Doświetlanie roślin doniczkowych. Jak doświetlać rośliny w domu?

Doświetlanie roślin konieczne jest głównie zimą, gdy z powodu krótszego dnia, prawie wszystkim roślinom w pomieszczeniach brakuje światła słonecznego. Z tego powodu wiele gatunków słabiej rośnie i traci walory dekoracyjne. Można temu zapobiec uzupełniając braki słońca światłem sztucznym. Zobacz jak wybrać odpowiednie lampy do doświetlania roślin i jak doświetlać rośliny z korzyścią dla ich wzrostu.

Doświetlanie roślin doniczkowych
Fot. depositphotos

Dlaczego warto doświetlać rośliny

Wiele roślin domowych dobrze radzi sobie zimą w pomieszczeniach z naturalnym światłem wpadającym przez okna, ale niektórym z nich można pomóc dodatkowo je doświetlając.

Szczególnie doświetlanie roślin zimą jest konieczne, jeśli nie możemy obniżyć temperatury w mieszkaniu. Wraz z mniejszą ilością docierającego światła słonecznego, wiele tropikalnych roślin doniczkowych wchodzi w okres spoczynku. Wymagają obniżenia temperatury uprawy, ograniczenia podlewania i zaprzestania nawożenia. Wszystko po to aby zachować równowagę między ilością docierającego światła, a pozostałymi warunkami uprawy. W mieszkaniach jednak chcemy mieć ciepło. Jeżeli zatem nie możemy obniżyć temperatury, wspomóżmy wzrost roślin poprzez ich doświetlanie.

Doświetlania wymaga także rozsada warzyw produkowana w warunkach domowych. Stosowane dodatkowo sztuczne oświetlenie wspomaga wzrost młodych roślin i wpływa na lepsze ukorzenianie siewek. Wysiewając nasiona wcześnie, wydłużamy okres uprawy, a niedobory światła słonecznego uzupełnią lampy do roślin. Dzięki doświetlaniu unikniemy "wyciągania się" siewek, wiotczenia ich pędów oraz przechylania się w kierunku okna.

Dzięki doświetlaniu roślin możliwe jest też wyhodowanie w domu świeżych ziół czy chrupiącej sałaty w samym środku zimy.

Doświetlanie siewek truskawek, pietruszki i mięty pieprzowej
Fot. depositphotos

Wpływ doświetlania na wzrost roślin

Światło słoneczne jest niezbędne w procesie fotosyntezy zachodzącej w zielonych częściach roślin. Dzięki temu rośliny tworzą związki organiczne niezbędne do wzrostu oraz rozwoju. Rośliny doniczkowe, które nie otrzymują wystarczającej ilości światła słabiej rosną, a ich liście tracą intensywne wybarwienie. Młode rośliny gorzej się korzenią, a ich wzrost jest spowolniony. W procesie fotosyntezy bierze udział jedynie niewielka część spektrum promieniowania - fale o długości 400-700 nanometrów (nm). Ten zakres fal nazywany jest promieniowaniem fotosyntetycznie czynnym (PAR).

Zarówno promieniowanie poniżej tego zakresu, jak i powyżej, także jest istotne dla roślin. Mimo, iż nie bierze ono udziału w fotosyntezie, inicjuje procesy morfogenetyczne roślin, takie jak: kiełkowanie nasion, wzrost, kwitnienie i owocowanie.

Doświetlanie rozsady ogórka
Fot. depositphotos

Żeby roślina prawidłowo się rozwijała należy zadbać o właściwe proporcje światła czerwonego (600-700 nm) do światła niebieskiego (długość fal 400-500 nm). Światło niebiesko-fioletowe wspomaga wzrost masy zielonej we wczesnych fazach rozwoju roślin, natomiast światło czerwone przyspiesza kiełkowanie nasion i wzrost pędów.

Warto wiedzieć!
Barwy niebieskie i czerwone, korzystne dla roślin, są męczące dla ludzkiego oka. Na szczęście dzięki nowoczesnym lampom LED, które wytwarzają jednocześnie światło o różnej długości fal, możliwe jest uzyskanie barwy światła korzystnego dla roślin i jednocześnie odpowiedniego dla ludzkiego oka. Takie lampy można z powodzeniem wykorzystywać do doświetlania roślin w pomieszczeniach mieszkalnych.

Które rośliny doniczkowe wymagają doświetlania?

Zapotrzebowanie roślin na światło zależy przede wszystkim od tego w jakich warunkach rosną one w środowisku naturalnym. Pod tym względem rośliny doniczkowe możemy podzielić na 3 grupy:

1. Rośliny cieniolubne, które najlepiej sobie radzą w słabiej oświetlonych wnętrzach to: paprocie, anturium, bluszcze, aglaonema, kalatea, maranta - tym gatunkom wystarczy światło o natężeniu od 700 do 1000 lumenów.
2. Rośliny wymagające umiarkowanego oświetlenia, preferujące rozproszone światło oraz dobrze znoszące lekkie ocienienie to: monstera, dracena, difenbachia, anturium, szeflera, filodendrony - wymagają dodatkowego natężenia światła od 1200 do 2500 lumenów.
3. Rośliny potrzebujące dużo światła: agawa, aloes, bugenwilla, hibiskus, cytrusy, sukulenty - wymagają od 2500-20000 lumenów, zwłaszcza gatunki owocujące.

