Melon - właściwości, odmiany, uprawa w Polsce, jak jeść

Melon jest warzywem należącym do rodziny dyniowatych. Jest to jeden z gatunków ogórka i z tego względu uprawa melona jest dość podobna do uprawy ogórków. Warto docenić nie tylko smakowe właściwości melona ale też jego działanie lecznicze i zdrowotne. Zobacz jak wygląda uprawa melona w Polsce, wybierz najlepsze odmiany melonów do Twojego ogródka i poznaj sekret jak jeść melony aby w pełni wydobyć ich walory smakowe.

Melon - uprawa w Polsce w ogrodzie jednego z naszych forowiczów.
Fot. Emil, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Melon - właściwości

Melon, czasem określany też jako ogórek melon (Cucumis melo), występuje w stanie dzikim w Afryce i obszarach Azji o klimacie tropikalnym i umiarkowanym. Jako roślina uprawna bardzo dobrze się przyjął i rozpowszechnił w ciepłych krajach Europy. Choć u nas jest znacznie mniej popularny, jak się okazuje uprawa melona w Polsce, w warunkach ogrodu działkowego lub przydomowego, jest możliwa i często kończy się sukcesem!

Warto spróbować uprawy melona we własnym ogrodzie ze względu na jego wyborny smak. Smaku tego nie zaznamy u melonów kupowanych w sklepach spożywczych i marketach, gdyż te aby znieść długą podróż z krajów egzotycznych są zbierane niedojrzałe. Tymczasem dopiero w pełni dojrzały melon osiąga swoje walory smakowe. Nie osiągnie tego smaku dojrzewając na statkach i w przechowalniach.

W zależności od odmiany melony mogą być białe, pomarańczowe lub zielonkawe. Różnią się też smakiem i aromatem, choć większość z nich jest słodka i soczysta. Poza walorami smakowymi, warto też docenić odżywcze i zdrowotne właściwości melonów. Choć zawierają dużo cukrów, są niskokaloryczne. Polecane jako źródło beta karotenu, kwasu foliowego, pektyn, a także wielu witamin (w tym z grupy B) i minerałów (m. in. potasu, żelaza i magnezu).

W medycynie naturalnej doceniane są lecznicze właściwości melona, a owoc ten jest zalecany jako składnik diety dla osób zmagających się m. in. z bólami reumatycznymi, dolegliwościami nerek, wątroby oraz w rekonwalescencji po długo trwałych chorobach. Ze względu na zawartość karotenoidów uważa się, że spożywanie melonów opóźnia starzenie, wzmacnia proces widzenia i działa przeciw nowotworowo.

Melon żółty, miodowy. Fot. freeimages.com

Melon - odmiany

Wyróżnia się kilka typów melonów, różniących się wyglądem, wielkością owoców i zabarwieniem miąższu. Najpopularniejsze typy to: melon żółty miodowy (owoc podłużny z żółtą skórką i jasnym pomarańczowym miąższem, soczysty i słodki), melon galia (w kształcie kulisty, skórka żółtobrązowa, pokryta charakterystycznym siatkowaniem, miąższ biało-zielony, aromatyczny i słodki) oraz cantaloup (kulisty, często podłużnie żebrowany, miąższ żółto-pomarańczowy). Do uprawy na działce lub w ogrodzie przydomowym warto wybrać jedną z polskich odmian melona, które w naszym klimacie dobrze się udają.

Melon Bosman - odmiana wczesna do uprawy pod osłonami oraz w polu na osłoniętym terenie. Owoce kuliste, średniej wielkości o masie ok. 1,5 kg. Miąższ bardzo soczysty, słodki, barwy pomarańczowej, o delikatnej konsystencji.

Melon Emir F1 - odmiana melona o dużej odporności na choroby i dobrze znosząca obniżone temperatury, niezawodnie plonuje w gruncie także w latach chłodniejszych. Owoce powyżej 1 kg. Miąższ owocu, grubości 4-5 cm, pomarańczowy, bardzo smaczny, aromatyczny i słodki.

