Storczyk sabotek - uprawa i pielęgnacja

Storczyk sabotek nazywany bywa także pantofelkiem Wenus lub panieńskim bucikiem, ponieważ jego kwiat wyglądem przypomina maleńki bucik lub dzbanek. Ten charakterystyczny kwiat ma za zadanie wabić i zachęcać owady do zapylenia. Sprawdź jak wygląda uprawa i pielęgnacja storczyka sabotka oraz dowiedz się jakie warunki należy mu zapewnić, by jego kwitnienie było obfite i długie.

Storczyk sabotek - Paphiopedilum
Fot. pixabay

Storczyk sabotek - opis i pochodzenie

Storczyk sabotek (Paphiopedilum) w naturze występuje w południowo-wschodniej Azji w półcienistych, tropikalnych lasach i w skalnych szczelinach. Rodzaj ten obejmuje ok. 80 gatunków storczyków ale liczba odmian jest dużo większa. W sprzedaży często można znaleźć łatwiejsze w uprawie hybrydy (odmiany mieszańcowe).

Na długich łodygach storczyka sabotka pojawiają się dość duże kwiaty, z charakterystyczną warżką, kształtem przypominającą pantofelek. Kwiaty storczyków Paphiopedilum w kolorystyce od białej, poprzez różową, żółtą do brązowej, bordowej i zielonej przyozdobione są plamkami i paskami, u niektórych odmian są spiralnie skręcone. Zielone lub wzorzyste liście sabotków maksymalnie dorastają do ok. 50 cm długości. Brązowe korzenie tych storczyków są lekko spłaszczone i pokryte włośnikami.

Warto wiedzieć!
Saboty, od których pochodzi nazwa storczyka sabotka, to tradycyjne, francuskie buty, wystrugane z jednego kawałka drewna.

Storczyk sabotek - odmiany

Spośród ciekawych odmian storczyka sabotka warto wymienić:

• Paphiopedilum Deperle – ma kwiaty w kolorze białym;
• Paphiopedilum Maudiae Femma – posiada kwiaty w kolorze biało-zielonym;
• Paphiopedilum delenatii – o kwiatach biało-różowych;
• Paphiopedilum Saint Swithin – ma kwiaty paskowane, w odcieniach jasno-brązowych;
• Paphiopedilum Insigne – kwiaty żółtawo-zielone z brązowym wzorem;
• Paphiopedilum Pinocchio – kwiaty zielono-różowe;
• Paphiopedilum Vinicolor – kwiaty w tonacji czerwonej.

Storczyk sabotek - Paphiopedilum
Fot. depositphotos

Storczyk sabotek - uprawa

Właściwe podlewanie i odpowiednia temperatura uprawy są kluczem do sukcesu w pielęgnacji storczyka Paphiopedilum.

Storczyk sabotek dobrze rośnie na stanowisku półcienistym. Jeśli chcemy postawić go na parapecie, najlepiej wybrać wystawę wschodnią lub zachodnią, gdyż silne bezpośrednie nasłonecznienie może spowodować poparzenia na roślinie. Z tego względu na parapecie od strony południowej w bardzo słoneczne dni lepiej oddzielić go od szyby firanką albo przestawić w bardziej cieniste miejsce.

Jaka temperatura dla sabotka?

Storczyki z rodzaju Paphiopedilum można podzielić na dwie grupy, lubiące odmienne warunki uprawy. Jest to zasada ogólna i może się zdarzyć, że niektóre gatunki w te wytyczne się nie wpisują:

• gatunki ciepłolubne - o liściach wydłużonych, wąskich i marmurkowych. Lepiej rosną w temperaturach mieszczących się w zakresie 21-27°C w dzień, w nocy od 15-18°C.
• gatunki lubiące niższe temperatury - o liściach w szerszych i zielonych, kwitnące głównie zimą. W dzień optymalny zakres to 18-21°C, w nocy 13-17°C. W gorące, letnie dni należy je podlewać, cieniować i zapewnić wysoką wilgotność powietrza.

Uwaga!
Niebezpieczne dla storczyków z rodzaju sabotek mogą być mroźne przeciągi zimą, doprowadzające czasami do obumarcia rośliny. Niekorzystne jest także naprzemienne oddziaływanie niskich i wysokich temperatur, które może spowodować opadanie pąków i kwiatów.

Kiedy kwitnie storczyk sabotek?

