Cyprysik - gatunki i odmiany polecane do ogrodu

Cyprysik (Chamaecyparis) to rodzaj roślin należący do rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Wśród bogactwa gatunków i odmian cyprysików znaleźć można drzewa i krzewy o zróżnicowanych barwach i pokrojach. Przybierają kolory od złocistożółtej, poprzez niebieską aż do zielonej. Mogą mieć pokrój stożkowy, kulisty a także formę płaczącą z przewieszającymi się pędami. Poniżej przedstawiamy gatunki i odmiany cyprysików polecane do uprawy w ogrodzie.

Cyprysik Lawsona - Chamaecyparis lawsoniana
Fot. pixabay

Cyprysik groszkowy

Cyprysik groszkowy (Chamaecyparis pisifera) to wiecznie zielone, długowieczne drzewo pochodzące z wyspy Honsiu w Japonii. Szyszki cyprysika groszkowego wielkością przypominają ziarenka grochu - stąd wzięła się jego nazwa gatunkowa.

Choć cyprysik groszkowy rośnie wolno, w naturze może dorastać do imponujących rozmiarów, osiągając ok. 50 m wysokości. Nie ma zbyt dużych wymagań glebowych i wilgotnościowych, ale najlepiej rośnie na słonecznych, osłoniętych od wiatru stanowiskach. W miejscach wietrznych jest narażony na przemarzanie. Do ogrodów poleca się odmiany karłowe cyprysika groszkowego, osiągające mniejsze rozmiary niż gatunek.

Cyprysik groszkowy 'Boulevard' - popularna odmiana o stożkowatym, nieregularnym pokroju. Tempo wzrostu jest małe, w wieku 10 lat osiąga ok. 2 m wysokości. Ulistnienie w kolorze szaroniebieskim zimą przebarwia się na szarobrązowo, jest miękkie i niekłujące. Roślina najlepiej rośnie na glebach żyznych i dostatecznie wilgotnych, w słonecznych, osłoniętych miejscach. Igły wewnątrz krzewu mogą brązowieć i opadać. Odmiana polecana do małych ogrodów, nadająca się do formowania.

Cyprysik groszkowy 'Boulevard'
Fot. depositphotos

Cyprysik groszkowy 'Filifera aurea' - krzew w kształcie szerokiego stożka dorastający do 4 m wysokości. Odznacza się złocistożółtą barwą łusek utrzymującą się przez cały rok. Odmiana idealna jako soliter do małego ogrodu oraz na skalniak. Jest odporna na zanieczyszczone powietrze, więc można ją sadzić w miastach.

Cyprysik groszkowy 'Filifera Nana' - karłowa, wolnorosnąca odmiana cyprysika, osiągająca wysokość 1,5 m. Zabarwienie łusek ciemnozielone. Polecana do małych ogrodów i na skalniaki. Doskonale nadaje się do sadzenia przy brzegu oczka wodnego ze względu na przewieszające się pędy tworzące fontannę.

Cyprysik groszkowy 'Filifera Nana'
Fot. stgiera, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Cyprysik groszkowy 'Golden mop' - odmiana odznaczająca się złocistożółtą barwą pędów. Osiąga zaledwie 1 m wysokości. Charakteryzuje się dużą mrozoodpornością do -20°C i jest polecana do uprawy w całej Polsce. Może być sadzona jako roślina okrywowa. Świetnie nadaje się do sadzenia na skarpach.

Cyprysik groszkowy 'Golden mop'
Fot. depositphotos

Cyprysik groszkowy 'Sungold' - odmiana karłowa o kulistym, spłaszczonym pokroju. Rośnie wolno, osiągając po 10 latach ok. 60 cm wysokości i nieco większą szerokość. Atrakcyjne, przewieszające się, sznurkowate pędy mają zielonkawożółty kolor. Niektóre z gałązek są całkowicie żółte, inne mają barwy mieszane. Toleruje silne nasłonecznienie. Wymagania glebowe i wilgotnościowe są przeciętne. Dość wytrzymały na mróz. Nadaje się do uprawy w donicach, dobrze wygląda w ogrodach skalnych i na wrzosowiskach.

Cyprysik groszkowy 'White Beauty' - odmiana o kształcie początkowo kulistym, później jajowatym. Tempo wzrostu nieduże, po 10 latach dorasta do ok. 80 cm wysokości i podobnej szerokości. Pędy w kolorze szarozielonym z kremowymi przebarwieniami na wierzchołkach. Urośnie na przeciętnej glebie ogrodowej na stanowisku słonecznym lub lekko zacienionym. Dobrze znosi formowanie, dlatego można z niego tworzyć niskie żywopłoty. Roślina polecana także na wrzosowiska i do ogrodów orientalnych.

Cyprysik Lawsona

Cyprysik Lawsona (Chamaecyparis lawsoniana) jest najbardziej dekoracyjnym gatunkiem wśród cyprysików. Posiada kilkaset odmian różniących się barwą i pokrojem. Cyprysiki Lawsona najlepiej rosną na ciepłych i osłoniętych stanowiskach, ponieważ w naszym kraju mogą przemarzać. Czysty gatunek to drzewo o wąskiej, stożkowatej koronie, dorastające do 20-30 m wysokości. Odmiany ogrodowe potrafią się znacząco od niego różnić.

