Choroby hortensji. Dlaczego hortensja brązowieje i usycha?

Hortensje to chętnie uprawiane krzewy, cenione przede wszystkim za piękne kwiaty. Choć hortensje dość rzadko sprawiają problemy, to jednak mogą być atakowane przez kilka chorób i szkodników. Warto wiedzieć, że dla ich zdrowotności bardzo duże znaczenie odpowiednie nawożenie i warunki na stanowisku gdzie rosną. Co zatem robić, gdy hortensja brązowieje, usycha lub więdnie. Wyjaśniamy jak radzić sobie z chorobami i szkodnikami hortensji!

Choroby hortensji pojawiają się najczęściej w wyniku niewłaściwej pielęgnacji

Choroby nieinfekcyjne - błędy w uprawie hortensji

Hortensjom do zdrowego wzrostu należy zapewnić nieco cienia, oraz żyzną, próchniczą, odpowiednio wilgotną glebę o odczynie lekko kwaśnym do kwaśnego. Na glebach o zbyt wysokim pH hortensje szybko zapadają na chlorozę liści, objawiającą się jasnym zabarwieniem lub żółknięciem tkanki liścia, przy czym samo unerwienie pozostaje nadal ciemnozielone.

W przypadku wystąpienia chlorozy liści należy zastosować nawóz zakwaszający glebę (najlepiej wzbogacić glebę kwaśnym torfem), a w przyszłości występowaniu chlorozy możemy zapobiegać stosując nawozy mineralne do hortensji, zawierające wszystkie potrzebne tym roślinom makro- i mikroelementy ale ubogie w wapń. Glebę pod krzewami warto też ściółkować korą sosnową, która również jest kwaśna i powolnie się rozkładając pomaga utrzymać niższe pH gleby. Dodatkowo kora sosnowa będzie pełnić rolę dekoracyjną.

• Błędy w nawożeniu: niedobory makro- i mikroelementów
• Jaka ziemia do hortensji? Wymagania glebowe hortensji
• Brązowe plamy na kwiatach hortensji. Jak je leczyć?

Czasem może dochodzić też do poparzenia liści hortensji. W takim przypadku przy gorącej i słonecznej pogodzie liście położone bardziej na zewnątrz żółkną lub brązowieją w swoich środkowych partiach, niektóre z nich mogą opadać. Dzieje się tak gdyż hortensje są roślinami cieniolubnymi, ich liście są bardzo wrażliwe na nadmiar słońca, dlatego też na bardzo słonecznych stanowiskach mogą zostać uszkodzone, sprzyja temu również zbyt sucha gleba. Aby nie dopuścić do poparzenia liści należy zapewnić roślinie więcej cienia i regularnie podlewać.

Często spotykanym problemem jest też brak kwitnienia hortensji. U hortensji ogrodowej może być on spowodowany źle dobranym stanowiskiem uprawy i narażeniem rośliny na mroźne wiatry w okresie zimy lub niewłaściwym cięciem wykonanym wiosną. Otóż hortensja ogrodowa kwitnie na pędach zeszłorocznych i przemarznięcie tych pędów zimą lub wycięcie ich wiosną, spowoduje brak kwiatów na krzewie.

Problem ten nie występuje w przypadku hortensji bukietowej, która kwitnie na pędach tegorocznych. Jeżeli hortensje słabo kwitną, pamiętajmy też że dla prawidłowego zawiązywania pąków kwiatowych i rozwoju kwiatów konieczny jest dostatek składników mineralnych w glebie - azotu, fosforu, magnezu i żelaza. Hortensje dobrze rosną w cieniu ale nadmierne zacienienie też może osłabiać kwitnienie.

• Cięcie hortensji. Jak i kiedy przycinać hortensje?
• Czego nie lubią hortensje? Błędy w uprawie hortensji

Poza chorobami nieinfekcyjnym, hortensje mogą być też atakowane przez choroby grzybowe.