Jak długo i w jaki sposób doświetlać rośliny

Sztuczne oświetlenie roślin doniczkowych najlepiej stosować jako uzupełniające, w godzinach wieczornych lub o poranku, wydłużając czas oświetlenia roślin na 12 do 14 godzin w ciągu doby.

Rozsadę można doświetlać przez całą dobę. Pozostawienie włączonego światła przez 24 godziny na dobę kompensuje niższą moc światła sztucznego w porównaniu do światła słonecznego.

Sztuczne oświetlenie musi znajdować się blisko roślin, ale nie na tyle żeby spowodować poparzenia. Produkując rozsadę najlepiej umieścić oświetlenie ok 15 cm nad roślinami przesuwając je do góry wraz z ich wzrostem. W tym celu można użyć praktyczny, rozkładany stojak na lampy do doświetlania roślin. Umocowana na nim konstrukcja podtrzymująca oświetlenie jest podwieszona za pomocą haczyków i łańcuszków ułatwiających regulowanie wysokości oświetlenia.

Niższe rośliny doniczkowe oświetlamy z odległości 30 cm, a wysokie z odległości 100-200 cm. Umieszczamy lampy na takiej wysokości, żeby oświetlały rośliny ukośnie, dostarczając najwięcej światła. Doskonale nadaje się do tego zadania metalowe zawieszenie do lamp LED z mechanizmem podnoszącym, co pozwala wygodnie dostosować je do wzrostu roślin.

Lampy do doświetlania roślin

Decydując się na doświetlanie roślin w domach wybierać możemy spośród lamp fluorescencyjnych oraz diodowych lamp LED.

Najlepszym wyborem są lampy LED, w których można łączyć pożądane kolory spektrum, aby osiągnąć założony efekt. Lampy te nie nagrzewają się, są ekonomiczne, energooszczędne i długotrwałe a do tego dostępne w wielu praktycznych wariantach jako pojedyncze lampy, taśmy oświetleniowe czy podwieszane panele. W sklepach dostęna jest też żarówka LED do doświetlania roślin z popularnym gwintem E27, którą wkręcimy do zwykłej lampki domowej, minimalizując w ten sposób koszty zakupu oświetlenia do roślin. Lampy LED mogą być wykorzystywane zarówno jako główne źródło oświetlenia roślin domowych, jak i jako oświetlenie uzupełniające.

Lampy CFL do doświetlania roślin, określane też jako świetlówki lub lampy fluorescencyjne są równie popularne co LED i mają wiele zalet. Są niedrogie, zużywają niewiele prądu i są bardzo wytrzymałe. Niestety mają dość niską moc, więc stosuje się je jedynie jako uzupełnienie światła słonecznego. Stopniowo są coraz bardziej wypierane przez lampy LED.

Należy pamiętać, że zwykłe żarówki LED dające światło białe nie powinny być używane do doświetlania roślin, gdyż nie wytwarzają one niebieskich fal świetlnych, tak istotnych dla rozwoju roślin.

Specjalistyczne żarówki i lampy LED do doświetlania roślin oraz akcesoria i stojaki do ich montażu można zamówić w sklepie naszego poradnika. Aby zobaczyć ofertę, naciśnij przycisk poniżej.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. Matysiak B., Doświetlanie roślin ozdobnych w Hasło Ogrodnicze 7/2004
2. Kurpaska S., Technika doświetlania roślin w Hasło Ogrodnicze 7/2004
3. Tonecki J., Czy zimą należy doświetlać rośliny pokojowe? w Świat Nauki 2/2009, s. 96
4. Czekalski M., Ogólna uprawa roślin ozdobnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław 2012, s. 40-47

Przeczytaj również:

Kwiaty doniczkowe, które lubią cień i nie potrzebują dużo światła dziennego
Chcesz cieszyć się zielenią, jednak twój pokój przez większość dnia tonie w cieniu? Poznaj 5 najlepszych kwiatów doniczkowych, które lubią cień i nie potrzebują dużo światła dziennego. Dzięki nim nawet ciemny pokój może się zazielenić! Więcej...

Hydroponika - hydroponiczna uprawa roślin
Hydroponika to nic innego jak uprawa roślin w wodzie, bez wykorzystania tradycyjnych doniczek z ziemią. Na czym dokładnie polega hydroponika, kiedy warto stosować ten rodzaj uprawy, jakie rośliny można uprawiać w ten sposób oraz jakie są podstawowe zasady hydroponicznej uprawy roślin? Więcej...

Wysiew nasion w domu - krążki i doniczki torfowe
Pęczniejące krążki i doniczki torfowe to doskonałe rozwiązanie dla osób wysiewających nasiona i samodzielnie produkujących rozsadę w domu, choćby na okiennym parapecie. Zapewniają siewkom idealne warunki wzrostu i nie ma obawy o uszkodzenie korzeni podczas przesadzania. Więcej...