Junior F1 - odmiana dobrze znosząca obniżone temperatury, dzięki czemu plonuje w gruncie także w latach chłodniejszych, a także tolerancyjna wobec mączniaka rzekomego. Wyróżnia się wyjątkowo smacznymi owocami. Miąższ pomarańczowy, grubości 4-5 cm, smaczny, aromatyczny i słodki.

Melon Malaga F1 - kolejna heterozyjna odmiana melona typu cantaloup. Rośliny o bardzo dużym wigorze i wysokiej tolerancji wobec mączniaka rzekomego, są dobrze przystosowane do uprawy w polu. Owoce prawie kuliste, wyraźnie żebrowane, o ciężarze 1-1,5 kg. Skórka dojrzałych owoców żółto-pomarańczowa, pokryta delikatną siateczką. Miąższ intensywnie pomarańczowy, gruby, bardzo soczysty, o oryginalnym aromacie, słodki.

Melon Melba - odmiana wczesna do uprawy pod osłonami i w polu. Owoce owalne o masie 0,7 kg i kremowej skórce pokrytej siateczką. Dojrzewają wolno. Miąższ pomarańczowy, aromatyczny o grubości 3 cm.

Melon Oliwin - odmiana wczesna, plenna, niezawodnie plonująca, tolerancyjna wobec chłodów, do uprawy pod osłonami i w polu. Owoce o masie 1 kg. Skóra żółta, gładka. Miąższ gruby, jasnozielony, aromatyczny.

Melon Seledyn - odmiana melona bardzo wczesna, najwcześniejsza z polskich odmian, przystosowana do uprawy w polu. Rośliny o bujnym wzroście i wysokiej tolerancji wobec mączniaka rzekomego. Owoce owalno-kuliste o masie 1,0-1,4 kg. Skórka owocu dojrzałego żółto-pomarańczowa z zanikającą zieloną barwą i bardzo delikatną siatką na pierwszych owocach. Miąższ gruby, seledynowo-kremowy, bardzo soczysty, o doskonałym smaku i aromacie.

Melon cantaloup. Fot. freeimages.com

Melon - uprawa w Polsce

Melony uprawia się podobnie jak ogórki, z którymi są blisko spokrewnione. Uprawę melona rozpoczyna się od przygotowania rozsady, co zajmuje około miesiąca. W tym celu nasiona melona wysiewamy w kwietniu na rozsadniku lub parapecie okiennym, do doniczek po 2 sztuki (po wschodach słabszą siewkę należy usunąć) i zapewniamy im temp. co najmniej 15°C. W połowie maja, gdy minie ryzyko przymrozków, rozsadę wysadza się do gruntu lub pod tunel foliowy. Uprawa melona może się też udać z siewu wprost do gruntu. Wówczas nasiona wysiewa się w połowie maja i przykrywa folią do momentu aż wykiełkują.

Melon wymaga gleby ciepłej i słonecznego stanowiska, osłoniętego od wiatru. Przed wysadzeniem rozsady glebę warto wzbogacić kompostem lub dobrze przekompostowanym obornikiem. Rośliny sadzimy w rozstawie co 50 cm tworząc rządek na środku każdego zagonu. Odległość między zagonami powinna wynosić 120 cm. Średnio sadzi się 2 rośliny na 1m².

Przed wysadzeniem rozsady pędy melonów przycina się za 3 liściem właściwym, co ma na celu przyspieszenie owocowania (melon owocuje na pędach 2-go rzędu). W gruncie pędy melonów płożą się swobodnie po ziemi. Pod osłonami można natomiast prowadzić je przy sznurkach, okręcając rosnące pędy (2 do 3 sztuki) wokół sznurka. Pozwoli to lepiej wykorzystać powierzchnię w tunelu.

W fazie wzrostu melony wymagają stale wilgotnej gleby, dlatego pamiętajmy o regularnym ich podlewaniu. W fazie 2-3 liścia rośliny można zasilić nawozem azotowym i fosforowym w dawce około 5-7g/roślinę. Kolejną dawkę nawozów podaje się w czasie kwitnienia.

