Ciekawe grzyby jadalne i niejadalne - zdjęcia i opisy
Wraz z początkiem jesieni nasze lasy zapełniają się amatorami grzybobrań. Grzyby jadalne są w naszym kraju bardzo cenionym składnikiem wielu potraw i nie brakuje smakoszy, którzy potrafią z nich wyczarować znakomite dania. Niemniej wiele grzybów może sprawić nam przykre niespodzianki w postaci kłopotów zdrowotnych. Dla ułatwienia życia zbieraczom, w wielu miejscach kraju są organizowane wystawy grzybów, na których amatorzy grzybobrań mają okazję przyjrzeć się różnym gatunkom z bliska i poznać ciekawe grzyby jadalne i niejadalne. Taka wystawa miała miejsce również w Łodzi w dniach 16-18.09.2011r.
Jednym z bardzo lubianych i wszystkim znanych grzybów jest borowik szlachetny, zwany też prawdziwkiem. Niestety łatwo go pomylić z trującym szatanem (goryczakiem żółciowym).
W jednym z budynków należących do Łódzkiego Ogrodu Botanicznego pokazano ponad 60 gatunków grzybów zarówno tych znanych jak i mniej znanych. Nie była to duża wystawa, ale organizatorom zależało głównie na porównaniu grzybów jadalnych z podobnymi do nich trującymi, a ten ważny cel został osiągnięty. Pokazano tu także grzyby ciekawe, których zwykle nie zauważamy, gdyż na ogół są niejadalne.
Każdy, kto chciał się dowiedzieć czegoś więcej niż zawierały opisy przy eksponatach, mógł się zwrócić bezpośrednio do obecnego na miejscu fachowca i otrzymać wyczerpujące informacje na interesujący go temat. Duży nacisk położono na przedstawienie różnic pomiędzy największym sprawcą ciężkich zatruć czyli muchomorem sromotnikowym (amanita phalloides) a mylonymi z nim gatunkami jadalnymi: gąskami zielonkawymi, gołąbkami, pieczarkami czy kaniami. Zatrucia tym grzybem w połowie przypadków kończą się śmiercią, między innymi dlatego, że pierwsze objawy pojawiają się dopiero po dwóch-trzech dniach od spożycia.
Sromotnik zawiera kilka niezwykle silnych toksyn np. amanitynę czy falloinę, które są bardzo odporne na suszenie czy gotowanie. Nadmienię, iż podstawową cechą różniącą tego trującego grzyba od jadalnych jest fakt, że tylko on posiada trzon osadzony w bulwie otoczonej przez odstającą pochwę. Ponadto, w przeciwieństwie do kani nie posiada kropek na kapeluszu, a w przeciwieństwie do pieczarki, ma zawsze białe blaszki (u pieczarki szybko brązowieją) i nie ciemnieje po przekrojeniu. Jednak te wszystkie cechy widoczne są raczej u starszych egzemplarzy, najłatwiej więc pomylić te grzyby, zbierając całkiem młode owocniki.
Suszenie grzybów. Domowe sposoby jak suszyć grzyby
Grzyby można suszyć w piekarniku, na nitce, na słońcu czy w mikrofalówce. Dowiedz się, jak przygotować grzyby do suszenia oraz jak prawidłowo suszyć grzyby wykorzystując domowe sposoby. Więcej...
Jak się okazuje, grzyb trujący lub niejadalny, nie zawsze musi być gorzki w smaku, jak np. szatan (goryczak żółciowy - Tylopilus felleus) mylony z prawdziwkiem (borowikiem szlachetnym - Boletus edulis). Jeden z najniebezpieczniejszych grzybów, wspomniany sromotnik, jest po prostu smaczny, ale amatora może kosztować życie.
Znalazła się tu również kontrowersyjna olszówka (krowiak podwinięty - Paxillus involutus). Przez część osób grzyb ten uważany jest za jadalny po długim gotowaniu. Jednak ostatnie badania dowodzą, że jest skrytym zabójcą. Posiada toksyny, które kumulują się w organizmie człowieka i nawet po kilku latach mogą spowodować poważne uszkodzenia np. nerek, a nierzadko doprowadzić do śmierci.
Na wystawie nie zabrakło też wielu odmian gołąbków i gąsek, z których tylko część jest jadalna. Była to okazja do dokładnego przyjrzenia się im z bliska i porównania ze sobą. Mimo, iż grzybobrania dopiero się zaczynały, na wystawie nie zabrakło również pięknego okazu marzenia grzybiarza czyli prawdziwka. Wspaniale prezentował się na zielonym mchu. Łatwo dało się też porównać go z leżącym obok gorycznikiem (szatanem).
Do ciekawszych grzybów jadalnych, a niedocenionych w Polsce, można zaliczyć purchawkę chropowatą (Lycoperdon perlatum). Jest grzybem smacznym i dość licznie występującym w naszych lasach. Do spożycia nadają się młode okazy, jeszcze białe w przekroju. Purchawkę łatwo pomylić z niejadalnym tęgoskórem, ale po przekrojeniu różnica widoczna jest od razu. Tęgoskór jest w środku ciemny.
