Judaszowiec - odmiany, uprawa, cięcie, rozmnażanie

Judaszowce (Cersis) to niezwykłe krzewy, które wiosną dosłownie całe - zarówno pędy jak i pnie - pokrywają się pięknymi, ciemnoróżowymi kwiatami. Te niezwykłe rośliny są dość kapryśne w uprawie, warto, więc poznać ich wymagania. Dowiedz się jak uprawiać judaszowce i które odmiany judaszowca są polecane do sadzenia w ogrodach. Z tego artykułu dowiesz się także jak wykonać cięcie i rozmnażanie judaszowców, a także jak zabezpieczać te rośliny na zimę.

Judaszowiec kanadyjski - Cersis canadensis
Fot. pixabay

Judaszowce, należące do rodziny bobowatych (Fabaceae), w stanie naturalnym występują w Europie, Ameryce Północnej i Azji. W Polsce najczęściej spotkać można judaszowca kanadyjskiego, południowego oraz chińskiego. Z powodu niewielkiej odporności na mróz (strefa mrozoodporności roślin 6B i cieplejsze) judaszowce bez ryzyka można uprawiać jedynie w najcieplejszych rejonach Polski. Największą kolekcję tych roślin obejrzeć można w Ogrodzie Dendrologicznym w Przelewicach w woj. zachodniopomorskim.

Judaszowiec - opis wyglądu

Judaszowce w naszych warunkach przyjmują formę kilkumetrowych krzewów o luźnej koronie. Z wiekiem często wykształcają także pień. Duże, sercowate, pojedyncze liście jesienią przebarwiają się na żółto, pomarańczowo lub bordowo. Największą ozdobą judaszowców są różowe kwiaty, zebrane w baldacho-grona, pojawiające się w kwietniu i maju, jeszcze zanim rozwiną się liście. Pąki kwiatowe wyrastają zarówno na jednorocznych jak i starszych pędach, a nawet na pniu. Zjawisko to zwane kauliforią jest niezwykle rzadkie. Owoce judaszowca to płaskie strąki o długości ok. 10 cm. W naszych warunkach klimatycznych judaszowce rzadko zawiązują owoce.

Gdzie posadzić judaszowca?

Judaszowiec wspaniale prezentuje się zarówno, jako soliter, jak i składnik kompozycji z udziałem berberysów, funkii, traw ozdobnych oraz drzew i krzewów o podobnym terminie kwitnienia, takich jak: tamaryszek, hortensja, derenie czy mahonia. Ze względu na niewielkie rozmiary oraz odporność na suszę judaszowce świetnie sprawdzają się zarówno w niewielkich ogrodach jak i na terenach zieleni miejskiej.

Judaszowiec kanadyjski - Cersis canadensis
Fot. pixabay

Judaszowiec - gatunki i odmiany

Judaszowiec kanadyjski (Cersis canadensis) to najpupularniejszy w Polsce gatunek judaszowca. Przewrotna nazwa wprowadza w błąd, gdy ojczyzną tego gatunku są: Meksyk i Ameryka Północna. Judaszowiec kanadyjski jest największym spośród wszystkich judaszowców - krzewy dorastają do 7-8 m wysokości. Jest on również najbardziej mrozoodpornym gatunkiem judaszowca, dzięki czemu najlepiej nadaje się do uprawy w Polsce (strefa mrozoodporności 6B). Zakwita z końcem kwietnia.

Ze względu na popularność judaszowiec kanadyjski ma najwięcej odmian. Bardzo ciekawe i na czasie są odmiany judaszowca kanadyjskiego o białych kwiatach: Alba, Royal White czy Texas White.

Judaszowce zachwycają także nietypowym ulistnieniem. Odmiana judaszowca kanadyjskiego 'Forest Pansy' przyciąga wzrok purpurowymi liśćmi brązowiejącymi późnym latem, a 'Rising Sun' liśćmi złocistopomarańczowymi, które w pełni sezonu zielenieją, a jesienią przybierają odcienie żółci. Judaszowiec kanadyjski 'Carolina Sweethearth' to nagradzana odmiana, której duże liście czarują barwnymi plamami, smugami i kropkami w odcieniach zieleni, różu, fioletu i bieli. Z czasem tracą niezwykłe ubarwienie na rzecz zieleni.

Wśród odmian judaszowca kanadyjskiego można wyodrębnić odmiany drzewiaste o przewieszających pędach. Noszą one zwyczajową nazwę judaszowiec płaczący. Do tych niezwykle atrakcyjnych odmian należą między inymi:

Judaszowiec kanadyjski 'Ruby Falls' - przybierający formę kompaktowego krzewu osiągającego wysokość 2-4 m i zbliżoną średnicę. Zwisające pędy wczesną wiosną pokrywają się motylkowatymi, intensywnie różowymi kwiatami, a następnie, sercowatymi, bordowymi liśćmi. Jesienią liście przybierają różne odcienie pomarańczu i czerwieni.

Judaszowiec kanadyjski 'Cascading Hearts' - zwieszającymi i karbowanymi pędami oraz parasolowatym kształtem przypomina wierzbę mandżurską. W maju pokrywa się purpurowymi kwiatami. Drzewo stanowi barwny akcent także jesienią, gdy zielone dotąd liście zaczynają mienić się odcieniami złota. Drzewko można formować.

Judaszowiec kanadyjski - Cersis canadensis
Fot. pixabay

Judaszowiec kanadyjski 'Traveller' - to niewielkie (do 1,5 m), kompaktowe drzewo. