebulka :-)

Konwalia majowa - odmiany

Polecane do ogrodów odmiany konwalii majowej przedstawiamy w tabeli. Jak widać odmian tej pięknej rośliny o uroczych, delikatnych kwiatach jest dość sporo. Wiele z nich posiada barwne liście, co sprawia, że konwalie posadzone w ogrodzie mogą stanowić prawdziwą atrakcję.

Konwalia majowa - uprawa w ogrodzie

Konwalia majowa wymaga stanowiska cienistego lub półcienistego. Jest odporna na niekorzystne warunki atmosferyczne, dobrze znosi przejściową suszę i jest wystarczająco mrozoodporna, aby nie wymagać osłaniania przed przymrozkami.

Konwalia preferuje gleby próchnicze, zasobne w składniki pokarmowe, lekko wilgotne, przepuszczalne, o odczynie 6,0 - 7,0 pH. Poradzi sobie także na słabszych podłożach, ale będzie gorzej wybarwiona, a kwitnienie mniej obfite. Roślina ta może rosnąć wiele lat w tym samym miejscu, należy tylko zapewnić jej wczesną wiosną odpowiednią dawkę nawozów wieloskładnikowych.

Konwalie można kupić jako sadzonki w doniczkach lub kłącza, przy czym ta druga metoda jest znacznie bardziej rozpowszechniona. Konwalie w postaci kłączy kupimy po prostu taniej.

Rośliny z doniczek można sadzić przez cały rok, o ile ziemia nie jest zmarznięta lub przesadnie wysuszona. Konwalie w postaci kłączy są dostępne w sprzedaży jesienią i wtedy też je sadzimy (najlepiej w październiku, najpóźniej do początku listopada). Aby przygotować stanowisko dla konwalii warto wymieszać ziemię z dojrzałym kompostem, obornikiem oraz torfem.

Konwalia majowa - Convallaria majalis
Fot. pixabay

Namoczone kłącze konwalii sadzimy dość płytko, na głębokości 3-5 cm, tak aby wierzchołek kłącza znajdował się tuż pod powierzchnią gruntu. Konwalie sadzimy w rozstawie co 15-20 cm.

Uprawa konwalii majowej jest mało kłopotliwa. W czasie suszy należy rośliny podlewać, a gdy zauważymy, że słabiej rosną lub kwitną, zasilić nawozem wieloskładnikowym lub dojrzałym kompostem. W październiku nisko nad ziemią ścinamy wszystkie zaschnięte części rośliny, które możemy przeznaczyć na kompost.

Konwalia majowa - rozmnażanie

Konwalie najlepiej rozmnażać przez podział kłączy. Sposób ten zazwyczaj się udaje i może go z łatwością wykonać każdy ogrodnik.

Najlepszym terminem na rozmnażanie konwalii jesień - od października do początku listopada. Kłącza wykopujemy z ziemi, oczyszczamy i tniemy na fragmenty o długości 5-6 cm, z co najmniej jednym pąkiem na fragmencie kłącza. Tak przygotowane sadzonki konwalii umieszczamy bezpośrednio w gruncie w odległości co 15-20 cm lub po kilka sztuk w doniczkach.

Konwalia majowa - Convallaria majalis
Fot. pixabay

Pędzenie konwalii zimą

Aby cieszyć się kwiatami konwalii w zimie można przyspieszyć jej kwitnienie. W tym celu, kiedy jesienią zakończy się wegetacja, kłącza rośliny wykopujemy. Wybieramy tylko te, które mają pąki duże i tępo zakończone na wierzchołku. Czyścimy je, skracamy korzenie i sadzimy po klika sztuk do doniczek wypełnionych ziemią ogrodową lub mieszanką torfu i piasku w stosunku 1:1.

Doniczki z konwaliami przeznaczonymi do pędzenia umieszczamy w chłodnym pomieszczeniu o temperaturze ok. 0°C lub dołujemy w ogrodzie, pamiętając o osłonięciu np. torfem. Na początku lutego przenosimy doniczki do pomieszczenia, w którym temperatura wynosi ok. 20°C. Po wykiełkowaniu roślinę ustawiamy w jasnym pokoju, dostarczając jej dużą dawkę światła. Kwiaty pojawią się po około 30 dniach od przeniesienia doniczki do mieszkania.

Po przekwitnięciu konwalii nie wyrzucamy. Pielęgnujemy ją nadal w doniczce, aby wiosną, gdy ziemia rozmarznie, kłącza przesadzić na miejsce stałe. Nie można przeznaczyć ich do pędzenia w kolejnym sezonie.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. Czuchaj P., Konwalia majowa w Rośliny Ozdobne 5/2016;
2. Gruszecka M., Szymańska R., Zabójcze rośliny w Wiedza i Życie 3/2014 s. 49;
3. Münker B., Leksykon przyrodniczy. Kwiaty polne i leśne, Świat Książki, Warszawa 1998, s. 253;
4. Mączyńska H., Rośliny nie tylko ozdobne w Działkowiec 12/2006, s. 20-21.

Przeczytaj również:

Kwiaty cebulowe sadzone jesienią
Kwiaty cebulowe sadzone jesienią to grupa wspaniałych roślin ogrodowych, które swoimi kwiatami ubarwią nasz ogród już od wczesnej wiosny. Zobacz jak wykonać sadzenie i na jakiej głębokości oraz jakie są wymagania poszczególnych gatunków kwiatów cebulowych sadzonych jesienią. Więcej...

Pędzenie roślin cebulowych
Wiele cebul można sadzić do mis i trzymać je w ciemności aby spowodować wcześniejsze ich kwitnienie. Oto jak wykonać pędzienie roślin cebulowych, w jakim terminie i jakie cebulki nadają się do pędzienia. Więcej...

Kwiaty balkonowe cieniolubne. Co posadzić na balkonie w cieniu?
Balkon położony w cieniu wcale nie oznacza rezygnacji z kwitnących roślin. Zobacz co posadzić na balkonie w cieniu aby był on równie kolorowy i ciekawy, jak ten położony w pełnym słońcu. Więcej...