Orlik ogrodowy - odmiany, uprawa, wymagania

Orlik ogrodowy to dekoracyjna bylina kojarzona z rustykalnymi ogrodami wiejskimi. Łatwy w uprawie i pięknie kwitnący orlik świetnie sprawdza się zarówno na rabatach, w pojemnikach, jak i na kwiat cięty. Poznaj bliżej wymagania uprawowe orlika oraz poznaj najciekawsze gatunki i odmiany orlików polecane do ogrodów. Oto wszystko, co warto wiedzieć o uprawie orlika w ogrodzie.

Orlik - Aquilegia
Fot. depositphotos

Orlik ogrodowy - opis i zastosowanie

Orliki (Aquilegia) to byliny należące do rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Osiągają od 15 do 100 cm wysokości. Dekoracyjne są oryginalne kwiaty orlików opatrzone ostrogami, występujące w wielu kolorach. W zależności od gatunku orliki kwitną od IV do VIII. Zebrane w rozetę, silnie powcinane liście, mogą przybierać barwę od złocistej to niebieskozielonej.

Ze względu na dużą różnorodność orliki mają zastosowanie na rabatach, w pojemnikach oraz na kwiat cięty. Delikatne liście i kolorowe, oryginalne kwiaty kojarzone są z ogrodami wiejskimi. Rośliny te ciekawie prezentują się w towarzystwie innych gatunków rustykalnych takich jak: ostróżka, piwonia, mak, nasturcja, rudbekia, słonecznik, liliowce, łubin czy lwia paszcza. Pięknie kontrastują z gatunkami o dekoracyjnych liściach, takimi jak starzec srebrzysty czy żurawki, a także z różnymi gatunkami traw ozdobnych.

Warto wiedzieć!
Orliki to świetne rośliny odstraszające ślimaki. Warto je sadzić wokół grządek z warzywami lub truskawkami, gdzie będą stanowiły naturalną barierę dla ślimaków.

Orlik - gatunki i odmiany

W Polsce w stanie naturalnym występuje jedynie orlik pospolity. Na szczęście wiele gatunków i pięknych odmian orlików łatwo można dostać w sklepach ogrodniczych i szkółkach.

Orlik ogrodowy

Orlik ogrodowy (Aquilegia hybrida) to grupa odmian mieszańcowych przeznaczonych do uprawy w ogrodach. Te krótkowieczne byliny są bardzo zróżnicowane, w zależności od odmiany. Jest ich tak wiele, że nie sposób wymienić wszystkich. Poniżej kilka ciekawych propozycji.

Orlik ogrodowy 'Music' - odmiana niewysoka, do 45 cm, o kwiatach białych, żółtych, różowych lub niebieskich.

Orlik ogrodowy 'Mellow Yellow' - to wysokie rośliny dorastające do 90 cm, o złocistych liściach i białych kwiatach.

Orlik ogrodowy 'Dragonfly Hybrids' - wyróżnia się kwiatami o długich ostrogach w intensywnych odcieniach niebieskiego, czerwonego i żółtego. Dorasta do 70 cm wysokości.

Orlik ogrodowy 'Roman Bronze' - to odmiana, o ozdobnych liściach złocistych wiosną, a ciemniejszych jesienią. Równie piękne są delikatne kwiaty w kolorze ciemnego fioletu.

Orlik ogrodowy' Mrs Scott-Elliot' - ta odmiana mieszańcowa tworzy zwarte kępy mocno powcinanych liści w odcieniu niebieskozielonym. Wiosną i latem na delikatnych łodygach pojawiają się niewielkie dwubarwne kwiaty w pastelowych odcieniach białego, niebieskiego, żółtego i różowego.

Orlik pospolity - Aquilegia vulgaris
Fot. depositphotos

Orlik pospolity

Orlik pospolity (Aquilegia vulgaris) to krótkowieczna bylina naturalnie występująca w Europie i zachodniej Azji. Porasta poręby, zarośla, świetliste lasy liściaste. W Polsce występuje głównie na terenach górskich i jest objęty częściową ochroną gatunkową.

Orlik pospolity osiąga nawet 80 cm wysokości. Uprawiany jest ze względu na zwisające, piękne, duże (3-5 cm) kwiaty. Najczęściej spotykanym kolorem jest fiolet, choć występują także odmiany białe i różowe. Kwitnie od maja do lipca.

