Akebia pięciolistkowa, Akebia quinata - odmiany, uprawa, cięcie

Akebia pięciolistkowa (Akebia quinata) to bardzo atrakcyjne pnącze o ciekawych i przyjemnie pachnących kwiatach. Uprawa akebii pięciolistkowej jest dość łatwa o ile wybierze się odpowiedni gatunek i odmianę akebii, a także zapewni odpowiednie cięcie, od którego zależy ładny pokrój rośliny. Jest też ważny powód aby w ogrodzie posadzić choć dwie akebie. Oto sekrety uprawy czekoladowego pnącza!

Akebia pięciolistkowa - Akebia quinata
Fot. Katarzyna Bańcerowska

Praktycznie w każdym przydomowym ogrodzie sadzone są pnącza. Przeważnie lubujemy się w sprawdzonych już roślinach zatem wśród naszych rabat i przy murach królują często powojniki, wiciokrzewy, bluszcze, winobluszcze oraz inne znane nam pnącza. W tym gąszczu różnorakich roślin z pewnością powinna znaleźć się akebia. Jest to pnącze, które swą wyjątkowością podbiło już serca wielu ogrodników. Należy bowiem do ciekawych roślin ogrodowych, które mają piękne i nietypowe kwiaty.

Akebia szczególnie nadaje się na roślinę osłonową. Można nią obsadzać altany, pergole i inne podpory pod pnącza. Akebia może mieć również zastosowanie jako roślina okrywowa. Dobrze się sprawdzi na dużych powierzchniach.

Akebia pięciolistkowa - uprawa

Akebia należy do rodziny krępieniowatych i do naszego kraju przywędrowała aż z Japonii, Chin i Korei. Akebia to pnącze łatwe w uprawie. Nie ma specjalnych wymagań glebowych. Poradzi sobie praktycznie na każdej glebie, nawet przeciętnej. Dobrze znosi przesychanie oraz okresowe zalewanie. Jednak znacznie lepiej rośnie na ziemiach przepuszczalnych i dobrze zdrenowanych, niż na ciężkich i gliniastych. Jeśli chodzi o stanowisko dla akebii to rośnie ona dobrze w każdym miejscu, poza bardzo cienistym i nadmiernie gorącym

W naszym kraju uprawiane są dwa gatunki tej rośliny, akebia pięciolistkowa (Akebia quinata) oraz akebia trójlistkowa (Akebia trifoliata). Bardziej mrozoodporna jest akebia pięciolistkowa (zaliczana jest do strefy mrozoodporności roślin 6A), dlatego to ona zazwyczaj polecana jest do nasadzeń w ogrodach przydomowych.

Akebia quinata dobrze znosi nasze zimy, ale w te ostre i wyjątkowo mroźne może przemarzać do granicy śniegu. Na szczęście nie ma się co martwić, gdyż wiosną od razu od podstawy wybija nowe pędy. Ochrony przeciwmrozowej wymagają jedynie młode rośliny.

Akebia pięciolistkowa rośnie bardzo szybko. W zależności od warunków potrafi w ciągu sezonu przyrosnąć od jednego do trzech metrów. Natomiast docelowo dorasta od pięciu do dziesięciu metrów wysokości. Jest to pnącze półzimozielone, całkowicie zrzuca liście gdy temperatura spadnie poniżej -15°C. Liście akebii pięciolistkowej są palczasto złożone z pięciu skórzastych, owalnych listków. Gdy są młode mają zieloną barwę o purpurowo-fioletowym odcieniu, a gdy starsze, są ciemnozielone.

Akebia pięciolistkowa - Akebia quinata
Fot. pixabay

Jak kwitnie akebia?

Akebia pięciolistkowa jest rozdzielnopłciowa i jednopienna. Znaczy to, że kwiaty rodzaju męskiego i żeńskiego znajdują się na tej samej roślinie. Kwiaty akebii pojawiają się pod koniec kwietnia lub na początku maja. Mają bardzo przyjemny i nietypowy cynamonowo-korzenny zapach. Kwiaty żeńskie zwisają na długich szypułkach, mają około 3 cm średnicy. W Stanach Zjednoczonych pnącze to często nazywane jest czekoladowym pnączem ze względu na barwę kwiatów, które po otwarciu mają purpurowe działki.

Zdecydowanie mniejsze są kwiaty męskie, jest ich za to dużo więcej. Są jasnoróżowe i wyrastają na krótkich szypułkach. Poza kwiatami akebia ma też bardzo atrakcyjne owoce i są one jadalne. Owoce akebii dojrzewają jesienią, w październiku. Mają barwę purpurowo-fioletową i są pokryte woskowatym nalotem. Ich miąższ w smaku przypomina melona. Jednak żeby pnącze miało owoce, w ogrodzie powinny rosnąć przynajmniej dwa egzemplarze tej rośliny.

