Ananasowate rośliny doniczkowe
Ananasowate rośliny doniczkowe dodają tropikalnego charakteru każdemu wnętrzu. Zachwycają zarówno rozetą skórzastych liści, jak i efektownym, dużym i jaskrawym kwiatostanem. Do tego są mało wymagające i nie przysparzają problemów w uprawie. Poznaj najciekawsze gatunki doniczkowych roślin ananasowatych do uprawy w domu. Wyjaśniamy, jakie są wymagania i zasady uprawy roślin ananasowatych w pomieszczeniach, a także sprawdzone sposoby na ich rozmnażanie.
Ananasowate, Bromeliowate - Bromeliaceae
Fot. depositphotos
Ananasowate rośliny doniczkowe - gatunki i odmiany
Do rodziny roślin ananasowatych (Bromeliaceae), określanej też inaczej jako bromeliowate, należy kilka tysięcy gatunków zarówno naziemnych jak i epifitów. Większość z nich to rośliny tropikalne występujące głównie w Afryce, Ameryce Środkowej i Południowej.
Rośliny ananasowate charakteryzują się dekoracyjną rozetą skórzastych, równowąskich liści, które mogą być rozmaicie wybarwione. W okresie kwitnienia środek rozety przybiera jaskrawą barwę. Duży kwiatostan złożony jest z wielu przylistków w jaskrawych kolorach. Kwitnienie ananasowatych może trwać do kilku miesięcy, a gdy ustaje, roślina obumiera. Wcześniej wytwarzane są niewielkie rozety, które mogą posłużyć do rozmnożenia rośliny.
Pierwszą rośliną z rodziny Bromeliowatych, która dotarła do Europy w XVII wieku był ananas jadalny. Ozdobne gatunki ananasowatych pojawiły się w europejskich ogrodach botanicznych dopiero 150 lat później. Obecnie moda na te jaskrawo kwitnące rośliny powróciła i coraz częściej trafiają one do naszych mieszkań.
Ananas - Ananas
W warunkach domowych najczęściej uprawia się dwa gatunki: ananasa właściwego (Ananas comosus) i ananasa siatkowatego (Ananas bracteatus). Drugi z gatunków jest bardziej dekoracyjny za sprawą pasiastych liści i dekoracyjnych owoców. W warunkach naturalnych rośliny te osiągają wysokość do 100 cm i średnicę do 200 cm. Ananasy domowe mają znacznie skromniejsze rozmiary, ale przy dobrej opiece mogą dorastać do 70 cm wysokości. Kilkuletnia roślina może zakwitnąć i wydać owoce.
Ananas - Ananas
Fot. depositphotos
Żeby ananas prawidłowo się rozwijał trzeba mu zapewnić jasne, słoneczne stanowisko oraz odpowiednio wysokie temperatury ok. 25°C. Zimą temperatura nie może spaść poniżej 18°C. Gatunek ten wymaga wilgotności powietrza na poziomie 60%. Podłoże dla ananasa powinno być bardzo przepuszczalne, lekkie, żyzne i stale wilgotne. Rośliny dokarmiamy wiosną i latem stosując co 2 tygodnie płynne nawozy dla roślin ananasowatych.
Ananasy przesadzamy co 2-3 lata. W przypadku starszych egzemplarzy możemy ograniczyć się do corocznej wymiany wierzchniej warstwy podłoża. Rozmnażamy rośliny ukorzeniając koronę, czyli charakterystyczny pióropusz liści znajdujący się nad owocem.
Jak wyhodować ananasa w domu
Ananas to jeden z najpopularniejszych egzotycznych owoców. W warunkach domowych można wyhodować swoją własną roślinę ananasa. Wystarczy wykorzystać rozetę liści z owocu zakupionego w sklepie spożywczym. Więcej...
Echmea wstęgowata - Aechmea fasciata
Echmea wstęgowata (Aechmea fasciata) pochodzi z Brazylii i jest epifitem. Tworzy rozetę liści wysoką na 30-45 cm i szeroką na 45-60 cm. Ozdobne liście echmei są łukowato wygięte, kłujące, szarozielone z poprzecznymi białawymi paskami. Po 3-4 latach ta ananasowata doniczkowa roślina roślina tworzy różowo-fioletowy kwiatostan o długości do 15 cm.
Echmea wstęgowata - Aechmea fasciata
Fot. pixabay
Echmea wymaga stanowiska o rozproszonym świetle, ale poradzi sobie nawet w półcieniu. Sadzimy ją w podłożu bardzo przepuszczalnym, bezglebowym, z dodatkiem świeżego mchu. W sezonie wegetacyjnym najlepiej czuje się w temperaturze ok. 27°C. Zimą temperatura w pomieszczeniu nie może spaść poniżej 13°C. W pielęgnacji echmei istotne jest regularne podlewanie miękką wodą. Najlepiej wlewać ją bezpośrednio do rozety. Dokarmiamy rośliny raz w miesiącu stosując dolistne nawozy wieloskładnikowe.