Uwaga! Melon jest rośliną owadopylną, zapylaną przez pszczoły. Warto zatem obok melonów posadzić rośliny wabiące pszczoły, np. ogórecznik lekarski.

Na jednej roślinie rozwija się 3 do 6 owoców. Jeżeli zawiązków jest więcej niż 6, warto ich nadmiar usunąć. Rosnące owoce melona w wyniku stykania się z ziemią mogą ulegać gniciu, dlatego warto pod owoc podłożyć małą doniczkę lub deseczkę, chyba że sadziliśmy melony na agrowłókninie ściółkującej, co rozwiązuje ten problem. W zależności od warunków pogodowych i cech odmiany melona, owoce mogą dojrzewać w okresie od sierpnia do września. Dojrzałe melony wydzielają intensywny zapach, dają łatwo się odrywać od szypułek, a ich skórka nabiera kolor charakterystyczny dla danej odmiany (np. w miarę dojrzewania z zielonej przebarwia się na żółtą).

Melon z uprawy w ogródku. Fot. Emil, forum.PoradnikOgrodniczy.pl

Melon - jak jeść

Skoro już wiemy jak wyhodować słodkie i soczyste melony we własnym ogrodzie, warto teraz dowiedzieć się jak jeść melona aby w pełni poczuć jego smak. Melony jada się zazwyczaj świeże, na surowo. Ważne aby były w pełni dojrzałe. Są wtedy aromatyczne, soczyste, a miąższ jest miękki.

Aby obrać melona kroimy go wzdłuż na pół, a następnie łyżeczką ze środka wyciągamy pestki. Następnie można każdą połówkę wzdłuż pokroić na 3-4 kawałki i nożem delikatnie odciąć z nich skórkę.

Warto wiedzieć! Melona podawaj zawsze lekko schłodzonego, gdyż wówczas jego miąższ ma odpowiednią konsystencję, a aromat uwalnia się stopniowo.

Miąższ melona można też pokroić w małe kostki i nabić na wykałaczki (można łączyć z serem pleśniowym lub żółtym, oliwkami czy marynowaną cebulką) lub dodać do sałatek owocowych i warzywnych albo lodów. Jeżeli nasz melon jest nieco mdły, warto go skropić sokiem z cytryny i posypać cukrem, co wzmocni jego smak. Bardzo popularnym zestawieniem są kawałki melona owinięte aromatyczną szynką parmeńską. Ten zestaw uchodzi za wyśmienitą przystawkę.

Przeczytaj również:

Arbuz, kawon - uprawa w Polsce i odmiany
Arbuz lub inaczej kawon to obowiązkowy letni owoc. Jego soczysty i słodki miąższ jest niezastąpiony w upały. Przekonaj się sam, że każdy może mieć własne arbuzy w ogrodzie. Uprawa arbuza nie jest wcale trudna, jeżeli pamięta się o kilku ważnych zasadach. Oto wszystkie najważniejsze informacje o uprawie arbuza oraz sekret - czy arbuza można uprawiać w doniczce? Więcej...

Kiwano, ogórek kolczasty - uprawa w Polsce, jak jeść
Kiwano (Cucumis metuliferus) należy do rodziny dyniowatych. Pochodzi z tropikalnych rejonów kontynentu afrykańskiego, a u nas jest mało znaną rośliną egzotyczną, choć z powodzeniem można je uprawiać na działce. Oto podstawowe zasady uprawy kiwano - od wysiewu nasion po zbiór owoców i kilka pomysłów na ich wykorzystanie w kuchni. Więcej...

Dynia jadalna - odmiany, uprawa, zbiór i przechowywanie
Dynia jadalna określa gatunki i odmiany dyni, nadające się do spożycia. Zobacz jakie odmiany dyni warto uprawiać w ogrodzie, jakie są zasady uprawy dyni, a także kiedy najlepiej przeprowadzić zbiór dyni i jak powinno wyglądać jej przechowywanie aby dynie zebrane w ogrodzie jak najdłużej zachowały swoje walory odżywcze. Więcej...