Jednym z bardzo lubianych i wszystkim znanych grzybów jest borowik szlachetny, zwany też prawdziwkiem. Niestety łatwo go pomylić z trującym szatanem (goryczakiem żółciowym).
Na wystawie znalazły się też jadalne muchomory np. muchomor mglejarka, zwany panienką (Amanita vaginata) oraz mało popularny grzyb jadalny - czernidłak kołpakowaty (Coprinus comatus). Do spożycia nadają się jednak tylko młode osobniki, grzyb bowiem po dojrzeniu przekształca się szybko w czarną masę. Należy pamiętać, iż równocześnie z nim, nie wolno spożywać alkoholu, gdyż związki zawarte w grzybie hamują jego rozpad.
Mało popularny grzyb jadalny - czernidłak kołpakowaty (Coprinus comatus). Do spożycia nadają się jednak tylko młode osobniki, grzyb bowiem po dojrzeniu przekształca się szybko w czarną masę.
Prawdopodobnie wielu odwiedzających właśnie na wystawie miało okazję pierwszy raz zobaczyć (choć w stanie suszonym) bardzo smacznego, ale niezmiernie rzadkiego grzyba - smardza stożkowatego (Morchella conica). Do innych ciekawostek wystawy należały dwa gwiazdosze: frędzelkowaty (Geastrum sessile) i koronowaty (Geastrum coronatum) oraz szyszkowiec łuskowaty (Strobilomyces strobilaceus). Wszystkie to unikaty i w Polsce objęte są ścisłą ochroną.
Wielu odwiedzających właśnie na wystawie miało okazję pierwszy raz zobaczyć bardzo smacznego, ale niezmiernie rzadko spotykanego smardza stożkowatego (Morchella conica).
Gwiazdosz frędzelkowaty (Geastrum sessile) był kolejną ciekawostką prezentowaną na wystawie.
Zwiedzającym zostały tez udostępnione mikroskopy i powiększalniki, pod którymi z bliska można było przyjrzeć się hymenoforom (blaszkowym, rurkowym i labiryntowym) oraz ciekawemu grzybkowi o lejkowatym kształcie - kubkowi prążkowanemu (Cyathus stratus). Znalazło się tutaj również wiele ciekawych grzybów porastających gałęzie lub obumarłe pniaki np. wrośniaki, skórniki, hubiak i inne. Niektóre z nich są barwne i mają ciekawe kształty. Z porostów chyba najładniejszym przedstawicielem był złotorost ścienny (Xanthoria parietina), o pieknej złoto-żółtej barwie. Pojawił się też pewien niezwykle interesujący gatunek grzyba - Próchnilec maczugowaty (Xylaria polymorpha). Jest on wprawdzie niejadalny i niepozorny, ale naukowcy zaczęli przyglądać się wytwarzanym przez niego substancjom - lektynom. Prawdopodobnie mogą się one okazać bardzo pomocne przy leczeniu trudnych chorób we wczesnej fazie, między innymi części nowotworów. Substancje te wykryto też w hubiaku oraz muchomorze czerwonym.
Z porostów chyba najładniejszym przedstawicielem był złotorost ścienny (Xanthoria parietina), o pieknej złoto-żółtej barwie.
Podsumowując, takie wystawy są bardzo cennym źródłem wiedzy o grzybach i na pewno przyczyniają się do zwiększenia naszego bezpieczeństwa podczas grzybobrania. Na zakończenie pragnę przypomnieć aby podczas zbierania grzybów zachować jak największą ostrożność. Choćby cień niepewności należy tłumaczyć na niekorzyść grzyba i pozostawić go w lesie. Możemy również zebrane grzyby bezpłatnie sprawdzić u fachowców dyżurujących w stacjach sanitarno-epidemiologicznych. Ta odrobina wysiłku w poznaniu zawartości koszyka z grzybami może nam zaoszczędzić wielu kłopotów zdrowotnych.
Podobne tematy:
Grzyby w ogrodzie - uprawa grzybów jadalnych, leśnych
W ostatnim czasie ogromnym zainteresowaniem cieszy się tematyka amatorskiej uprawy grzybów w ogrodzie. Prawdziwym hitem na rynku jest żywa grzybnia mikoryzowa jadalnych grzybów leśnych. Więcej...
Uprawa pieczarek w domu - instrukcja
Uprawa pieczarek w domu to doskonały sposób na samodzielne pozyskanie tych pysznych grzybów. Dzięki uprawie pieczarek w domu mamy je zawsze pod ręką i możemy być pewni że grzyby zostały wyhodowane bez sztucznych dodatków i chemii. Więcej...
Czubajka kania - wartości odżywcze, uprawa, przepisy kulinarne
Czubajka kania to grzyb ceniony za walory smakowe. Niestety też łatwy do pomylenia z trującym muchomorem sromotnikowym. W bezpieczny sposób możemy pozyskiwać pyszne kanie z uprawy we własnym ogrodzie! Więcej...
Katarzyna Józefowicz
