Storczyki epifityczne. Uprawa storczyków bez podłoża

Storczyki epifityczne w naturze rosną na pniach i konarach drzew, ale również w domu można stworzyć dla nich odpowiednie warunki uprawy. Choć ich pielęgnacja jest nieco skomplikowana, mogą stanowić niezwykłą ozdobę mieszkania. W tym artykule przedstawiamy najciekawsze storczyki epifityczne do uprawy w domu. Sprawdź jak wygląda uprawa storczyków bez podłoża i jakie wymagania należy spełnić, by pięknie kwitły.

Storczyki epifityczne
Fot. depositphotos

Storczyki epifityczne - co to znaczy

Storczyki (Orchis) należą do rodziny storczykowatych (Orchidaceae), do której zalicza się tysiące gatunków i odmian. Najczęściej spotyka się je w strefie tropikalnej i subtropikalnej na różnych kontynentach. Można je podzielić na dwie główne grupy:

• storczyki gruntowe - rosną w ziemi,
• storczyki epifityczne - rosną na drzewach.

Istnieją także formy pośrednie, do których zalicza się m.in. wanilia (Vanilla), potrafiące rosnąć zarówno w podłożu, jak i na drzewach.

Storczyki epifityczne w naturze rosną zazwyczaj w rozgałęzieniach drzew w wilgotnych lasach tropikalnych. Konary służą im tylko za podporę, ponieważ odżywiają się samodzielnie. Korzystają z wody oraz niezbędnych do życia substancji odżywczych, pochodzących z rozkładających się szczątków organicznych, gromadzących się w zagłębieniach kory drzew, na których żyją. Magazynują je najczęściej w pseudobulwach.

Wodę z powietrza wychwytują korzenie powietrzne pokryte welamenem - specjalną warstwą gąbczastych komórek skórki. Jeśli chcemy uprawiać storczyki epifityczne, warto poznać jak najbliżej środowisko ich życia i postarać się jak najwierniej odtworzyć je w domu.

• Epifity doniczkowe. Rośliny epifityczne do uprawy w domu
• Kaktusy epifityczne - gatunki i uprawa
• Storczyki łatwe w uprawie

Storczyki epifityczne - w czym uprawiać

Istnieje kilka sposobów, by w domowych warunkach uprawiać storczyki bez podłoża. Można je przymocowywać do drewna, naśladującego konary w dżungli, posadzić w ażurowych koszyczkach lub w szkle. Uprawa roślin w podłożu, w doniczkach na pewno jest mniej skomplikowana, jednak miłośnicy storczyków potrafią wiele zrobić dla swoich roślin, by zapewnić im jak najlepsze warunki i móc oglądać je w pełni rozkwitu.

Storczyki epifityczne
Fot. depositphotos

Storczyki epifityczne można przymocowywać do kawałka kory, pnia lub oryginalnie wyglądającego konaru. Jeśli taka ozdoba ma być przymocowana do ściany, pamiętajmy by wbić w nią haczyk. Najlepsze będzie drewno starsze, bez żywicy (np. dębu, robinii akacjowej, paproci drzewiastej). Trzeba też zwrócić uwagę, czy w drewnie nie ma szkodników i grzybów. Dla bezpieczeństwa można wyparzyć je w wodzie.

Na drewnie, za pomocą żyłki, miedzianego drutu lub kawałka tkaniny mocujemy mech torfowiec, włóko kokosowe lub torf. Na takiej podkładce, naśladując naturę, przytwierdzamy storczyk, owijając delikatnie część korzeni powietrznych niezbyt grubą warstwą materiału roślinnego oraz drutem lub żyłką.

Storczyki epifityczne można także uprawiać bez podłoża w rożnego rodzaju ażurowych koszyczkach wykonanych z drutu, drewna, bambusu, czy plastiku. Korzenie powietrzne storczyków przerastają przez szczeliny koszyczków a cała roślina podwieszona w pomieszczeniu i uprawiana jakby w powietrzu, wygląda bardzo oryginalnie.

Kolejną opcją uprawy bez podłoża jest umieszczenie storczyka w szklanym naczyniu np. wazonie. Na jego dnie zawsze powinna być odrobina wody (najlepiej destylowanej) dzięki której w naczyniu utrzymuje się odpowiednia wilgotność powietrza. Jeśli uprawiamy storczyka w szklanym naczyniu, jego korzenie nie powinny dosięgać wody, ponieważ zaczną gnić.