Frizea lśniąca - Vriesea splendens
Frizea lśniąca (Vriesea splendens) to jedna z najłatwiejszych w uprawie roślin ananasowatych. Pochodzi z Gujany i posiada charakterystyczny mieczowy kwiatostan w intensywnie czerwonym kolorze. Ozdobne są także liście, ciemnozielone z poprzecznymi purpurowymi pasami.
Frizea - Vriesea
Fot. Eric Bajart, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons
Powinniśmy zapewnić dla frizei lekko ocienione stanowisko i temperaturę ok. 20°C przez cały rok. Podłoże utrzymujmy stale wilgotne, a wodę wlewajmy bezpośrednio do rozety liściowej. Podczas upałów możemy zraszać roślinę miękką, odstałą wodą. W okresie wegetacji raz w miesiącu nawozimy frizeę wlewając do rozety słabo stężony nawóz. Przesadzamy roślinę, gdy korzenie zaczną przerastać doniczkę.
Guzmania - Guzmania
Guzmania (Guzmania) pochodzi z górskich obszarów Kolumbii. Rozeta cienkich liści u tej ananasowatej rośliny doniczkowej może nie jest specjalnie dekoracyjna, ale już czerwono-pomarańczowy kwiatostan, jak najbardziej. Kwitnąca roślina może osiągnąć 100 cm wysokości.
Guzmania - Guzmania
Fot. pixabay
Guzmania wymaga rozproszonego światła, wysokiej wilgotności powietrza oraz przez cały rok temperatury powyżej 20°C. Guzmanię sadzimy w przepuszczalnym podłożu na bazie torfu, które powinno być stale lekko wilgotne. Co 2 tygodnie wlewamy do rozety wodę wraz z płynnym nawozem. Nawozu dolistnego możemy też dodać do wody, którą zraszamy roślinę.
Oplątwa niebieskawa - Tillandsia cyanea
Oplątwa niebieskawa (Tillandsia cyanea) - to jeden z najpopularniejszych gatunków z rodzaju oplątwa (Tillandsia). Tworzy rozetę cienkich, skórzastych, ostro zakończonych liści oraz gęsty kłos w intensywnie różowym kolorze. Kwiatostan utrzymuje się nawet do 3 miesięcy.
Oplątwa niebieskawa - Tillandsia cyanea
Fot. depositphotos
Ta ciekawa roślina ananasowata wymaga jasnego stanowiska, wysokiej wilgotności powietrza i przepuszczalnego i żyznego podłoża. Podlewamy ją często, ale niezbyt obficie, a nawozimy co 2-3 tygodnie stosując nawozy dolistne przeznaczone dla storczyków. Po przekwitnięciu usuwamy pęd kwiatostanowy i podlewamy regularnie rozetę, aż wypuści rozetki, przy pomocy których rozmnożymy naszą oplątwę.
Neoregelia karolińska - Neoregelia carolinae
Neoregelia karolińska (Neoregelia carolinae) pochodzi z Brazylii i jest jedną z neoregelii najczęściej uprawianych w doniczce. Szczególnie urocza jest odmiana neoregelii 'Meyendorfii'. Pomimo tego, że jest epifitem, podobnie jak oplątwa niebieskawa, doskonale radzi sobie rosnąc w żyznym, przepuszczalnym podłożu. Tworzy rozetę smukłych, pasiastych liści. Latem środek rozety przybiera intensywnie czerwony kolor i roślina tworzy okazały lawendowo-fioletowy kwiatostan.
Neoregelia karolińska - Neoregelia carolinae
Fot. Digigalos, CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons
Skrytokwiat - Cryptanthus
Skrytokwiat (Cryptanthus) w domach uprawiany jest głównie ze względu na atrakcyjne, lancetowate liście tworzące luźną rozetę. W zależności od odmiany liście skrytokwiatu mogą być jednobarwne, dwubarwne w odcieniach zieleni i czerwieni lub pokryte wzorami.
Skrytokwiat - Cryptanthus
Fot. depositphotos
Ta niewielka roślina ananasowata, dorastająca do 30 cm wysokości, jest polecana do uprawy w terrariach i ogrodach w szkle. Do tego typu uprawy predysponują ją kompaktowe rozmiary, wolny wzrost i zapotrzebowanie na wilgotne powietrze oraz rozproszone światło. W pielęgnacji skrytokwiatu istotne jest zraszanie i podlewanie miękką wodą. Dokarmiamy rośliny dwa razy w miesiącu na zmianę nawozem uniwersalnym oraz nawozem do kwitnących roślin doniczkowych o obniżonej zawartości azotu.
