Cyprysik groszkowy - odmiany, uprawa, przycinanie

Cyprysik groszkowy (Chamaecyparis pisifera) to bardzo popularny gatunek pochodzący z Japonii i powszechnie uprawiany zwłaszcza w krajach o łagodniejszym, wilgotnym klimacie. Istnieją ciekawe odmiany cyprysika groszkowego przybierające formę drzew, jak i niewielkich krzewów. Dzięki temu rośliny te znajdują zastosowanie zarówno w dużych, jak i małych ogrodach. Podpowiadamy jak wygląda uprawa cyprysika w ogrodzie i jakie są wymagania tej rośliny, jak wykonać przycinanie cyprysika, gdy nadmiernie się rozrośnie oraz zdradzamy najlepsze sposoby na samodzielne rozmnażanie cyprysika groszkowego.

Cyprysik groszkowy 'Boulevard'
Fot. depositphotos

Cyprysik groszkowy - odmiany

Wielość odmian, łatwość w uprawie oraz wolne tempo wzrostu sprawiają, że cyprysik groszkowy jest wymarzoną rośliną zarówno do kompozycji, wolnych nasadzeń, na skalniaki oraz do uprawy w pojemnikach. Oto najpopularniejsze i warte uwagi odmiany cyprysika groszkowego:

Cyprysik groszkowy 'Aurea' - to niewielka roślina dorastająca do 6-7 m wysokości i świetnie sprawdzająca się w małych ogrodach. Ozdobne łuski charakteryzują się złocistożółtą barwą przechodzącą w ciemnozieloną wewnątrz korony.

Cyprysik groszkowy 'Boulevard' - osiąga 5 m wysokości i 1,2 m szerokości. To wolno rosnący krzew, a po wielu latach uprawy nieduże drzewo o stożkowym pokroju i atrakcyjnej, srebrzystej barwie gałązek. Jego szare, igiełkowate liście długości do 5-6 m porastają miękkie i gęsto ułożone igły, które wyginając się ku górze zasłaniają pędy ukazując dolną stronę z dwoma białymi woskowymi paskami. Jesienią i zimą zmienia barwę z zielonej na szarą.

Cyprysik groszkowy 'Filifera aurea' - to niski krzew dorastający do 4 m o koronie w kształcie szerokiego stożka. Odznacza się złocistożółtą barwą utrzymującą się przez cały rok. Odmiana polecana do małych ogrodów, na skalniaki oraz jako soliter. Jest odporna na zanieczyszczone powietrze, więc szczególnie polecana do nasadzeń na terenach miejskich.

Cyprysik groszkowy 'Filifera Nana'
Fot. stgiera, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Cyprysik groszkowy 'Filifera Nana' - to karłowa odmiana cyprysika, wolnorosnąca, osiągająca wysokość 1,5 m o ciemnozielonym zabarwieniu. Polecana do małych ogrodów i ogrodów skalnych. Doskonale nadaje się do sadzenia nad zbiornikami wodnymi ze względu na przewieszające się pędy tworzące fontannę.

Cyprysik groszkowy 'Golden mop' - odznacza się złocistożółtą barwą pędów. Odmiana karłowa osiąga 1 m wysokości. Charakteryzuje się dużą mrozoodpornością do -20°C i jest polecana do uprawy w całej Polsce. Może być sadzona jako roślina okrywowa np. na skarpach.

Cyprysik groszkowy 'Golden mop'
Fot. depositphotos

Cyprysik groszkowy 'Plumosa' - to najbardziej rozpowszechniona odmiana, wysoka, bo osiągająca 10 m wysokości i ponad 3 m szerokości. Jej wzniesione gałęzie porośnięte są zielonymi igłami. Jej złocista wersja to 'Plumosa Aurea', a dla posiadaczy niewielkich ogrodów polecić można karłowatą odmianę 'Plumosa Aurea Compacta', która dorasta do zaledwie 1 m wysokości.