Storczyki epifityczne można uprawiać w przezroczystych doniczkach wypełnionych rozdrobnioną korą
Fot. depositphotos

Storczyki epifityczne - podlewanie i nawożenie

Podlewanie storczyków rosnących bez podłoża wymaga systematyczności i większego zaangażowania. Wilgoć i substancje odżywcze pobierają one z powietrza, dlatego trzeba je zraszać lub podlewać miękką wodą o temperaturze pokojowej, nawet kilka razy dziennie, również w sezonie grzewczym. Woda nie powinna dostawać się do środka rośliny, ponieważ mogłaby spowodować jej gnicie. Nie należy także dopuścić do nadmiernego przeschnięcia.

Co dwa tygodnie rośliny można zasilać dolistnie nawozem do storczyków wg wskazówek producenta. Pamiętajmy jednak, że storczyki epifityczne są bardzo wrażliwe na nadmiar soli mineralnych i czasami bezpieczniej nawozić je mniejszą dawką nawozu.

Storczyki epifityczne - wilgotność powietrza

Warunkiem udanej uprawy storczyków bez podłoża jest zapewnienie im wysokiej wilgotności powietrza, która czasami może dochodzić nawet do 90%.

Utrzymanie wysokiego poziomu wilgotności w domowych warunkach nie jest łatwe, jednak są i na to sposoby. Najbardziej skuteczny jest nawilżacz powietrza ustawiony w pobliżu rośliny. Pomocne będą także tacki z wodą położone w pobliżu rośliny. Na grzejnikach warto umieścić nawilżacz lub kłaść na nich np. wilgotne ręczniki. W ciepłe dni warto storczyki zamgławiać miękką wodą (odstałą lub przefiltrowaną), najlepiej rano, by obeschły przed nocą.

Zapamiętaj!
Storczyków nie wolno podlewać ani zraszać zimną wodą z kranu. Najlepiej sprawdzi się woda o temperaturze pokojowej, miękka deszczówka, odstana woda z kranu lub woda destylowana.

Storczyki epifityczne można uprawiać w łazience, w której będą miały dostęp do światła słonecznego i wystarczającą wilgotność powietrza albo przy odkrytym akwarium. Bardzo dobrym rozwiązaniem dla miłośników storczyków jest umieszczenie ich w domowej szklarni dla roślin tropikalnych, w której dużo łatwiej utrzymać wymaganą wilgotność.

Zimą, przy obniżonej temperaturze, wilgotność należy ograniczyć. Spadek temperatury przy wysokiej wilgotności może być bardzo niekorzystny dla storczyków. Para wodna w takich warunkach skrapla się i osiada na roślinie, co może doprowadzić do powstawania pleśni albo pojawienia się bakteryjnej zgnilizny. Do kontrolowania poziomu wilgotności można wykorzystać choćby domowy termometr z higrometrem.

Storczyki epifityczne - polecane gatunki

Storczyki epifityczne należą do różnych gatunków i mogą mieć odmienne wymagania odnośnie stanowiska i temperatury. Występują storczyki ciepłolubne (np. Phalaenopsis), storczyki zimnolubne (np. Dendrobium) oraz storczyki o pośrednich wymaganiach (np. Cattleya). U niektórych wytwarzanie pąków kwiatowych pobudza większa różnica temperatur pomiędzy dniem a nocą.

Kupując storczyka epifitycznego i chcąc osiągnąć sukces w jego uprawie trzeba sprawdzić, jakie są indywidualne wymagania wybranego gatunku. Zazwyczaj takie informacje podawane są przez producenta roślin w dołączonym opisie. Jeśli jednak uznamy, że łatwiejsza będzie dla nas uprawa w podłożu, zawsze możemy przesadzić storczyka do doniczki zawierającej odpowiednie podłoże dla storczyków. Nigdy storczyków nie sadzimy do zwykłej ziemi ogrodowej!

Poniżej przedstawiamy najciekawsze storczyki epifityczne do uprawy bez podłoża.

Storczyk Vanda

Naturalnym obszarem występowania storczyka Vanda (Vanda) są tereny w południowo wschodniej Azji. Kwiaty o intensywnych barwach, często pachnące, należą do największych spośród wszystkich orchidei. Pęd może dorastać nawet do 80 cm długości, dlatego roślinie należy zapewnić sporo miejsca. Do prawidłowego rozwoju storczyk Vanda potrzebuje jasnego miejsca, wysokiej wilgotności powietrza (ok. 80%), temperatury 24-32°C w dzień i 18-20°C w nocy i dobrej cyrkulacji powietrza. Nie znosi zimnych przeciągów.

