Ambrowiec amerykański, balsamiczny - odmiany, uprawa, wymagania, przycinanie

Ambrowiec amerykański, nazywany też ambrowcem balsamicznym, to jedno z najpiękniej przebarwiających się jesienią drzew liściastych. Odporny ambrowiec balsamiczny może być ozdobą zieleńców, parków oraz dużych i małych ogrodów. W tym artykule przedstawiamy odmiany ambrowca amerykańskiego polecane do uprawy w ogrodach. Zobacz jakie wymagania ma ambrowiec i jak prawidłowo wykonać przycinanie ambrowca rosnącego w ogrodzie.

Ambrowiec amerykański, balsamiczny - Liquidambar styraciflua
Fot. depositphotos

Ambrowiec amerykański, balsamiczny - pochodzenie

Ambrowiec amerykański (Liquidambar styraciflua), którego inne nazwy to: ambrowiec balsamiczny oraz styrakowiec amerykański, jest liściastym drzewem należącym do rodziny altyngiowatych (Altingiaceae). W naturze występuje na wschodzie Ameryki Północnej a do Europy został sprowadzony w 1681 r. Obecnie jest uprawiany w wielu krajach o łagodniejszym klimacie. W Polsce najczęściej występuje na północnym zachodzie, w ogrodach botanicznych oraz w parkach.

Jak wygląda ambrowiec amerykański, balsamiczny?

Ambrowiec amerykański jest długowiecznym drzewem żyjącym średnio 300 lat. W naturze dorasta do 50 m wysokości. W naszym klimacie jest drzewem o stożkowej koronie osiągającym 10-15 m wysokości. Pień drzewa jest pokryty szarą korą, która z czasem staje się bruzdowana i brunatna.

Ambrowiec amerykański, balsamiczny - Liquidambar styraciflua
Fot. AnRo0002, CC0, Wikimedia Commons

Gatunek ten jest uprawiany ze względu na dekoracyjne liście. Ambrowiec balsamiczny jest jednym z najpiękniej przebarwiających się drzew - jesienią w tym samym czasie na drzewie obserwować można liście w kolorach: żółtym, pomarańczowym, szkarłatnym i fioletowym. Wiosną pojawiają się niepozorne kwiaty ambrowca, które latem przekształcają się w dekoracyjne kuliste, kolczaste owocostany. Owoce ambrowca utrzymują się przez całą zimę.

Czy ambrowiec kwitnie?

Ambrowiec amerykański kwitnie wiosną drobnymi żółtozielonymi kwiatami, ale następuje to dopiero, gdy drzewo osiągnie wiek 25-30 lat. Młodsze okazy ambrowca nie wydają kwiatów, a ich jedyną ozdobą jest atrakcyjne ulistnienie.

Jak szybko rośnie ambrowiec amerykański

Ambrowiec amerykański jest drzewem o umiarkowanym lub szybkim wzroście. Rośnie w tempie od 30 do 120 cm rocznie przez pierwsze 5-10 lat, a w kolejnych latach tempo wzrostu ambrowca spada do około 30-40 cm rocznie.

Dojrzewające owoce ambrowca balsamicznego
Fot. pixabay

Ambrowiec amerykański, balsamiczny - właściwości i zastosowanie

Zawartość olejków eterycznych sprawia, że zarówno liście jak i kora ambrowca wydzielają silną, przyjemną woń ambry. Rdzenni Amerykanie wykorzystywali właściwości ambrowca do leczenia reumatyzmu, odleżyn oraz odkażania i ściągania ran. Balsamiczna żywica ambrowca, nazywana także styraksem, była stosowana do produkcji cukierków i gumy do żucia stąd angielska nazwa drzewa sweetgum.

Rozwijające się liście i pąki kwiatowe ambrowca
Fot. AnRo0002, CC0, Wikimedia Commons

Ambrowiec amerykański, balsamiczny - odmiany

Wraz z ociepleniem klimatu ambrowiec amerykański zdobywa coraz większą popularność. Pięknie wygląda solo, ale także sadzony w grupie lub uprawiany w dużej donicy. Poniżej przedstawiamy najciekawsze odmiany ambrowca amerykańskiego polecane do ogrodów.

Ambrowiec amerykański 'Aurora' - nadaje się do małych ogrodów, jest bowiem niewielkim drzewem osiągającym 3-4 m wysokości. Jest odmianą o nieregularnie pstrych liściach w kolorach żółtym i zielonym. Jesienią liście przebarwiają się na czerwono i utrzymują na drzewie do listopada.

Ambrowiec amerykański 'Gum Ball' - ta odmiana ambrowca amerykańskiego najczęściej występuje w formie szczepionej na pniu. Ambrowiec amerykański szczepiony na pniu 'Gum Ball' to kompaktowa odmiana o regularnej, kulistej koronie o średnicy ok. 2 m. Docelowo ambrowiec amerykański szczepiony na pniu dorasta do 5 m wysokości, więc jest polecany do niedużych ogrodów. Zielone liście jesienią przebarwiają się na szkarłatny, pomarańczowy i żółty kolor.

