Babka lancetowata - właściwości, zastosowanie, uprawa, zwalczanie

Babka lancetowata pospolicie rośnie na łąkach i pastwiskach. Przez swoje właściwości lecznicze, dla wielu babka lancetowata to cenny surowiec zielarski, dla innych zaś jest to uciążliwy chwast. Zobacz jakie jest zastosowanie babki lancetowatej w kosmetyce i medycynie, jak prowadzić uprawę babki lancetowatej na surowiec zielarski, a także jak zabrać się za zwalczanie babki lancetowatej, jeżeli jest dla nas po prostu uporczywym chwastem.

Babka lancetowata - Plantago lanceolata
Fot. pixabay

Jak wygląda babka lancetowata?

Babka lancetowata (Plantago lanceolata) jest wieloletnią rośliną, o krótkim ukośnym kłączu, z którego wyrasta rozeta długich, lancetowatych, często owłosionych liści o równoległym unerwieniu. To one stanowią największą wartość rośliny i są wykorzystywane m. in. w medycynie. Po wyglądzie liście możemy też w prosty sposób odróżnić babkę lancetowatą od babki zwyczajnej (Plantago major). Otóż liście babki zwyczajnej są znacznie szersze, bardziej okrągłe niż u babki lancetowatej.

Babka lancetowata kwitnie od maja do września, a jej owocem jest jajowata torebka, zawierająca 1-2 stosunkowo duże nasiona.

Babka lancetowata - właściwości

Surowcem leczniczym babki lancetowatej są jej liście. Zawierają one glikozydy irydoidowe oraz flawonoidy, garbniki, liczne kwasy organiczne, substancje śluzowe, pektyny a także sole mineralne zasobne w związki krzemu i cynku.

Związki zawarte w liściach babki lancetowatej działają przeciwzapalnie na błony śluzowe jamy ustnej i gardła oraz przewodu pokarmowego. Zmniejszają przy tym nadmierną przepuszczalność włosowatych naczyń krwionośnych. Liście babki lancetowatej mają właściwości wykrztuśne i rozkurczowe, a także ściągające i lekko moczopędne.

Liście babki lancetowatej
Fot. Kinori, public domain, Wikimedia Commons

Babka lancetowata - zastosowanie

Babka lancetowata zastosowanie znalazła przede wszystkim w kosmetyce. Jej świeże rozgniecione liście można stosować w maseczkach kosmetycznych, a świeżo wyciśnięty sok z liści babki lancetowatej można dodawać do kremów przeznaczonych dla przetłuszczającej się cery.

Napar z liści babki lancetowatej jest doskonałym lotionem do tłustej cery i cery z trądzikiem. Aby go przygotować, należy zebrać 50g liści, zalać je połową litra wrzącej wody i pozostawić na 30 minut.

Liście babki lancetowatej mają szerokie zastosowanie w medycynie. Wewnętrznie są stosowane w syropach, kroplach i mieszankach ziołowych przeciw zapaleniu górnych dróg oddechowych, kaszlowi, katarowi i dla regulacji czynności przewodu pokarmowego.

Liście babki lancetowatej stosuje się świeże, suszone, a także w postaci naparu
Fot. ©kaprikM, depositphotos

Babka lancetowata pomoże także w przeziębieniu. Można przygotować miód z babką lancetowatą, który będziemy zażywać w chorobie. Oto przepis!

Przepis na miód z babką lancetowatą:

2 garście liści babki lancetowatej należy dobrze umyć i odsączyć. Następnie rozdrobnić w robocie kuchennym i natychmiast wymieszać z 0,5kg ciepłego miodu (60°C). Miód z babką należy mieszać przez 10 minut, a następnie odcedzić do małych słoików. Pierwszego dnia przeziębienia warto zażywać co 2 godziny 1 łyżkę miodu, a jeśli choroba trwa dłużej - co 4 godziny. Małym dzieciom należy podawać pół łyżeczki miodu.

Liście babki lancetowatej można wykorzystać w postaci odwarów lub okładów ze świeżych, dobrze umytych i rozgniecionych liści. Pomagają na trudno gojące się rany oraz miejsca po ugryzieniu owadów dla zmniejszenia obrzęku i swędzenia.

Stwierdzono, że wodne wyciągi z liści babki lancetowatej pobudzają wytwarzanie interferonu i antygenów wirusowych, czyli substancji chroniących nasz organizm przed inwazją wirusów.

• Jadalne chwasty ogrodowe. Jakie chwasty można jeść?
• Skrzyp polny - właściwości lecznicze i zastosowanie w ogrodnictwie

Babka lancetowata - uprawa

Jeżeli chcemy samodzielnie pozyskiwać surowiec zielarski z liści babki lancetowatej, możemy zająć się jej uprawą w ogrodzie. Babkę lancetowatą uprawiana się wyłącznie z siewu nasion wprost do gruntu. Siew wykonuje się wczesną wiosną (marzec-kwiecień) w rozstawie 30x40cm i na głębokość ok.1 cm. Siewki babki lancetowatej ukazują się po 2-3 tygodniach.

