Sumak octowiec - odmiany, uprawa, rozmnażanie, jak się pozbyć

Sumak octowiec ma tylu zwolenników co wrogów. Ten atrakcyjny krzew efektownie przebarwia się jesienią, ale też niezwykle szybko się rozrasta dzięki odrostom korzeniowym. Zobacz, które odmiany sumaka octowca warto wybrać do ogrodu i jakie zastosowanie może mieć ta roślina. Podpowiadamy też jak wygląda uprawa sumaka w ogrodzie i co warto zrobić zanim go posadzisz aby nie przyspożył kłopotów. Czytając ten artykuł dowiesz się też jak pozbyć się sumaka octowca, który stał się zbyt ekspansywny.

Sumak octowiec - Rhus typhina
Fot. depositphotos

Jak wygląda sumak octowiec

Sumak octowiec (Rhus typhina) jest drzewem mało wymagającym. Osiąga wysokość do 7 m. Ma efektowny egzotyczny wygląd, a jego pędy pokryte są brązowym meszkiem. Bardzo duże ciemnozielone, nieparzystopierzaste liście długości nawet 50 cm przebarwiają się jesienią na czerwono, pomarańczowo i żółto. Ładnie harmonizują z brązowoczerwonymi kolbowatymi owocostanami, które długo utrzymują się na drzewie. Dzięki temu roślina wygląda atrakcyjnie nie tylko latem, ale też szczególnie pięknie na jesieni.

Sumak octowiec - jak szybko rośnie

W ciągu 10 pierwszych lat uprawy sumak octowy może osiągnąć około 4 m wysokości. W tym okresie sumak octowiec rośnie bardzo szybko - jego roczne przyrosty wynoszą 30-40 cm na wysokość, jak i na szerokość. Potem wzrost sumaka octowca znacznie spowalnia, a docelowo roślina może uzyskać do 6-7 m wysokości.

Sumak octowiec - zastosowanie i właściwości

W polskich ogrodach sumak octowiec sadzony jest głównie ze względu na jego walory ozdobne. Posadzenie sumaka octowca to także dobry sposób na komary w ogrodzie, gdyż owady te unikają tego drzewa. Warto docenić także fakt, że sumak to roślina miododajna.

Na świecie jednak, szczególnie w krajach arabskich, sumak ma zastosowanie kulinarne i lecznicze. Owoce sumaka są jadalne i można z nich przygotowywać ocet winny oraz lekko kwaśne syropy.

Sumak octowiec - Rhus typhina
Fot. pixabay

Owoce sumaka zbiera się w końcu sierpnia lub we wrześniu. Ze zbiorem nie warto zwlekać, gdyż jesienne deszcze wypłukują aromat z owoców. Po zbiorze owoce układa się odkryte, aby dobrze wyschły. Potem można je schować do worków i tak przechowywać nawet kilka lat.

W formie sproszkowanej sumaka kupuje się jako przyprawę . Można go dodawać do dań z drobiu, mięsa czerwonego, dań warzywnych i nabiału. W połączeniu z sezamem i tymiankiem występuje w mieszance przyprawowej Za'atar.

W medycynie naturalnej doceniono też właściwości lecznicze sumaka octowca. W Południowej Azji i na Bliskim wschodzie sumaka stosowano w leczeniu rozmaitych dolegliwości, takich jak astma, biegunki czy przeziębienia, a także jako lek przeciwzapalny. Działanie sumaka w dużej mierze oparte jest na wysokiej zawartości przeciwutleniaczy, które chronią organizm przed wolnymi rodnikami.

Sumak octowiec - odmiany

Sumak octowiec słynie z małych wymagań glebowych. Świetnie radzi sobie wszędzie tam, gdzie jest słońce. Odmiany sumaka octowca charakteryzują się wolniejszym wzrostem niż gatunek pospolity, w związku z tym świetnie będą komponować się w małych ogrodach w towarzyskie bylin i niedużych krzewów. Co ciekawe, ogrodowe odmiany sumaka wytwarzają mniej odrostów korzeniowych, dzięki czemu nie są tak ekspansywne jak czysty gatunek. Odmiany sumaka octowca doskonale sprawdzą się także w uprawie pojemnikowej.

Sumak octowiec - Rhus typhina
Fot. pixabay

Sumak octowiec 'Dissecta' jest odmianą dorastającą do 4 m wysokości przy 6 metrach szerokości. Dobrze będzie rósł w dużych pojemnikach oraz małych ogrodach. Liście są głęboko powcinane, przypominające paprocie, przebarwiają się jesienią.

Inną bardzo ciekawą odmianą sumaka octowca jest sumak TIGER EYES 'Bailtiger'. Jest to odmiana niskopienna o parasolowatej koronie. Rośnie powoli dorastając do 2 metrów wysokości oraz takiej samej szerokości. Wiosną liście są jasnozielone, w czasie sezonu wegetacyjnego żółte, jesienią przebarwiają się zaś na szkarłatny odcień. Idealnie sprawdzi się w małym ogrodzie oraz dużych pojemnikach.

Sumak octowiec - uprawa

Sumak octowiec zadowoli się każdą glebą. Dobrze będzie rósł na przepuszczalnej, piaszczystej glebie, byle nie wilgotnej o odczynie lekko kwaśnym do zasadowego. Preferuje stanowisko słoneczne, dobrze znosi sezonowe upały. Roślina nie ma specjalnych wymagań, zatem uprawa sumaka octowca nie sprawi problemów, również ze względu na jego odporność na choroby, szkodniki oraz całkowitą mrozoodporność. Sumak odnajdzie się nawet w mało atrakcyjnym miejscu ogrodu, tam gdzie inne rośliny zawiodły.