Cyprysik groszkowy 'Snow' - charakteryzuje się piękną srebrzystą barwą liści i osiąga 1,5 m wysokości. Odmiana ta najlepiej czuje się w półcieniu w pobliżu zbiornika wodnego. Dobrze sprawdzi się w uprawie pojemnikowej lub w skrzynce balkonowej. Dobrze reaguje na formowanie.

Cyprysik groszkowy 'Nana' - ozdobny krzew o pokroju kulistym, wysokości 60 cm i szerokości do 150 cm, tworzący zwarte, spłaszczone poduchy. Pędy o charakterystycznym skręconym zakończeniu porastają zielononiebieskie łuski. Roślina jest mrozoodporna oraz wytrzymała na zanieczyszczenia powietrza.

Cyprysik groszkowy 'Nana'
Fot. Agnieszka Kwiecień, Nova, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Cyprysik groszkowy 'Nana Variegata' - to złocista, pstra wersja swojej poprzedniczki. Sprawdzi się jako element kompozycji oraz jako roślina okrywowa.

Cyprisik groszkowy 'Baby blue' - przeciętnie dorasta do 1 m wysokości i szerokości u swej podstawy, tworząc szeroki stożek o niebieskosrebrym zabarwieniu. Ta odmiana cyprysika groszkowego dobrze znosi cięcie, więc sprawdzi się jako roślinna rzeźba lub atrakcyjne tło dla bylin na rabacie kwiatowej.

Cyprisik groszkowy - wymagania, uprawa

Cyprysik groszkowy nie jest szczególnie wymagający w uprawie, jednak lubi wilgoć, więc warto sadzić go w pobliżu zbiorników wodnych. Jest świetną rośliną soliterową. Najlepiej udaje się na glebach wilgotnych, żyznych o odczynie lekko kwaśnym (pH 6,0-6,5). Wiosną lub jesienią glebę piaszczystą przeznaczoną pod uprawę cyprysika warto nawozić kompostem, natomiast glebę ciężką kwaśnym torfem wysokim i przekompostowaną korą stosując proporcje 1:1:1 pomiędzy ziemią, torfem i korą. W terminie wiosennym korzystnie jest zasilić rośliny nawozem mineralnym. Najlepiej stosować wieloskładnikowy nawóz uniwersalny lub specjalistyczny nawóz do iglaków. Warto pamiętać, że cyprysik jest bardzo wrażliwy na zasolenie gleby, nie należy więc przekraczać zalecanych dawek nawozów.

Rośliny, które są sprzedawane w pojemnikach można sadzić przez cały rok, gdyż ich system korzeniowy po wyjęciu z pojemnika pozostanie nienaruszony. Gdy zdecydujemy się na kupno sadzonek cyprysików wykopanych z ziemi (z tzw. odkrytym korzeniem) najlepiej sadzić je wczesną wiosną lub wczesną jesienią od sierpnia do września, tak aby zdążyły się dobrze ukorzenić i przystosować do nowego miejsca przed nadejściem zimy.

Cyprysik groszkowy 'Aurea'
Fot. depositphotos

Aby zatrzymać wilgoć w glebie, co w uprawie cyprysika groszkowego jest niezwykle istotne, warto ściółkować ziemię wokół roślin. Do ściółkowania możemy użyć materiałów organicznych (kora sosnowa, trawa, igły, szyszki) oraz sztucznych, jak na przykład włoknina polipropylenowa.

Cyprysiki groszkowe wymagają stanowisk dobrze nasłonecznionych do lekko cienistych, osłoniętych od wiatru. Strefy mrozoodporności roślin dla większości odmian cyprysika groszkowego to 5B lub 6A. Mogą być one więc uprawiane na terenie całej Polski i znacznie lepiej mrozoodporne niż np. cyprysik Lawsona.