Ambrowiec amerykański 'Lane Roberts' - to jedna z najbardziej znanych odmian, której liście jesienią zachwycają intensywnym, bordowym kolorem. Drzewo dorasta do 10 m wysokości i 5 m średnicy.

Jesienne zabarwienie liści ambrowca amerykańskiego
Fot. pixabay

Ambrowiec amerykański 'Palo Alto' - jest kompaktową odmianą o piramidalnej koronie dorastającą do 5-6 m wysokości. Jesienią liście stają się intensywnie pomarańczowe a następnie jasnoczerwone. Długo utrzymują się na drzewie.

Ambrowiec amerykański 'Slender Silhouette' dorasta do 10 m wysokości i 1,5 -2 m średnicy. Ta odmiana ambrowca to doskonałe drzewo liściaste kolumnowe do niewielkich ogrodów oraz do uprawy w donicy. Ten ambrowiec amerykański kolumnowy sadzony wzdłuż jednej linii może tworzyć zielone ściany oraz szpalery. Błyszczące, pachnące liście pięknie wybarwiają się jesienią na czerwono i pomarańczowo.

Ambrowiec amerykański 'Slender Silhouette'
Fot. David J. Stang, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Ambrowiec amerykański 'Worplesdon' ma stożkowatą koronę i osiąga do 15 m wysokości. Odmiana ceniona ze względu na szczególnie piękne jesienne ulistnienie.

Ambrowiec amerykański - uprawa i wymagania

Ambrowiec amerykański najlepiej rośnie w zacisznym, słonecznym miejscu. Preferuje gleby żyzne, przepuszczalne i wilgotne o odczynie od obojętnego do lekko kwaśnego. Nie jest gatunkiem o dużych wymaganiach, jedynie przez pierwsze lata należy młode okazy regularnie podlewać i w razie potrzeby nawozić stosując w okresie wiosennym nawozy mineralne wieloskładnikowe.

Ambrowiec amerykański, balsamiczny - Liquidambar styraciflua
Fot. Daderot, CC0, Wikimedia Commons

Ambrowiec - zabezpieczenie na zimę

Jako że ambrowiec balsamiczny nie jest w pełni mrozoodporny i wytrzymuje spadki temperatury jedynie do -26°C, można uprawiać go w strefach mrozoodporności roślin od 10A do 5B. Na zimę młode drzewa koniecznie trzeba osłaniać zimową agrowłókniną oraz ściółkować lub nawet kopczykować. Pień drzewa można owinąć słomianymi matami lub agrowłókniną.

Ambrowiec amerykański, balsamiczny - przycinanie

Ze względu na ładną, regularną koronę ambrowiec amerykański nie wymaga przycinania. W okresie spoczynku zimowego, od listopada do marca, można usuwać pędy chore, uszkodzone lub krzyżujące się. W przypadku odmian ambrowca szczepionych na pniu należy regularnie usuwać pędy wyrastające poniżej miejsca szczepienia.

Ambrowiec amerykański - choroby i szkodniki

Ambrowiec amerykański jest ceniony nie tylko za dekoracyjność, ale także dużą odporność na szkodniki oraz choroby. Do chorób porażających ambrowca zalicza się raka bakteryjnego (objawami są uszkodzenia kory i wyrośla na pniu i pędach), którego zwalczamy preparatami miedziowymi (np. opryski środkiem Miedzian 50 WP) oraz choroby grzybowe (brunatna plamistość, antraknoza), na które wykonuje się opryski fungicydami (np. Switch 62,5 WG).

Dlaczego ambrowiec się nie przebarwia

Ambrowiec się nie przebarwia, jeżeli nie zapewnimy mu odpowiedniego miejsca - słonecznego o wilgotnej i lekko kwaśnej glebie.

Jednak nie tylko od nas zależy czy liście ambrowca przybiorą jesienią intensywne kolory - na ich wybarwienie mają wpływ także warunki pogodowe. Barwa liści jest najbardziej intensywna, gdy jesienią dni są ciepłe i słoneczne, a noce chłodne. W takich warunkach w tkance liściowej gromadzi się najwięcej pigmentów - antocyjanów i karotenów - odpowiadających za żółte, pomarańczowe i czerwone wybarwienie.

Dlatego, gdy jesień jest zbyt ciepła i deszczowa, ambrowiec się nie przebarwia tak atrakcyjnie, jakbyśmy sobie tego życzyli.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Przeczytaj również:

• Drzewa liściaste kwitnące wiosną
• Tulipanowiec amerykański - uprawa, odmiany, choroby
• Miłorząb japoński, dwuklapowy - opis, uprawa, właściwości lecznicze

Opracowano na podstawie:
1. M. Bachofer, J. Mayer, Drzewa, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2007, s. 26-27;
2. W. Bugała, Drzewa i krzewy dla terenów zieleni, PWRiL, Warszawa 1979, s. 138-140;
3. U. Nawrocka-Grześkowiak, Ambrowiec amerykański w Szkółkarstwo 1/2012, s. 12-17;
4. J. Pokorny, Drzewa znane i mniej znane, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1987, s. 110-111.