Uwaga!
Aby uniknąć niekontrolowanego rozrastania się sumaka octowca przez odrosty korzeniowe, roślinę lepiej posadzić w donicy lub wokół niej wkopać barierę korzeniową np. z folii HDPE (tego typu bariery można kupić czasem jako bariery korzeniowe dla bambusów).

Sumak octowiec - przycinanie

Z zasady sumak octowiec nie wymaga przycinania. Najładniej jednak prezentuje się w formie drzewka o jednym lub kilku pniach. Jeśli chcemy aby korona sumaka nie zaczynała się tuż nad ziemią, a dopiero na określonej wysokości, trzeba roślinę niejako zmusić do wypiętrzania się. Możemy to osiągnąć poprzez wycinanie bocznych gałęzi sumaka aż do wybranej wysokości. Jeśli zaś młoda roślina wytwarza kilka pędów, a my chcemy mieć drzewko o jednym pniu, należy wybrać najsilniejszy pęd, przywiązać go do palika aby rósł równo ku górze, zaś pozostałe pędy wyciąć tuż nad ziemią.

Przycinanie sumaka octowca najlepiej wykonywać wiosną. Poza formowaniem odpowiedniego kształtu korony, warto co roku usuwać gałązki nadłamane, krzyżujące się ze sobą i nadmiernie zagęszczające koronę drzewa.

Sumak octowiec - Rhus typhina
Fot. pixabay

Sumak octowiec - rozmnażanie

Sumak octowiec jest drzewem niezwykle ekspansywnym, płytko korzeniącym się i wytwarzającym liczne odrosty korzeniowe. Zatem bez naszej kontroli sumaki mogą zająć dużą powierzchnie naszego ogrodu. Jeśli zranimy szpadlem korzenie, szybko pojawią się odrosty korzeniowe. Ta cecha sumaka powoduje, iż jego rozmnażanie właśnie przez odrosty jest banalnie proste.

Inną metodą jest rozmnażanie sumaka octowca z sadzonek korzeniowych. Sadzonki takie pobiera się w lutym z korzeni dobrze rozwiniętych. Tniemy je na 2,5 cm kawałki ostrym nożem i wysadzamy do mieszanki piasku z torfem (1:1). Pobranym sadzonkom należy zapewnić ciepłe miejsce w inspekcie, pobudzając je do wzrostu w temperaturze 20°C. Następnie w marcu-kwietniu sadzonki sumaka wysadzamy na miejsce stałe.

Uwaga!
Sok sumaka octowca jest trujący i powoduje czasami dość silne podrażnienia. Dlatego należy zachować ostrożność podczas przygotowywania sadzonek. Wszystkie prace wykonywać w rękawicach ochronnych.

Sumak octowiec - jak się pozbyć

Podczas pielęgnacji sumaka octowca należy unikać uszkadzania korzeni, gdyż to dodatkowo wzmaga tworzenie odrostów korzeniowych. Zapobieganie inwazji sumaka polega na usuwaniu już powstałych odrostów korzeniowych. Można pokusić się o zastosowanie na odrosty korzeniowe różnego rodzaju herbicydów, takich jak Avans Premium 360 SL czy Roundup. Pozostawiony sam sobie sumak octowiec zaczyna ekspansywnie opanowywać teren, wypierając inne rośliny. Chcąc pozbyć się sumaka octowca na dobre musimy dokładnie wykarczować całą roślinę z ogrodu, co nie będzie łatwe. Może zdarzyć się, że roślina ponownie zacznie odbijać, zatem czynność tą trzeba powtarzać do skutku.

Jeśli nie chcemy usuwać sumaka z ogrodu, warto wiedzieć, że nad sumakiem octowcem można jednak zapanować. Jego odrosty warto podkopywać i wyrywać. Bardzo ważne aby ich nie wycinać np. sekatorem, gdyż wówczas bardzo szybko odrastają i tworzą nowe rozgałęzienia. Na trawniku wystarcza regularne koszenie, które nie pozwoli wyrosnąć odrostom wyżej niż na kilka cm. Póki są świeże i jeszcze miękkie, łatwo poddają się koszeniu. Ważne jednak aby sprawy nie zaniedbać i kosić trawnik naprawdę regularnie.

mgr inż. Joanna Białowąs

Przeczytaj również:

• Robinia akacjowa - odmiany, właściwości, uprawa
• Jarząb szwedzki - opis, zastosowanie, uprawa
• Złotokap zwyczajny - uprawa, cięcie, choroby
• Krzewy ozdobne łatwe w uprawie

Opracowano na podstawie:
1. Muras P., Katalog roślin, drzewa, krzewy, byliny, Agencja Promocji Zieleni Sp. z o. o., s. 63;
2. Markley R., Krzewy i drzewa. Zastosowanie roślin, sadzenie, pielęgnacja, cięcie. Świat Książki, s. 189;
3. Haberer M., 333 rośliny ogrodowe. Najpiękniejsze krzewy, byliny i kwiaty cięcie. Wydawnictwo RM, s. 66;
4. Squire D., Cięcie roślin. Fachowe porady. Pielęgnacja owocowych i ozdobnych krzewów, drzew oraz pnączy, Wydawnictwo Arkady, s. 36;
5. Retournard D., Rozmnażanie 250 roślin przez sadzonki, Oficyna Wydawnicza Delta W- Z, s. 278;
6. Kostuch J., Kostuch R., Rośliny inwazyjne w: EKOLOGIA I OCHRONA KRAJOBRAZU, NR 1-2(73-74)/2013, s. 24.