Cyprysik Lawsona 'Alumii' - odmiana o stożkowatym pokroju i dosyć szybkim tempie wzrostu. W wieku 10 lat może osiągnąć wysokość ok. 3 m, natomiast w sprzyjających warunkach dorasta nawet do ok. 10 m. Pędy szaroniebieskie, u młodych roślin ustawione pionowo. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych, osłoniętych od mroźnych wiatrów. Ma przeciętne wymagania glebowe i wilgotnościowe. Odmiana polecana na żywopłoty oraz jako soliter.

Cyprysik Lawsona 'Columnaris' - ma stożkowy i zwarty pokrój. W wieku 10 lat dorasta do ok. 3 m wysokości i ok. 80 cm szerokości. Ustawione pionowo pędy przybierają szaroniebieski odcień. Nie ma dużych wymagań glebowych i wilgotnościowych, ale preferuje stanowiska słoneczne. Jest jedną z odmian najbardziej odpornych na niskie temperatury lecz w ostre zimy także może przemarzać. Nie szkodzą mu miejskie zanieczyszczenia, dlatego wykorzystywany jest m.in. do obsadzania parków.

Cyprysik Lawsona 'Columnaris'
Fot. Athantor, GFDL, Wikimedia Commons

Cyprysik Lawsona 'Ellwoodii' - krzew o pokroju kolumnowym z wieloma przewodnikami i wzniesionymi pionowo pędami. Rośnie wolno, po 10 latach dorasta do ok. 1,5 m wysokości i ok. 80 cm szerokości. Zabarwienie pędów określane jest jako ciemnoniebieskie. Wymagania dotyczące gleby i wilgotności są przeciętne. Najlepiej będzie rósł w zacisznym, słonecznym miejscu. Polecany do ogrodów i skalniaków w cieplejszych, zachodnich regionach kraju. Może być sadzony w donicach i zdobić dom w okresie bożonarodzeniowym.

Cyprysik Lawsona 'Ellwoodii'
Fot. depositphotos

Cyprysik Lawsona 'Ivonne' - ma stożkowaty pokrój i złocistożółte pędy utrzymujące kolor także zimą. W bardziej cienistych miejscach wybarwienie będzie mniej intensywne. Dorasta do ok. 2,5-3 m po 10 latach wzrostu. Preferuje dosyć żyzne i wilgotne podłoże w miejscu słonecznym. Choć jest dosyć wytrzymały na mróz, w ostre zimy może przemarzać. Stosowany jako barwny element w ogrodowych aranżacjach.

Cyprysik Lawsona 'Ivonne'
Fot. depositphotos

Cyprysik nutkajski

To wiecznie zielone i długowieczne drzewo iglaste pochodzi z Ameryki Północnej. W naturze cyprysik nutkajski dorasta do ok. 35 m. Gałęzie oraz wierzchołek korony charakterystycznie się przewieszają, przez co przyjmuje efektowną, płaczącą formę. Brązowa kora łuszczy się wąskimi pasami. Jest dość tolerancyjny co do gleby ale lubi miejsca nasłonecznione.

Cyprysik nutkajski 'Glauca' - drzewo o kształcie stożka z przewieszającymi się końcówkami pędów i zwisającym wierzchołkiem. Rośnie szybko, w wieku 10 lat osiągając ok. 3 m wysokości i 1,5 m szerokości. W sprzyjających warunkach dorasta nawet do 20 m. Barwa ulistnienia jest zielononiebieska. Ma przeciętne wymagania glebowe ale lubi podłoże wilgotne w miejscach słonecznych i osłoniętych. Mrozoodporność wystarczająca. Polecany do sadzenia jako soliter lub jako żywopłot.

Cyprysik nutkajski 'Pendula' - drzewo z luźno rozgałęziającymi się konarami o efektownej, płaczącej formie. Zwisające pędy boczne mają barwę ciemnozieloną. Tempo wzrostu dosyć szybkie, po 10 latach osiąga ok. 3 m wysokości, docelowo dorasta do kilkunastu metrów. Najkorzystniejsze dla niego jest miejsce z dużą wilgotnością powietrza, z glebą żyzną i wilgotną. Stanowisko od słonecznego do lekko zacienionego, osłonięte. Najpiękniej prezentuje się jako soliter.

Cyprysik nutkajski 'Pendula'
Fot. depositphotos

Cyprysik nutkajski 'Variegata' - odmiana dwubarwna, zielona z kremowobiałymi fragmentami o szerokim, stożkowatym pokroju. Rośnie wolno, w wieku 10 lat dorastając do wysokości ok. 1,5 m i szerokości 1 m. Końcówki pędów przewieszają się. Wymagania glebowe i wilgotnościowe są przeciętne ale preferuje miejsca słoneczne i osłonięte. Roślina jest dość wytrzymała na niskie temperatury. Polecana do sadzenia pojedynczo.