Akebia pięciolistkowa - cięcie

Akebia pięciolistkowa wymaga cięcia w celu zagęszczenia. Po posadzeniu w ogrodzie przycina się ją na 30-40 cm wysokości. Następnie wybieramy 5-7 silnych pędów i podwiązujemy je systematycznie do podpory, aż do momentu, gdy zaczną się same owijać. Dalsze cięcie akebii nie jest konieczne. Ograniczamy się jedynie do usuwania wiosną uszkodzonych i przemarzniętych po zimie pędów. Możemy też skracać pędy akebii, gdy się za bardzo rozrośnie.

Akebia po około 4-5 latach zaczyna się ogałacać od dołu i wtedy trzeba ją odmłodzić, wykonując tzw. cięcie odmładzające akebii. Wykonujemy wówczas silne cięcie, które najlepiej przeprowadzić w marcu. Przycinamy roślinę albo na silny szkielet, albo nawet w razie konieczności na 30-50 cm nad ziemią. Zabieg ten pobudzi roślinę do wypuszczenia nowych młodych pędów.

Akebia pięciolistkowa - odmiany

Polecane odmiany akebii pięcioliskowej:

Akebia pięciolistkowa 'Alba' (inaczej 'Shirobana')- posiada zarówno kwiaty męskie i żeńskie w białym kolorze, a owoce są biało-zielone. Odmiana akebii 'Alba' rośnie wolniej od gatunku, przyrastając rocznie zaledwie o 1 do 2 m i osiągając maksymalnie nie więcej jak 5 do 6 m wysokości.

Akebia pięciolistkowa 'Rosea' - posiada biało-różowe kwiaty.

Akebia pięciolistkowa 'Silver Bells' - męskie kwiaty są białe z różowo-purpurowym pręcikiem, a kwiaty żeńskie są jasnoróżowo-purpurowe z ciemnoczekoladowym słupkiem.

Akebia pięciolistkowa 'Variegata' - odmiana ta ma charakterystyczne liście pokryte białymi plamkami. Kwiaty są jasnoróżowe. Odmiana ta ma tendencję do rewersji czyli powrotu do formy matecznej, dlatego gdy zacznie wytwarzać pędy z wyłącznie zielonymi liśćmi wtedy należy je usunąć, w przeciwnym wypadku zdominują roślinę.

Akebia pięciolistkowa a trójlistkowa - różnice

Akebia trójlistkowa niewiele różni się od akebii pięciolistkowej. Także posiada palczaste liście, ale złożone z trzech listków. Listki akebii trójlistkowej są trochę większe, cieńsze i jaśniejsze niż u akebii pięciolistkowej. Akebia trójlistkowa ma także większe są owoce. Ta akebia jest też bardziej wrażliwa na mróz, dlatego jest znacznie rzadziej polecana niż akebia pięciolistkowa. Wymaga sadzenia w miejscach osłoniętych, wyłącznie w ogrodach położonych w najcieplejszych rejonach kraju. Poza tym prowadzi się ją i pielęgnuje identycznie jak akebię pięciolistkową.

Opracowano na podstawie:
1. Szczepan Marczyński, Clematis i inne pnącza ogrodowe, Multico Oficyna Wydawnicza, 2008, str. 93-95;
2. Helmut Pirc, Wszystko o cięciu drzew i krzewów, Świat Książki, 2010, str: 248-250;
3. Katalog roślin - drzewa krzewy byliny, praca zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni Sp. z o.o., Warszawa 2016, s. 288.

Przeczytaj również:

Glicynia, wisteria - uprawa, cięcie, dlaczego nie kwitnie
Glicynia, zwana też słodlinem lub wisterią, to wijące się pnącze o zdrewniałych pędach. Ogromny podziw wzbudzają jej wspaniałe kwiatostany - białe, niebieskie, fioletowe lub różowe kwiaty o motylkowym kształcie, zebrane są w wytworne, podłużne, zwisające grona. Czasem jednak zdarza się, że glicynia nie kwitnie lub sprawia inne problemy w uprawie. Co wówczas robić, jak postępować z glicynią aby wspaniale i bujnie kwitła oraz zdrowo rosła? Więcej...

Bluszcz pospolity Hedera helix - uprawa, rozmnażanie, cena, odmiany
Bluszcz pospolity Hedera helix to niezastąpione pnącze w naszych ogrodach i parkach. Jest mało wymagający i bardzo efektowny dzięki swoim zimozielonym liściom. Może się wspinać po ogrodzeniach, murkach czy pniach starych drzew, a także być wykorzystywany jako roślina okrywowa. Dowiedz się ja wygląda uprawa bluszczu pospolitego, jakie są najlepsze odmiany bluszczu i cena ich sadzonek, jak wygląda rozmnażanie bluszczu. Więcej...

Cytryniec chiński - właściwości, uprawa, przepisy na przetwory
Cytryniec chiński to wieloletnie pnącze o dekoracyjnych owocach. Zazieleniając mury i pergole stwarza osłonę od wiatru, kurzu czy słońca. Jego efektowne owoce bogate są w cukry i aminokwasy, a medycyna od lat wykorzystuje właściwości lecznicze cytryńca. Zobacz jak wygląda uprawa cytryńca chińskiego w Polsce oraz poznaj najlepsze przepisy na przetwory z owoców cytryńca. Więcej...