Jarząb szwedzki - opis, zastosowanie, uprawa

Jarząb szwedzki jest drzewem łatwym w uprawie i dekoracyjnym przez cały rok. Chodź drzewo to przyjmuje pokaźne rozmiary i swoje zastosowanie częściej znajduje w aglomeracjach miejskich jako wartościowe drzewo alejowe i uliczne, warto zastanowić się nad wyborem tego gatunku również do ogrodu przydomowego. Jakie warunki należy zapewnić, aby uprawa jarzęba szwedzkiego się udała?

Jarząb szwedzki (Sorbus intermedia) - owoce

Jarząb szwedzki - opis

Jarząb szwedzki (Sorbus intermedia) jest drzewem średniej wielkości. Dorasta do 10-12 m wysokości. Przy tym osiąga szerokość 5-7 m. Tworzy koronę regularną, początkowo stożkowatą, w kolejnych latach rozwoju kulistą. Liście jarzęba szwedzkiego są owalne, płytko klapowane, od spodu pokryte szarym kutnerem. Jesienią przebarwiają się na żółto. W maju pojawiają się kwiaty przybierające kolor biały. Owoce zdobią jarząb w październiku, są dekoracyjne, pomarańczowe. Jarząb szwedzki jest gatunkiem niezwykle tolerancyjnym, często spotykanym w zieleni miejskiej.

Uwaga! W Polsce jarząb szwedzki występuje na stanowiskach naturalnych, gdzie objęty jest ścisłą ochroną. Rośliny do ogrodu muszą pochodzić z hodowli szkółkarskiej.

Jarząb szwedzki - zastosowanie

Wysoka tolerancja na trudne warunki środowiskowe sprawiła, że jarząb szwedzki zastosowanie znajduje przede wszystkim w mieście, jako drzewo sadzone w parkach czy wzdłuż dróg. Często szczepiony jest na pniu jarzębiny czy głogu i wykorzystywany do obsadzania alei.

Walory dekoracyjne jarzęba szwedzkiego to majowe białe kwiaty, jesienne efektownie przebarwione liście i kuliste, pomarańczowo-czerwone owoce. Te ostatnie są cennym źródłem witaminy C i sorbitu - substancji o słodkim smaku. Dzięki temu, w przeciwieństwie do jarzębu pospolitego (czyli popularnej jarzębiny), owoce jarzęba szwedzkiego pozbawione są goryczki. Ich lecznicze działanie w szczególności docenią diabetycy. Z owoców jarzęba szwedzkiego można przyrządzić dżemy, nalewki czy soki.

Sadząc jarząb szwedzki w ogrodzie możemy stworzyć ciekawe aranżacje. Jako dość wysokie drzewo będzie idealnym sąsiadem dla roślin lubiących rosnąć w cieniu. Dobrze sprawdzą się nie zrzucające liści na zimę - laurowiśnia wschodnia czy ostrokrzew. Długo utrzymujące się owoce na jarzębie, zwabią do ogrodu ptaki.

Warto wspomnieć również o odmianie jarzęba szwedzkiego 'Brouwers'. Osiąga on wysokość do 6 m, ma regularną, zwartą koronę. Rośnie dość wolno, zatem będzie to dobra alternatywa, dla tych którzy nie posiadają dużych ogrodów.

Ciekawym pomysłem jest zastosowanie owoców jarzęba szwedzkiego jako materiału do jesiennych kompozycji florystycznych. Mogą być drobnym elementem dekoracyjnym lub stanowić podstawę całej kompozycji. Wplecione w wianek z gałązek, czy gęsto nabite na gąbkę florystyczną. Ciepły kolor owoców jarzęba doskonale będzie łączył się z drewnem, korą, mchem, przebarwionymi liśćmi winobluszczu pięciolistkowego odmiany 'Murorum' czy wrzosem. Można go także wykorzystać na stroik świąteczny bożonarodzeniowy.