W naszych ogrodach najczęściej spotykane są hortensje ogrodowe (Hydrangea macrophylla). Z chorób grzybowych dość powszechnie atakuje je szara pleśń hortensji, wywoływana przez grzyba Botrytis cinerea. Rozwojowi tej choroby sprzyjają częste opady deszczu i duże zacienienie krzewów. Objawem jest zamieranie wierzchołków pędów lub pojedynczych liści. Najmłodsze liście czernieją, a zgnilizna rozszerza się na łodygę. Na starszych liściach brązowieją i czernieją głównie ich wierzchołki. Może dochodzić też do brązowienia pojedynczych kwiatów, a na ich powierzchni obserwuje się szary nalot grzybni i zarodników. Porażone części roślin trzeba na bieżąco wycinać i usuwać. Do oprysków można wykorzystać dostępne na rynku fungicydy do zwalczania szarej pleśni, np. Switch 62.5 WG czy Signum 33 WG.

Stosunkowo często, szczególnie na hortensji dębolistnej, obserwuje się plamistość liści hortensji. W przypadku porażenia tą chorobą obserwuje się różnej wielkości plamy na liściach hortensji, przeważnie okrągłe, początkowo jasnobrązowe, następnie brunatne i szarobrunatne, nieraz otoczone czerwoną obwódką. Gdy choroby nie zwalczamy na liściach pojawia się coraz więcej plam i z czasem całe liście zamierają.

Aby zapobiegać rozwojowi choroby, unikajmy zbytniego zagęszczenia roślin oraz zwilżania liści podczas podlewania (podlewajmy bezpośrednio na glebę). Pierwsze liście z objawami plamistości należy usuwać, a jesienią wygrabić spod krzewów wszystkie opadłe liście aby nie stanowiły źródła zakażenia w następnym sezonie. Takich liści oczywiście nie dajemy na kompost, a usuwamy je z ogrodu. Późną jesienią krzewy warto też opryskać 1% olejem rzepakowym. Jeżeli w sezonie wegetacyjnym porażonych liści jest bardzo dużo, trzeba się posiłkować wykonując opryski fungicydami: Baymat Ultra 0,015 AE, Dithane NeoTec 75 WG, Systemik 125 SL, Topsin M 500 SC. Opryski powtarzamy 2 lub 3 razy w odstępach co 7-10 dni, stosując dwa preparaty naprzemiennie. Lista dostępnych środków ochrony roślin ulega zmianom, dlatego też przed zakupem warto dowiedzieć się czy nie ma innych środków przeciw plamistości liści hortensji.

Na liściach hortensji może też pojawiać się biały nalot, początkowo punktowo, z czasem może on pokrywać całą blaszkę liścia. Powierzchnie liścia pokryte nalotem z czasem brązowieją. Porażone liście rosną wolniej, a pędy wierzchołkowe ulegają deformacji. Takie objawy świadczą iż roślinę zaatakował mączniak prawdziwy hortensji, którego przyczyną jest grzyb Erysiphe polygoni. Po zauważeniu pierwszych objawów należy usuwać porażone części rośliny, a jesienią spod krzewów dokładnie wygrabić wszystkie opadłe liście, aby nie stały się one źródłem infekcji w kolejnym sezonie. Do ewentualnych oprysków można użyć tych samych fungicydów, którymi zwalcza się plamistość liści.

Dlaczego hortensja traci kolor?
Intensywne kolory kwiatów hortensji sprawiają, że krzewy te to wspaniałe rośliny do obsadzania rabat. Sadząc je w ogrodzie chcemy, by jak najdłużej go zdobiły. Tymczasem zdarza się, że hortensja traci kolor kwiatów lub liści. Nie wygląda wówczas już tak ładnie. Poznaj wyjaśnienie dlaczego hortensja traci kolor i co wówczas robić. Więcej...

Szkodniki hortensji

Poza chorobami, hortensje mogą też cierpieć z powodu ataku szkodników. Trzeba jednak przyznać, że szkodniki nie powodują dużych zniszczeń, a na hortensjach pojawiają się właściwie jedynie dwa szkodniki - mszyce oraz przędziorki.

