Kalamondyna - uprawa w domu, przycinanie, choroby

Kalamondyna to miniaturowe drzewko cytrusowe, które można z powodzeniem uprawiać w mieszkaniu. Fakt, że owoce kalamondyny nie smakują zbyt dobrze jest rekompensowany przez jej walory dekoracyjne - przy odpowiedniej pielęgnacji przez cały rok cieszy oko delikatnymi kwiatami i pięknymi pomarańczowymi owocami. Zobacz jak wygląda uprawa kalamondyny w domu, jak wykonywać przycinanie aby roślina zachowała ładny pokrój, a także jakie choroby i szkodniki mogą zagrażać kalamondynie.

Kalamondyna - Citrofortunella mitis
Fot. pixabay

Jak wygląda kalamondyna?

Kalamondyna (Citrofortunella mitis) jest gatunkiem, który powstał sztucznie przez skrzyżowanie kwaśnej mandarynki (Citrus reticulata) z kumkwatem japońskim (Fortunella japonica). Dzięki temu powstało miniaturowe drzewko cytrusowe o jadalnych owocach, ale przede wszystkim o ciekawych walorach dekoracyjnych. Ze względu na swój wygląd jest nazywana mandarynką domową lub drzewkiem pomarańczowym. Ta ozdobna i dość łatwa w uprawie roślina doniczkowa o ozdobnych owocach w wielu krajach kojarzona jest ze świętami i wykorzystywana do ozdabiania mieszkań w okresie Bożego Narodzenia.

Dorastająca do 1,5 m wysokości kalamondyna doskonale nadaje się do uprawy w doniczce. Ta atrakcyjna roślina ma dekoracyjne, ciemnozielone, błyszczące liście, które po roztarciu wydzielają przyjemny zapach. Latem drzewko obsypuje się gwiaździstymi, białymi, silnie pachnącymi kwiatami. Jednak największą ozdobę stanowią, pojawiające się zimą, niewielkie owoce. Dojrzewają one powoli stopniowo zmieniając kolor z zielonego na intensywnie pomarańczowy. Na atrakcyjność kalamondyny wpływa także występowanie na roślinie w tym samym czasie zarówno kwiatów jaki i owoców.

Kalamondyna - Citrofortunella mitis
Fot. pixabay

Czy kalamondyna jest jadalna?

Owoce kalamondyny są jadalne, ale kwaśne i gorzkie w smaku. Wykorzystywane są głównie jako dodatek do przetworów: dżemów, konfitur oraz nalewek. Jeśli zaś gorzki smak owoców kalamondyny nam nie przeszkadza, warto wiedzieć, iż można je jeść razem ze skórką, która jest dość delikatna. Dodawane do herbaty z powodzeniem mogą zastąpić cytrynę. I co najważniejsze, kalamondyna dość łatwo kwitnie i zawiązuje owoce w warunkach domowych, dlatego niemal pewne jest, że uda nam się te owoce uzyskać z własnej uprawy. Wyglądają jednak tak ładnie, że szkoda je obrywać z zielonego drzewka.

Zanim owoce kalamondyny opadną już widać nowe kwiaty
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Kalamondyna - uprawa w domu

Kalamondyna, podobnie jak inne cytrusy, potrzebuje dużo jasnego światła, w tym kilka godzin dziennie bezpośredniego nasłonecznienia. Najlepiej umieścić ją przy oknie wychodzącym na wschód lub zachód. Jeśli zabraknie światła, kalamondyna może nigdy nie zakwitnąć. Z kolei zbyt długa ekspozycja słoneczna powoduje, że liście stają się blade lub przebarwione i mogą opadać. Jesienią i zimą rośliny powinny być dodatkowo doświetlane lampami LED.

Kwitnąca kalamondyna
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Kalamondyna nie wymaga wysokiej wilgotności powietrza i daje sobie radę w mieszkaniach bez dodatkowego nawilżania. Najlepiej czuje się w normalnej temperaturze pokojowej. Latem może być wystawiana na zewnątrz, na balkon, taras lub do ogrodu. W ogrodzie najlepiej umieścić ją w miejscu zacisznym i półcienistym. Jeśli nie mamy możliwości wystawienia rośliny na zewnątrz, konieczne może okazać się ręczne zapylenie kwiatów, żeby kalamondyna wydała owoce.