Jarząb szwedzki - uprawa

Jarząb szwedzki - wymagania
Jarząb szwedzki jest gatunkiem niewybrednym, zatem z jego uprawą poradzi sobie nawet początkujący miłośnik zieleni. Preferuje stanowiska słoneczne i zasadowe podłoże. Odporny jest na zasolenie, wiatr i suszę. W uprawie jarzęba szwedzkiego nie będziemy mieć także problemów z chorobami i szkodnikami.

Jarząb szwedzki - sadzenie
Sadząc jarząb szwedzki pamiętać musimy, że drzewo to, chodź rośnie wolno, w przyszłości osiągnie pokaźne rozmiary. Bierzmy zatem pod uwagę odległość sadzenia od budynków, uwzględniając, że musi ona wynosić minimalnie 8 m. Pamiętajmy też o zachowaniu odpowiedniej odległości od granicy działki, aby w przyszłości drzewo nie stało się przyczyną sporów z sąsiadem.

Sadzonki jarzęba szwedzkiego sadzimy ok. 10 cm głębiej niż rosły w doniczce, do dołu wypełnionego żyznym podłożem. Nowo posadzoną roślinę warto przywiązać do podpory, do czasu aż dobrze się ukorzeni.

Jarząb szwedzki - pielęgnacja
Nawożenie jarzęba szwedzkiego wykonujemy wiosną, w pierwszych latach po posadzeniu. Starsze drzewa radzą sobie same. Podlewamy w miarę potrzeby. Co roku wykonujemy cięcie sanitarne jarzęba, polegające na usuwaniu chorych, połamanych gałęzi. Najlepiej wykonać je zimą.

mgr inż. Joanna Białowąs

Przeczytaj również:

Dereń jadalny - właściwości, uprawa, odmiany
Dereń jadalny jest krzewem ozdobnym, atrakcyjnym przez cały rok. Wczesną wiosną pojawiają się na nim żółte kwiaty, pod koniec lata czerwone owoce, a jesienią ładnie przebarwiają się liście. Owoce derenia jadalnego cenione są za właściwości lecznicze, można z nich sporządzić słynną nalewkę "dereniówkę" i liczne przetwory. Zobacz jak wygląda uprawa derenia jadalnego i wybierz najlepszą odmianę do Twojego ogrodu. Więcej...

Ostrokrzew - uprawa, rozmnażanie, choroby
Ostrokrzew to jeden z bardziej dekoracyjnych krzewów jaki możemy posadzić w ogrodzie. Nadaje się na stanowiska cieniste, do tego posiada zimozielone liście. Dowiedz się więcej o uprawie ostrokrzewu, jego rozmnażaniu a także chorobach. Te informacje zapewnią Tobie sukces w uprawie ostrokrzewu, który odwdzięczy się pięknymi czerwonymi owocami stanowiącymi doskonały element dekoracyjny na Boże Narodzenie. Więcej...

Jagoda kamczacka - odmiany, uprawa, sadzenie, rozmnażanie
Jagoda kamczacka jest dość mało popularnym u nas krzewem jagodowym. Tymczasem owoce jagody kamczackiej są smaczne i niezwykle bogate w witaminy, a roślinę do uprawy w naszym kimacie predysponuje wysoka mrozoodporność i dość niewielkie wymagania. Poznaj najlepsze odmiany jagody kamczackiej do uprawy na działce i zobacz jak wygląda sadzenie, uprawa oraz rozmnażanie jagody kamczackiej w warunkach amatorskich. Więcej...

Opracowano na podstawie: Muras P., Katalog roślin - drzewa, krzewy, byliny, Agencja Promocji Zieleni Sp. z o. o., s. 65; Bartels A., Wszystko o drzewach i krzewach - 1500 drzew i krzewów do ogrodu, Świat Książki, s. 212; Dimke M., Bednorz L., Gatunki rodzaju jarząb Sorbus L. w terenach zieleni centralnych dzielnic Poznania, Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu - CCCLXIII (2004); Waszak A., Jarząb - nie tylko jarzębina, Związek Szkółkarzy Polskich; Wyrwicki D., Jarząb pospolity, jarzębina, Ogród Botaniczny UW.