Ananasowate rośliny doniczkowe - uprawa
Większość doniczkowych roślin ananasowatych uprawianych w domu wymaga podobnych warunków i pielęgnacji. Chociaż niektóre z nich, jak np. ananas, tolerują bezpośrednie promienie słoneczne, to jednak zdecydowana większość preferuje miejsca jasne o rozproszonym świetle. Jesienią i zimą zalecane jest doświetlanie roślin, tak by zapewnić im 12 godzin światła dziennego.
Ananasowate rośliny doniczkowe wymagają bardzo lekkiej i luźnej gleby, najlepiej torfowej. Epifity doskonale sobie radzą w podłożu bezglebowym. Dostępne są specjalne podłoża dla roślin ananasowatych, możemy także wykorzystać gotowe podłoże dla storczyków.
Pożądane jest utrzymanie dość wysokiej temperatury w pomieszczeniu przez cały rok. Kwitnienie roślin ananasowatych jest możliwe przy temperaturze minimalnej 24°C. Jeśli nie możemy zapewnić roślinom wystarczającej ilości światła w okresie zimowym, temperaturę w pomieszczeniu powinniśmy obniżyć do 15-17°C.
Ananasowate rośliny doniczkowe - guzmania i frizea
Fot. depositphotos
Wszystkie rośliny ananasowate lubią świeże cyrkulujące powietrze i dlatego pomieszczenia z roślinami warto regularnie wietrzyć. Jednocześnie musimy pamiętać by nie narażać roślin na przeciągi.
Pochodzące z tropików rośliny ananasowate zazwyczaj wymagają wysokiej wilgotności powietrza. Często zraszajmy rośliny miękką wodą pozbawioną chloru (np. wodą odstałą przez co najmniej jeden dzień), stawiajmy doniczkę na podstawku wypełnionym wodą lub zainstalujmy w pobliżu nawilżacz powietrza. W temperaturze poniżej 18°C obniżmy wilgotność powietrza, żeby nie narażać roślin na porażenie chorobami o podłożu grzybiczym.
Regularne podlewanie miękką wodą jest bardzo ważne w pielęgnacji roślin bromeliowatych. Należy robić to często, lecz nie nazbyt obficie. Poza wlewaniem wody do rozety, musimy pamiętać, żeby podłoże utrzymywać stale lekko wilgotne.
Nawożenie roślin ananasowatych rozpoczynamy w maju, a kończymy w sierpniu. Rozcieńczony nawóz można wlewać do rozety podczas podlewania lub dostarczać dolistnie. Najlepiej stosować nawozy przeznaczone dla roślin z tej rodziny lub tez nawozy dla storczyków mocno rozcieńczone.
Młode rośliny przesadzamy co 1-2 lata. Starszym okazom wystarczy wymieniać co roku wierzchnią warstwę podłoża.
Ananasowate rośliny doniczkowe - rozmnażanie
Największą ozdobą ananasowatych są kolorowe, duże kwiatostany. Utrzymują świeżość nawet kilka miesięcy. Po przekwitnięciu roślina stopniowo obumiera, tworząc jednocześnie odrosty, które posłużą nam do rozmnażania. Najlepiej jest poczekać, aż roślina mateczna całkowicie obumrze, a następnie albo oddzielić młode rozetki, albo zostawić je wszystkie razem, usuwając roślinę macierzystą. Przy odpowiedniej pielęgnacji młode rośliny są w stanie zakwitnąć w ciągu 1,5-2 lat.
mgr inż. Anna Błaszczuk
Opracowano na podstawie:
1 .J. Courtier, G. Clarke, Kwiaty w domu, Przegląd Readers Digest, Warszawa 1998, s. 48-49,
2. Przybylska-Banaszek B., Pielęgnacja roślin doniczkowych, Wydawnictwo MAK, 1998, s. 135-136,
3. F. Bechthold, Rośliny doniczkowe, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 1998, s. 139-141.
Przeczytaj również:
Ciekawe rośliny egzotyczne
Bezkolczasty kaktus, z którego produkowano narkotyki, bambus, który urósł ponad 1 m w ciągu doby i owoce, które smakują jak lody. To tylko niektóre ciekawe rośliny egzotyczne, które warto poznać. Więcej...
Guzmania - uprawa, podlewanie, rozmnażanie
Guzmania ma specyficzne wymagania, a sukces w uprawie guzmanii zależy od właściwej pielęgnacji. W tym szczególną rolę pełni prawidłowe podlewanie guzmanii. Poznaj sekrety uprawy guzmanii oraz sposób na jej rozmnażanie w warunkach domowych! Więcej...
Echmea wstęgowata - pielęgnacja, rozmnażanie, choroby
Echmea wstęgowata to piękna roślina blisko spokrewniona z ananasem. Kwitną dopiero kilkuletnie okazy, ale gdy to już się stanie, niezwykły kwiatostan można podziwiać nawet przez kilka miesięcy. Zobacz jak wygląda pielęgnacja echmei w doniczce. Więcej...