Orlik pospolity miał zastosowanie jako roślina lecznicza. Ziele orlika bogate w alkaloidy, kumarynę, garbniki, glikozyd nitrylowy i kwasy fenolowe, wykorzystywano jako środek moczopędny, rozkurczowy oraz pobudzający wydzielanie żółci.

Ciekawe odmiany hodowlane orlika pospolitego:

Orlik pospolity 'Woodside Variegata' - ma fioletowe kwiaty, liście złociste, nakrapiane zielono, i osiąga wysokość 60 cm. Kwitnie V-VII.

Orlik pospolity 'Heidi' - odznacza się różowofioletowymi kwiatami i ciemnozielonymi liśćmi. Osiąga wysokość 70 cm.

Orlik pospolity 'Nora Barlow White' - o białych, pełnych kwiatach i zielonych liściach dorasta do 80 cm wysokości.

Orlik pospolity 'Bordeaux Barlow' - ma pełne, bordowe kwiaty i zielone liście. Wysokość 80 cm.

Orlik pospolity 'Black Barlow' - dekoracyjne, pełne, fioletowe kwiaty i zielone liście pięknie prezentują się w wazonach. Wysokość 80 cm.

Orlik pospolity 'Winky Blue and White' - ma kwiaty niebiesko-białe, wysokość 60 cm.

Orlik pospolity 'Pink Petticoat' - wyróżnia się pełnymi kwiatami złożonymi z dwukolorowych różowo-kremowych płatków wyrastających na długich 60 cm szypułkach.

Orlik błękitny

Orlik błękitny (Aquilegia caerulea) w stanie naturalnym występuje na skalnych zboczach, wzdłuż strumieni, w świetlistych lasach Ameryki Północnej (Góry Skaliste, Nowy Meksyk). Jest to jeden z ładniejszych gatunków orlików długoostrogowych. Roślina dorasta od 20 do 80 cm wysokości.

Liście orlika błękitnego są głęboko klapowane. Porastają rzadko rozgałęzione, wzniesione łodygi. Duże, ozdobne kwiaty charakteryzują się różnobarwnymi działkami kielicha otaczającymi białe (zazwyczaj) płatki korony. Najpiękniej kwitnie na stanowiskach cienistych.

Orlik błękitny - Aquilegia caerulea
Fot. depositphotos

Orlik błękitny 'Heavenly Blue' - ma kwiaty jasno niebieskie pojawiające się od V do VII. Roślina dorasta do 60 cm wysokości.

Orlik błękitny 'Spring Magic Rose and Ivory' - to niewysoka odmiana osiągająca 40 cm wysokość, o kwiatach różowo-kremowych.

Orlik błękitny 'Red Hobbit' - ma kontrastowe czerwono-białe kwiaty i wysokość 35 cm.

Orlik błękitny 'Spring Magic Navy and White' - odznacza się kwiatami błękitno-białymi i dorasta do 35 cm wysokości.

Orlik błękitny 'Spring Magic Yellow' - kwitnie wcześnie, bo od IV do V delikatnymi biało-żółtymi kwiatami. Wysokość 50 cm.

Orlik kanadyjski

Orlik kanadyjski (Aquilegia canadensis) występuje w Kanadzie oraz wschodnich rejonach Stanów Zjednoczonych. Spotkać go można w lasach i na skalnych zboczach. Ta roślina miododajna osiąga od 15 do 50 cm wysokości. Rozgałęzione łodygi porośnięte są powcinanymi, klapowanymi liśćmi i zwieńczone pięknymi, zwisającymi kwiatami w odcieniach żółci i czerwieni.

Orlik kanadyjski 'Corbett' - odmiana odznacza się delikatnymi, jasnożółtymi kwiatami i zielonymi liśćmi.

Orlik kanadyjski 'Nana' - to karłowa odmiana idealna do uprawy w pojemnikach. Odznacza się zwartym pokrojem, i głęboko powcinanymi, ciemnozielonymi liśćmi. Wzniesione pędy zakończone są żółto-czerwonymi kwiatami.

Orlik kanadyjski 'Little Lanterns' - rośliny mają klapowane liście o niebiesko-zielonym ubarwieniu. Z kępy liści w maju wyłania się pęd kwiatostanowy zakończony zwisającymi, czerwono-żółtymi kwiatami.