Rośliny te mogą kwitnąć w różnych porach roku, choć wiele gatunków sabotków zakwita w miesiącach zimowych. Kwiaty na roślinie potrafią utrzymywać się nawet przez kilka miesięcy. Z jednej rozety liściowej powstaje tylko jeden pęd kwiatowy. W zależności od gatunku i odmiany kwiaty na pędzie mogą być pojedyncze lub może być ich kilka. Po przekwitnięciu i opadnięciu kwiatów, łodygę nisko wycinamy.

Kwitnienie niektórych gatunków sabotków powiązane jest z temperaturą. Ciepłolubne gatunki uprawia się przez cały rok w ten sam sposób, jednak gatunki lubiące niższe temperatury do obfitego kwitnienia, potrzebują ok. 2-miesięcznego okresu przechłodzenia w miejscu o temperaturze 15°C lub nieco niższej. Roślinę należy w tym czasie podlewać rzadziej, zaledwie co 2-3 tygodnie. Brak wymaganego okresu przechłodzenia jest często wyjaśnieniem dlaczego storczyk nie kwitnie.

Storczyk sabotek - Paphiopedilum
Fot. depositphotos

Podlewanie sabotka

Storczyki te najlepiej podlewać obficie ale rzadko, w godzinach porannych - latem co kilka dni, zimą raz na tydzień (lub rzadziej). Paphiopedila potrzebują okresu lekkiego przeschnięcia po każdym podlewaniu – to najważniejsza zasada w uprawie sabotków. Nie wolno ich jednak przesuszyć. Stale wilgotne podłoże może doprowadzić do gnicia korzeni, dlatego należy unikać pozostawiania wody na podstawce. Woda nie powinna także dostawać się do rozety liściowej.

Najlepszą wodą do podlewania sabotków jest deszczówka lub woda destylowana, ale można także wykorzystać odstałą albo przegotowaną wodę z kranu. Najlepszym sposobem na skuteczne podlewanie storczyków jest zanurzenie całej doniczki aż po brzegi, na 30-60 minut w większym pojemniku z wodą.

Bardzo korzystne jest nawilżanie powietrza w pomieszczeniu, w którym uprawiane są storczyki, ponieważ lubią one wilgotność powietrza osiągająca nawet 70%. Można to osiągnąć dzięki nawilżaczom lub ustawieniu rośliny na podstawce z warstwą kamyków lub keramzytem zanurzonymi w wodzie. Co istotne, spód doniczki nie może dotykać lustra wody.

Storczyk sabotek - Paphiopedilum
Fot. pixabay

Storczyk sabotek - nawożenie

Do nawożenia storczyków Paphiopedilum zalecane są specjalne nawozy do storczyków i powinno się je stosować wg zaleceń producenta, zazwyczaj raz na miesiąc. Jeśli stosuje się bardziej rozcieńczony nawóz np. 1/4-1/2 zalecanej dawki, można używać go przy każdym podlewaniu latem, zimą co drugie, trzecie podlewanie. Przy częstym stosowaniu nawozu, raz na 1-2 miesiące należy przepłukać podłoże czystą wodą.

Storczyk sabotek - przesadzanie

Podłoże dla storczyka sabotka powinno być lekkie i przepuszczalne ale jednocześnie zatrzymujące wodę. Może być złożone z różnych frakcji kory drzew iglastych, fragmentów mchu torfowca, perlitu oraz węgla drzewnego. Dużym ułatwieniem jest wykorzystanie gotowego podłoża do storczyków dostępnego w sprzedaży. Do sadzenia sabotków nie używa się ziemi ogrodowej.

Sabotki przesadza się wiosną lub na początku lata, gdy mają zbyt mało miejsca i rozety nie mieszczą się już w doniczce, średnio co 1-2 lata. Rośliny lepiej rosną w mniejszych pojemnikach, dlatego nowa doniczka nie powinna być zbyt obszerna. Przy okazji przesadzania, bardzo rozrośnięte storczyki można podzielić, by zyskać nowe egzemplarze.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Pielęgnacja storczyków po przekwitnięciu
• Jak dbać o storczyki w doniczce
• Rozmnażanie storczyków. Jak rozmnożyć storczyki w domu?

Opracowano na podstawie:
1. M. Schubert, R. Herwig, Mieszkamy wśród kwiatów, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1984, s. 286-287;
2. J. Courtier, G. Clarke, Kwiaty w domu, Reader's Digest, Warszawa 1998, s. 173.