Bardzo ważny w uprawie tej rośliny jest okres spoczynku, gdyż bez niego kalamondyna nie kwitnie, słabnie i obumiera. Dlatego wraz z nadejściem zimy powinniśmy umieścić doniczkę z drzewkiem w jasnym pomieszczeniu, tak by zapewnić jej ok. 12 godzin światła na dobę. Temperatura optymalna w tym okresie powinna być obniżona, w przedziale 10-15°C. Zabiegi pielęgnacyjne ograniczamy do nawożenia oraz podlewania raz w miesiącu. Jeśli zapewnimy kalamondynie odpowiednie warunki zimowania będziemy mogli cieszyć się jej nieprzerwanym kwitnieniem i owocowaniem przez wiele miesięcy.

Owoce kalamondyny w pełni dojrzałości

Jaka ziemia dla kalamondyny?

Kalamondyna ma duże wymagania glebowe. Powinniśmy jej zapewnić żyzne, przepuszczalne, lekko kwaśne lub obojętne podłoże (pH 5,5-6,5). W tym celu możemy przygotować mieszankę ziemi liściowej, ziemi darniowej i piasku lub mieszaniny ziemi torfowej i piasku w stosunku 9:1. Można także wykorzystać dostępną w sprzedaży gotową mieszankę ziemi do cytrusów.

Kalamondyna - podlewanie i spryskiwanie

Pielęgnacja kalamondyny to przede wszystkim właściwe podlewanie. Im wyższa temperatura otoczenia, tym częściej należy roślinę podlewać. Niewystarczająca ilość wody może powodować zwijanie się i opadanie liści kalamondyny.

Kalamondyna nie toleruje także zbyt dużej ilości stagnującej wody. Przelanie i przechłodzenie podłoża często prowadzą do gnicia i zamierania korzeni. W związku z dużą wrażliwością kalamondyny najlepszą metodą jej podlewania jest zanurzenie doniczki w wodzie i pozostawienie do momentu, aż ziemia będzie w pełni wilgotna. Po wyjęciu z wody czekamy, aż jej nadmiar odpłynie przez otwory drenażowe w doniczce. Do podlewania i zraszania należy używać wyłącznie miękkiej, odstałej wody.

Latem, podczas upałów, możemy drzewko spryskiwać natomiast zimą robimy to tylko wtedy, gdy powietrze w pomieszczeniu jest naprawdę bardzo suche lub na roślinie pojawiają się objawy w postaci brązowiejących i zasychających brzegów liści.

Dojrzewające owoce kalamondyny
Fot. pixabay

Kalamondyna - nawożenie

Kalamondyna zużywa duże ilości składników odżywczych, dlatego wymaga regularnego nawożenia. Przy zbyt małej ilości składników pokarmowych liście i owoce opadają. W okresie intensywnego wzrostu raz w tygodniu należy zastosować nawóz wieloskładnikowy do cytrusów. Roślina dobrze reaguje na nawożenie dolistne preparatami przeznaczonymi do tego celu. Częstotliwość nawożenia zależy od pory roku. Jesienią i zimą wystarczy nawozić kalamondynę raz w miesiącu, a wiosną i latem co tydzień.

Kalamondyna - przesadzanie

Szybko rosnące młode drzewko wymaga corocznego przesadzania. Dojrzałe egzemplarze przesadzamy już rzadziej, co 3-4 lata. Co roku możemy za to wymieniać wierzchnią warstwę podłoża i zastępować ją świeżą i żyzną glebą. Najlepszy czas na przesadzanie kalamondyny to późna zima lub wczesna wiosna. Nie jest dobrym pomysłem przesadzanie roślin doniczkowych w czasie kwitnienia lub owocowania, ponieważ zarówno kwiaty, jak i owoce mogą opadać. Podczas przesadzania trzeba pamiętać, że system korzeniowy kalamondyny jest dobrze rozwinięty i wymaga dużej donicy.

Kalamondyna - przycinanie

Kalamondyna dobrze reaguje na cięcie i ładnie się po nim rozgałęzia. Podstawowe przycinanie kalamondyny powinno być wykonywane wczesną wiosną, w tym samym czasie co przesadzanie. Należy wyciąć wszystkie rosnące do wewnątrz i krzyżujące się pędy, żeby prześwietlić koronę. Przycięte pędy będą owocować dopiero w kolejnym roku.