Orlik kanadyjski 'Pink Lanterns' - odznacza się delikatnymi, zwisającymi kwiatami w kolorze bladego różu, przypominającymi dzwonki.

Orlik wachlarzowaty

Orlik wachlarzowaty (Aquilegia flabellata) - ten gatunek pochodzi z Dalekiego Wschodu - Japonii i Korei. Rośliny osiągają wysokość 15-50 cm. Liście są delikatnie ząbkowane i przybierają kolor niebieskozielony lub purpurowy Zwisające kwiaty odznaczają się eliptycznymi działkami kielicha w odcieniach fioletu i niebieskiego. Płatki korony są najczęściej kremowe, u podstawy niebieskie. Ostrogi są wyraźnie haczykowate. Kwitnie od maja do czerwca. Odmiany tego gatunku wspaniale prezentują się w donicach.

Orlik wachlarzowaty 'Rosea' - ma jasno różowe kwiaty i osiąga wysokość 20 cm.

Orlik wachlarzowaty 'Cameo Rose & White' - ozdobne różowo-białe kwiaty i wysokość 25 cm.

Orlik wachlarzowaty 'Jewel' - to odmiana osiągająca do 15 cm wysokości. Delikatne kwiaty przybierają barwę biało - niebieską.

Orlik wachlarzowaty 'Ministar' - to odmiana, której kwiaty niebiesko-białe pojawiają się od V do VI. Roślina dorasta do 25 cm.

Orlik wachlarzowaty 'Cameo White' - ma piękne, białe kwiaty i dorasta do wysokości 35 cm.

Orlik ogrodowy - uprawa i wymagania

Orliki nie mają wysokich wymagań co do uprawy. Preferują stanowisko od słonecznego do cienistego, w zależności od odmiany. Ziemia powinna być przepuszczalna, lekko wilgotna i dość żyzna, o odczynie zbliżonym do obojętnego (pH 6,5-7,0). Rośliny możemy sadzić jesienią lub wiosną w rozstawie 20-40 x 25-30. Orliki podlewamy w czasie suszy, a nawozimy jednorazowo - wiosną. Możemy zastosować biohumus, kompost lub nawozy mineralne wieloskładnikowe. Żeby zapobiec stratom wody, rośliny warto ściółkować na przykład kompotem lub korą ogrodową.

Po przekwitnięciu orliki zamierają. Warto je wtedy przyciąć nad samą ziemią. Co 3-4 lata należy orliki odmłodzić, najlepiej dzieląc bryłę korzeniową na kilka nowych sadzonek. Zabieg ten wykonujemy po ustaniu kwitnienia.

Orliki są mrozoodporne (strefa mrozoodporności rośln 4) i nie wymagają okrycia na zimę.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. Czuchaj P., Orlik w Rośliny Ozdobne 5/2014;
2. Grabowska B., Kubala T., Encyklopedia bylin, Zysk i S-ka, Poznań 2011, s. 103-108;
3. Katalog bylin - kwiaty, trawy, paprocie, Agencja Promocji Zieleni Sp. z o.o., Warszawa, 2018, s. 40-41.

Przeczytaj również:

Kwiaty ogrodowe wieloletnie długo kwitnące
Kwiaty ogrodowe wieloletnie długo kwitnące sprawią, że rabata kwiatowa będzie wypełniona barwnymi kwiatostanami niemal przez cały sezon od wiosny do jesieni. Oto nasze zestawienie - 20 najlepszych wieloletnich kwiatów ogrodowych o długim terminie kwitnienia, które ozdobią rabaty w Twoim ogrodzie od maja do października! Więcej...

Kwiaty ogrodowe łatwe w uprawie
Łącząc ze sobą mało wymagające kwiaty jednoroczne i byliny, przy minimum pielęgnacji, możemy stworzyć pięknie i długo kwitnący ogród. Oto 10 łatwych w uprawie kwiatów ogrodowych, które sprawdzą się na każdej rabacie. Wystarczy je posiać lub posadzić i gotowe! Więcej...

Byliny wieloletnie długo kwitnące - całe lato i jesienią
Szukając roślin do ogrodu chcemy, by efekt dekoracyjny z ich zastosowaniem był jak najdłuższy, a rośliny nie wymagały wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Oto zestawienie 20 najciekawszych wieloletnich bylin kwitnących całe lato i jesienią! Więcej...