Storczyk Vanda
Fot. pixabay

Storczyk Catleja

Storczyk katleja (Cattleya) w naturze rośnie na konarach drzew oraz na skałach w Ameryce Środkowej i Południowej. Często pachnące, okazałe kwiaty mogą osiągać nawet 20 cm średnicy. Ten storczyk epifityczny lubi miejsca jasne z rozproszonym światłem. W zależności od odmiany optymalny zakres temperatur mieści się od 14-21°C ale dobrze będzie rósł również w temperaturach wyższych. Ważne - do wytwarzania nowych pąków kwiatowych storczyki te pobudza różnica temperatur (min. 5°C) pomiędzy dniem a nocą.

Storczyk katleja - Cattleya
Fot. pixabay

Storczyk Dendrobium

Storczyk dendrobium (Dendrobium) w naturze porasta tereny tropikalne i subtropikalne od Azji do Australii. Ma wzniesiony pokrój i wysokość od 30-50 cm oraz dość gęsty i delikatny system korzeniowy. Kwiaty umieszczone są na długim pędzie kwiatostanowym.

Szeroki zakres występowania powiązany jest ze zróżnicowanymi wymaganiami storczyków epifitycznych należących do rodzaju Dendrobium oraz bogactwem ich form. Przy wyborze rośliny warto sprawdzić jakie wymagania ma zakupione Dendrobium. Większość z nich potrzebuje jasnego miejsca z wysoką wilgotnością powietrza. Niektóre, jak np. Dendrobium nobile, aby zakwitnąć muszą przejść okres spoczynku z niższą temperaturą wynoszącą 10-12°C.

Storczyk Dendrobium
Fot. depositphotos

Storczyk Lelia

Wiele gatunków storczyka Lelia (Laelia) rośnie jako epifity w wilgotnych lasach równikowych na obszarze Ameryki Środkowej i Południowej, przy rzekach i bagnach. Lelia lubi miejsca jasne i ciepłe (do 24°C w dzień i ok 20°C w nocy), dobrze przewietrzone ale bez przeciągów. W zależności od gatunku storczyki z rodzaju Laelia mogą kwitnąć przez cały rok. W ich uprawie ważna jest wysoka wilgotność powietrza (do 85%). Jako ciekawostkę można dodać, że Lelia purpurowa jest narodowym kwiatem Brazylii.

Storczyk Lelia - Laelia
Fot. pixabay

Storczyk Phalaenopsis

Te bardzo popularne i dość łatwe w uprawie storczyki występują w Indiach, południowo-wschodniej Azji, aż do północnej Australii. Nie tworzą pseudobulw ale dużą liczbę korzeni powietrznych. Storczyk Phalaenopsis może kwitnąć przez cały rok, zależnie od gatunku. Lubią miejsca półcieniste lub jasne, ale nie bezpośrednio nasłonecznione, z temperaturą pokojową do 27°C, dlatego te storczyki epifityczne tak dobrze czują się w mieszkaniach. Obniżenie temperatury do ok. 16°C jesienią, przez okres 4-6 tygodni pobudza roślinę do zawiązywania pąków kwiatowych. Optymalna wilgotność w pomieszczeniu wynosi 50-70%.

Storczyk Phalaenopsis
Fot. pixabay

Storczyk Oncidium

Storczyk Oncidium, nazywany też motylnikiem, naturalnie rośnie w obszarze międzyzwrotnikowym Ameryki. Ma wąskie liście, pseudobulwy oraz kwiaty w kolorach od żółtego do brązowego. Ten storczyk epifityczny preferuje miejsca jasne lub półcieniste z temperaturą w dzień 20-30°C wilgotnością min. 40%. Zimą woli temperatury nocne niższe, wynoszące ok. 15°C.

Storczyk Odontoglossum

Storczyk Odontoglossum czyli jęzatka pochodzi z wilgotnych lasów Ameryki Środkowej i Południowej. Odznacza się wielobarwnymi kwiatostanami, niektóre z gatunków dorastają do 40 cm wysokości. Lubi miejsca jasne lub półcieniste oraz cieplejsze dni i chłodniejsze noce z temperaturą obniżoną w zimie do ok. 14°C. Optymalna wilgotność powietrza to 70-75%.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Rośliny doniczkowe oczyszczające powietrze
• Kwiaty doniczkowe kwitnące cały rok
• Wiotczejące liście storczyka. Dlaczego liście storczyka marszczą się i więdną
• Storczyk miltonia - uprawa, pielęgnacja, jak dbać po przekwitnięciu

Opracowano na podstawie:
1. H. Heitz, Jak kwitną i owocują najpiękniejsze rośliny doniczkowe, Wiedza i Życie, Warszawa 1992, s. 212-219;
2. M. Schubert, R. Herwig, Mieszkamy wśród kwiatów, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1984, s. 111, 157, 191, 351.