Cyprysik nutkajski 'Tatra' - odmiana czeska o wielopiennym, szerokostożkowym kształcie. Tempo wzrostu średnie, w wieku 10 lat dorasta do ok. 2 m wysokości, docelowo może osiągnąć ponad 5 m. Niebieskozielone pędy są gęste i wzniesione. Ma przeciętne wymagania glebowe i wilgotnościowe ale najlepiej rośnie w miejscach słonecznych i osłoniętych. Mrozoodporność jest dobra. Polecana do kolorystycznych kompozycji i do sadzenia pojedynczo.

Cyprysik tępołuskowy - japoński

Pochodzący z japońskich wysp Kiusiu i Sikoku oraz z Tajwanu cyprysik tępołuskowy, zwany także cyprysikiem japońskim, charakteryzuje się wolnym tempem wzrostu, choć w naturze dorasta nawet do 40 m wysokości. W naszym kraju należy do najmniej odpornych na niskie temperatury spośród wszystkich cyprysików. Najlepiej rośnie w cieplejszych regionach, w miejscach osłoniętych od mroźnego wiatru. Na naturalnych stanowiskach gatunek ten jest bliski zagrożeniu wymarciem.

Ciekawostka!
Cyprysik tępołuskowy w Japonii uznawany jest za drzewo święte.

Cyprysik japoński 'Gracilis' - ma stożkowaty, nieregularny pokrój. W wieku 10 lat dorasta do ok. 1,5 m wysokości, docelowo może osiągnąć 4 m. Ciemnozielone pędy są krótkie i pofalowane. Potrzebuje stanowiska słonecznego do lekko zacienionego z glebą żyzną i wilgotną. Odmiana ta jest dostatecznie odporna na mróz. Występuje także w formie piennej. Ciekawie prezentuje się w ogrodach japońskich.

Cyprysik japoński 'Nana Gracilis' - to karłowa, wolnorosnąca odmiana o wysokości do 1,5 m. Ciemnozielone pędy ułożone wachlarzowato są gęste, krótkie i błyszczące. Wymagania takie same jak odmiany 'Gracilis'. Młode rośliny warto okrywać przed zimą. Można uprawiać także w donicach.

Cyprysik japoński 'Nana Gracilis'
Fot. depositphotos

Cyprysik japoński 'Tsatsumi' - odmiana o szerokostożkowym, kulistym i nieregularnym kształcie. Tempo wzrostu małe, w wieku 10 lat osiąga ok. 60 cm wysokości i szerokości. Pędy o ciemnozielonej barwie są nitkowate i poskręcane. Najlepsze do uprawy jest stanowisko słoneczne i osłonięte z glebą żyzną i wilgotną. Nadaje się do sadzenia w pojemnikach, ciekawie wygląda w ogrodach japońskich i skalnych.

Cyprysik japoński 'Drath' - posiada wąskostożkowy pokrój oraz grube, wyprostowane pędy w kolorze szarozielonym. Rośnie dosyć wolno osiągając ok. 2 m wysokości w wieku 10 lat. Preferuje gleby żyzne i wilgotne na słonecznych lub półcienistych ale osłoniętych stanowiskach. W ostre zimy może przemarzać. Dobrze regeneruje się po cięciu. Polecany do małych ogrodów.

Cyprysik japoński 'Nana Aurea' - wolnorosnąca, karłowa odmiana o stożkowym, nieregularnym kształcie. Po 10 latach dorasta do ok. 50 cm wysokości i podobnej szerokości. Atrakcyjne, złocistożółte pędy mają wachlarzowaty kształt. Gleba pod uprawę powinna być żyzna i dostatecznie wilgotna, stanowisko słoneczne do lekko zacienionego. Młode rośliny należy okrywać na zimę. Dobrze wygląda w ogrodach skalnych, japońskich oraz w donicach.

Monika Chwała

Opracowano na podstawie:
1. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016, s. 43-44;
2. Katalog ozdobnych roślin ogrodowych, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2018, s. 12-20.

Przeczytaj również:

Cyprysik a tuja. Czym się różni cyprysik od żywotnika?
Cyprysik i tuja z wyglądu są podobne, ale mają różne wymagania co do uprawy. Zobacz czym się różni cyprysik od żywotnika. Omówimy 5 cech, które pomogą Ci szybko rozpoznać te dwa gatunki. Podpowiemy też co jest lepsze na żywopłot - cyprysik czy tuja! Więcej...

Iglaki szybkorosnące na żywopłot
Iglaki to bardzo dobre rośliny do tworzenia żywopłotów. Są ozdobne cały rok i szybko rosną, dzięki czemu tworzą wysoki żywopłot w krótkim czasie. Mogą być przycinane lub rosnąć bez cięcia. Dowiedz się jakie są najlepsze iglaki szybkorosnące na żywopłot. Więcej...

Iglaki cieniolubne. Najlepsze odmiany iglaków, które lubią cień!
Choć iglaków do sadzenia w cieniu jest niewiele, znajdziemy wśród nich ciekawe odmiany, idealne do każdego typu ogrodu. Pobierz za darmo nasze zestawienie i poznaj najlepsze odmiany iglaków, które lubią cień! Więcej...