Cyprysik groszkowy - choroby i szkodniki

W uprawie cyprysika groszkowego najczęściej zetknąć się możemy z chorobami grzybowymi takimi jak:

• fytoftoroza - choroba infekuje system korzeniowy prowadząc do jego gnicia, w efekcie tego cyprysiki rosną wolniej, ich łuski lub igły żółkną, zmieniają barwę na jasnobrązową, a następnie czerwonobrązową. Z czasem całe rośliny zamierają i wyglądają jak spalone.
• szara pleśń - choroba objawiająca się w postaci szarego, pylącego nalotu na igłach i pędach oraz powstawaniu wodnistych plam, z czasem zatakowane tkanki zasychają,
• zamieranie pędów - infekcja prowadząca do brązowienia i opadania igieł, pojawiają się też gnilne plamy na różnych częściach pędu, brązowa nekroza atakuje zwykle wierzchołki pędów i przesuwa się stopniowo coraz niżej.

Po zauważeniu pierwszych brązowiejących pędów, należy je na bieżąco wycinać, a całe rośliny opryskać naturalnym preparatem Biosept Active. Preparat ten uodparnia rośliny na choroby i stymuluje ich wzrost, co przyspieszy regenerację uszkodzonych tkanek. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest też oprysk i podlanie rośliny biologicznym preparatem grzybobójczym o nazwie Polyversum WP, który skutecznie leczy rośliny porażone fytoftorozą i szarą pleśnią. Oba te naturalne preparaty można stosować zapobiegawczo, jak i po zauważeniu objawów choroby na pędach cyprysika groszkowego. Ze względu na odmienny sposób działania nie należy jednak Bioseptu i Polyversum WP stosować jednocześnie (wybierzmy jeden z nich, a drugi zastosujmy nie wcześniej jak po odczekaniu co najmniej 2 tygodni).

Jeśli zaistnieje konieczność użycia silniejszego środka grzybobójczego, warto sięgnąć po fungicyd Scorpion 325 SC, który poradzi sobie ze wszystkimi w/w chorobami cyprysika groszkowego.

Szkodniki niezwykle rzadko atakują cyprysiki groszkowe i zazwyczaj nie stanowią znaczącego problemu w ich uprawie. Na tych roślinach sporadycznie może pojawiać się przędziorek sosnowiec oraz mszyca miodownica cyprysikowa.

Cyprysik groszkowy - rozmnażanie

Cyprysiki groszkowe są ogólnodostępne i większości szkółek możemy przebierać w odmianach o różnych kształtach i kolorach, ale osoby dysponujące dużą dozą cierpliwości mogą pokusić się o samodzielne ich rozmnażanie najlepiej przez sadzonki lub z nasion.

Jesienią (od września do listopada) przygotowujemy sadzonki cyprysika groszkowego z tegorocznych pędów z fragmentem zeszłorocznego drewna u podstawy (czyli z tzw. piętką), które zanurzamy w ukorzeniaczu, a następnie umieszczamy w podłożu przygotowanym z torfu wysokiego oraz gruboziarnistego piasku, po czym wstawiamy do tunelu lub szklarni. Wiosną możemy je przesadzić do pojemników.

Jeśli zdecydujemy się na czasochłonne rozmnażanie cyprysika z nasion musimy przetrzymać zebrane nasiona przez okres zimowy w ciemnym i chłodnym pomieszczeniu. W marcu nasiona cyprysika mieszamy z wilgotnym piaskiem, stratyfikujemy (przetrzymujemy w wilgotnym podłożu np. piasku lub w lodówce w temperaturze -4°C) przez okres do 4 tygodni po czym w maju wysiewamy do skrzynek wypełnionych mieszanką torfu, piasku i kory. Po 2-3 latach od wysiania siewki można przesadzić do pojemników, a po następnych 2-4 latach na zagony. Pamiętajmy jednak, że w ten sposób możemy rozmnażać głównie gatunek, gdyż siewki odmian ozdobnych często nie powtarzają cech rośliny matecznej. Ogrodowe odmiany cyprysika zdecydowanie lepiej rozmnażać wegetatywnie przez sadzonki.