Dojrzewające owoce kalamondyny
Fot. pixabay

Kalamondyna - choroby i szkodniki

Kalamondyna jest odporna na większość chorób. Najczęściej spotykaną jest antraknoza. Na porażonych liściach widoczne są brązowe, owalne plamy. W obrębie zainfekowanej tkanki można dostrzec skupiska zarodników grzyba. Pod wpływem choroby roślina słabnie, a jej liście opadają. Gdy dostrzeżemy objawy infekcji na kalamondynie powinniśmy zastosować oprysk jednym z preparatów grzybobójczych w sprayu np. Fungimat AL lub Saprol Spray 750 ml. Żeby nie dopuścić do infekcji warto uodparniać rośliny domowe stosując np. opryski ekologicznym preparatem na bazie grejpfruta Biosept Active Spray 750 ml.

Chloroza liści kalamondyny
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Kiedy widzimy, że liście kalamondyny żółkną i opadają to może być objaw niedoborów pokarmowych. Bardzo często na liściach tej rośliny pojawia się chloroza, objawiająca się rozjaśnieniem tkanki liśćie pomiędzy nerwami. Warto wtedy zastosować dodatkowo nawożenie dolistne, najlepiej preparatami dedykowanymi cytrusom.

Znacznie częściej kalamondyna pada ofiarą szkodników, zwłaszcza tarczników, przędziorka i wełnowców.

Duża ilość czarnych, płaskich tarczek na spodniej stronie liści to dowód na występowanie tarczników. Natomiast białe skupiska w formie kłaczków świadczą o obecności wełnowców.

W obu przypadkach możemy najpierw usunąć zauważone szkodniki za pomocą wacika nasączonego spirytusem, a nastęnie opryskać całą roślinę stosując naturalne i bezpieczne w domowym użyciu preparaty Agrocover Spray, Emulpar spray 750 ml lub Substral Multi-Insekt. Bardzo skuteczny jest także środek owadobójczy Sanium AL, ale podczas jego stosowania powinno się wynieść roślinę poza pomieszczenie mieszkalne.

Widoczne drobne owady oraz delikatne pajęczynki to efekt ataku przędziorka
Fot. ©PoradnikOgrodniczy.pl

Przędziorek chmielowiec to często występujący szkodnik roślin doniczkowych. Żywi się sokami roślinnymi, a objawem jego występowania są jasne plamki, żółknięcie i opadanie liści. Charakterystyczne są także niewielkie pajęczynki, przy pomocy których się przemieszcza porażając także rośliny znajdujące się w pobliżu.

W uprawie roślin doniczkowych w mieszkaniu zwalczanie przędziorków będzie najłatwiejsze przy pomocy gotowych preparatów w sprayu takich jak: Agrocover Spray, Emulpar spray 750 ml lub Substral Multi-Insekt. Przy silnej inwazji szkodników pomogą środki owadobójcze: Karate Spray oraz Spruzit Spray.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. J. Courtier, G. Clarke, Kwiaty w domu, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa, 1998, s. 62;
2. H. Heitz, Pięknie kwitnące kwiaty, Wydawnictwo Delta W-Z, Warszawa 1991, s. 164-165;
3. G. Łabanowski, L. Orlikowski, A. Wojdyła, Jak pielęgnować rośliny doniczkowe, Oficyna Wydawnicza Multico, Warszawa 2011, s.57-59.

Przeczytaj również:

Cytrusy - uprawa w domu w doniczce
Cytrusy to rośliny bardzo chętnie uprawiane w domach. Najlepiej udają się formy miniaturowe, przystosowane właśnie do uprawy doniczkowej. Przy zapewnieniu odpowiednich warunków uprawy rośliny mogą ozdobić drobne kwiaty oraz okrągłe, żółte lub pomarańczowe owoce. Więcej...

Jak wyhodować cytrynę z pestki?
Wyhodowanie cytryny z pestki jest bardzo łatwe, o ile zastosujesz się do naszych rad. Zobacz z jakich cytryn można pobierać pestki i jak przygotować je do siewu. Jeden prosty trik zagwarantuje, że pestka cytryny zawsze wykiełkuje! Więcej...

Psianka koralowa - odmiany, uprawa, rozmnażanie
Psianka koralowa to urocza roślina doniczkowa tworząca w okresie jesienno-zimowym atrakcyjne owoce w postaci niedużych czerwonych lub pomarańczowych kuleczek. Trzeba jednak uważać, bo owoce psianki są trujące! Zobacz jak wygląda domowa uprawa psianki w doniczce. Więcej...