W uprawie babki lancetowatej musimy pamiętać o regularnym spulchnianiu międzyrzędzi, odchwaszczaniu i nawadnianiu. Drogocenne liście babki lancetowatej zbiera się w czasie kwitnienia.

Warto wiedzieć!
Ze względu na to, że liście babki są skórzaste i dość wolno schną, do suszenia należy rozłożyć je jak najcieniej i często odwracać, gdyż podczas suszenia łatwo czernieją. Niestety sczerniałe liście babki lancetowatej nie wykazują dobroczynnych właściwości dla naszego zdrowia.

Babka lancetowata - zwalczanie

Chodź babka lancetowata ma wiele ciekawych zastosowań w medycynie, niektórzy widzą w niej tylko uporczywy chwast, który często wstępuje w trawnikach. W przypadku inwazji babki lancetowatej można wykonac oprysk na chwasty w trawie. Aby pozbyć się babki lancetowatej z trawnika wykorzystuje się herbicydy przeznaczone do zwalczania chwastów dwuliściennych.

Wśród popularnych preparatów do zwalczania babki lancetowatej można wymienić Starane Trawniki. Jest to środek w formie płynu do sporządzenia tzw. emulsji wodnej i stosowania w formie oprysków na babkę lancetowatą w dawce 40ml na 100m² trawnika.

Innym herbicydami do zwalczania babki lancetowatej są: Chwastox Trio 540 SL oraz Mniszek 540 SL. W przypadku tego ostatniego dawka dla zwalczania babki lancetowatej wynosi 20 ml rozpuszczone w 5 litrach wody, co wystarcza na na 100 m² trawnika. Mniszek 540 SL należy stosować podczas pogody sprzyjającej wegetacji roślin, od wiosny do wczesnej jesieni. Oprysk wykonujemy na całą powierzchnię trawnika lub tylko w miejscach silnie zachwaszczonych.

Jeśli nie chcemy wykonywać oprysków herbicydami, można zastosować nawóz do trawnika Substral z odchwaszczaczem. Jest to nawóz granulowany do posypowego stosowania na trawnik, wzbogacony o środek chwastobójczy. Wówczas możemy połączyć w jedntym zabiegu nawożenie i zwalczanie chwastów.

Nawóz z odchwaszczaczem najskuteczniej działa na babkę lancetowatą w fazie 2-6 liści właściwych. Można go stosować od maja do końca sierpnia, w temperaturze nie niższej niż 15°C. Nawóz podaje się na wilgotną od rosy trawę, rozsypując go równomiernie na powierzchnię trawnika. Trawnik trzeba podlać w przypadku, gdy po dwóch dniach od aplikacji nawozu nie wystąpiły opady deszczu. Dzięki temu zawarte w nawozie substancje szybko wnikną w gląb ziemi.

mgr inż. Joanna Białowąs

Przeczytaj również:

Mniszek lekarski - opis, zastosowanie, właściwości, przepisy
Mniszek lekarski to roślina przez wielu uważana za chwast. Tymczasem ma on wiele pożytecznych właściwości, które możemy wykorzystać w domu i w ogrodzie. Od lat mniszek lekarski ma szerokie zastosowanie w medycynie i ziołolecznictwie, a ogrodnicy na jego bazie przygotowują preparaty pomocne w ochronie roślin przed szkodnikami. Poznaj sekret jak wykorzystać tę roślinę, która tylko z pozoru jest chwastem! Więcej...

Rumianek pospolity - uprawa, zastosowanie, właściwości lecznicze
Rumianek pospolity to niezwykle pożyteczna roślina, kwitnąca na biało od wiosny do końca lata. Może rosnąć jako chwast lub roślina uprawna. Rumianek jest łatwy w uprawie i często wykorzystywany w zielarstwie. Posiada bardzo szerokie zastosowanie i ceniony jest za swoje właściwości lecznicze. Poznaj zalety rumianku i dowiedz się jak uprawiać go w ogrodzie. Więcej...

Chwasty i mech na trawniku
Mimo właściwej pielęgnacji, efekt pięknego trawnika może zostać zniwelowany przez pojawiające się chwasty. Dlatego też walkę z chwastami powinniśmy rozpocząć jeszcze zanim założymy trawnik, a potem regularnie ją kontynuować. Niemniej kłopotu może sprawić mech pokrywający spore powierzchnie darni. Zobacz jak zwalczać chwasty i mech na trawniku. Więcej...

Opracowano na podstawie: Hlava B., Rośliny kosmetyczne, PWRiL, Warszawa 1984, s. 170; Hohenberger E., Zioła lecznicze i przyprawy; Lewkowicz-Mosiej T., Leksykon roślin leczniczych, Świat Książki; Rumińska A., Leksykon roślin leczniczych, PWRiL, Warszawa 1990.