Sadzonki cyprysika groszkowego 'Boulevard'
Fot. depositphotos

Cyprysik groszkowy - przycinanie

Cyprysik groszkowy nie wymaga cięcia formującego, gdyż odznacza się naturalnym, pięknym pokrojem. Nie ma jednak przeszkód, żeby uformować koronę wedle swoich potrzeb, tworząc wyjątkowe rzeźby ogrodowe lub żywopłoty. Należy tylko pamiętać, aby wybierać odmiany cyprysika groszkowego dobrze znoszące przycinanie i mrozoodporne, np. 'Baby blue' lub 'Snow'. Przed ruszeniem wegetacji oraz drugi raz na początku lata wystarczy przycinać formowaną koronę aby utrzymać pożądany kształt. Gdy widzimy potrzebę usunięcia starych, zniszczonych i suchych pędów, cięcie sanitarne cyprysika groszkowego wykonujemy w terminie wiosennym.

Warto też wiedzieć, iż istnieją nieliczne odmiany cyprysika groszkowego, którym cięcie bardzo sprzyja. Przykładem jest cyprysik groszkowy 'Squarrosa intermedia', który corocznie przycinany tworzy gęsty krzew przypominający poduszkę srebrzystoniebieskiego koloru. Nieprzycinany staje się luźnym krzewem o nieregularnym pokroju.

Jak nabrać pewności w przycinaniu roślin?

Jeżeli nie masz pewności jak wykonać cięcie lub po prostu boisz się to robić, pomoże Ci fantastyczna książka „Szkoła cięcia”. Dzięki niej nabierzesz pewności w przycinaniu roślin i nauczysz się tak ciąć rośliny, aby rosły zgodnie z Twoimi oczekiwaniami. Po lekturze tej książki prawdopodobnie całkowicie zmieni się Twoje podejście do cięcia roślin!

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
Zagórska I., Encyklopedia ogrodnictwa. Iglaki, Skarbnica Wiedzy, Warszawa 2003, s. 16 i 62;
Orłowska M., Iglaki, skalniaki i oczka wodne, Wydawnictwo Artemis, 2011 s.18-20;
Działkowiec nr 4/2009 s. 6, 16, 17, 39, 43, 44.

Przeczytaj również:

Cyprysik a tuja. Czym się różni cyprysik od żywotnika?
Cyprysik i tuja z wyglądu są podobne, ale mają różne wymagania co do uprawy. Zobacz czym się różni cyprysik od żywotnika. Omówimy 5 cech, które pomogą Ci szybko rozpoznać te dwa gatunki. Podpowiemy też co jest lepsze na żywopłot - cyprysik czy tuja! Więcej...

Pielęgnacja iglaków - podlewanie, nawożenie, cięcie
Prawidłowa pielęgnacja iglaków w ogrodzie ma ogromny wpływ na zdrowy wzrost i piękny wygląd tych roślin. Zaniedbane iglaki często chorują, słabo rosną i tracą igły. Warto zatem dowiedzieć się czego iglaki potrzebują - jak powinno wyglądać podlewanie iglaków, nawożenie iglaków i cięcie iglaków. Zobacz jak wykonywać te zabiegi pielęgnacyjne aby iglaki były piękne i zdrowe. Więcej...

Sadzenie iglaków - kiedy i jak sadzić iglaki
Prawidłowe sadzenie iglaków w dużej mierze decyduje o tym czy roślina się przyjmie i jak będzie wyglądał jej wzrost w najbliższych latach. Dlatego warto dowiedzieć się jakie iglaki wybierać do sadzenia i na jakie cechy roślin zwrócić uwagę przed zakupem, jak przygotować miejsce do sadzenia iglaków i jak postępować podczas sadzenia tych roślin. Oto wszystko, co trzeba wiedzieć aby właściwie posadzić iglaki. Więcej...