Mszyce można zaobserwować głównie na wierzchołkach pędów hortensji i spodniej stronie liści, gdzie tworzą one duże skupiska bezskrzydłych owadów o barwie ciemnozielonej do czarnej. Mszyce wysysając soki z rośliny ograniczają jej wzrost i powodują deformację liści oraz kwiatostanów. Wydzielają też lepką rosę miodową, sprzyjającą powstawaniu czarnego nalotu grzybów sadzakowych. Po zauważeniu mszyc należy przeprowadzić oprysk preparatem mszycobójczym, np. Pirimor 500 WG lub Provado Plus AE. Ten ostatni to gotowy do użycia sprej, wygodny w zastosowaniu amatorskim.

Drugim szkodnikiem pojawiającym się na hortensji jest przędziorek chmielowiec. Jest to roztocz, żerujący na spodniej stronie liści hortensji od maja do połowy sierpnia. Wysysając soki z liści powoduje powstawanie na ich powierzchni żółtych, mozaikowatych przebarwień. Początkowo pojawiają się one wzdłuż nerwów liści, a potem mogą obejmować całą ich powierzchnię. Mocno porażone liście żółkną, brązowieją ich końcówki, ostatecznie więdną i opadają. Aby zwalczyć przędziorki należy zastosować jeden z preparatów przędziorkobójczych, np. Karate Zeon 050 CS.

Uwaga!
Do niedawna powszechnie stosowaną praktyką było palenie resztek roślinnych porażonych przez choroby i szkodniki, co miało zapobiec rozprzestrzenianiu się patogenów. Jednak zgodnie z aktualnymi przepisami palenie liści i gałęzi, nawet jeśli pochodzą z roślin chorych, jest zabronione. Z ogrodów i działek powinniśmy się ich pozbywać zgodnie z zasadami segregacji i oddawania odpadów, obowiązującymi w naszej gminie. Wycięte gałęzie i usunięte liście to tzw. odpady zielone.

Przeczytaj również:

Hortensja bukietowa - odmiany, uprawa, cięcie
Hortensja bukietowa jest nadającym się do większości ogrodów krzewem ozdobnym o przepięknych stożkowatych kwiatostanach, najczęściej barwy białej lub w odcieniach różu, zdobiących roślinę od lata do jesieni. Aby bujnie i długo kwitła należy jej zapewnić odpowiednie warunki siedliskowe oraz właściwą pielęgnację, w tym cięcie. Oto sekrety pięknie kwitnących hortensji bukietowych. Więcej...

Hortensja pnąca (Hydrangea petiolaris)
Hortensja pnąca to jedyne pnącze wśród hortensji. Charakteryzuje się bujnym wzrostem i dobrą mrozoodpornością. Można ją sadzić przy murach, ogrodzeniach, doskonale wspina się po pniach drzew, a bez podpory będzie rośliną okrywową. Zobacz jakie warunki trzeba jej zapewnić aby cieszyć się pięknem tego pnącza i podziwiać jego kwiaty. Więcej...

Hortensja w doniczce
Hortensje, za sprawą swoich kulistych, wytwornych kwiatostanów stanowią wspaniałą ozdobę ogrodowych rabat. Ale krzewy te z powodzeniem można uprawiać w donicach na balkonach, tarasach czy w ogrodach typu patio, gdzie stanowią silny akcent kompozycji. Jakiej pielęgnacji potrzebuje hortensja w doniczce aby kwitła tak samo, jak ta rosnąca na rabacie? Więcej...

Opracowano na podstawie: Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 320 - 323; Z. Pindel, Dlaczego hortensje ogrodowe przynoszą rozczarowanie?, Kwiaty, nr 1/1994, s. 6-7 oraz G. Łabanowski, L. Orlikowski, G. Soika, A. Wojdyła, Pielęgnacja roślin ogrodowych - choroby i szkodniki, Multico, Warszawa 2011, s. 51 - 53. Fot. © Viktor Pravdica, depositphotos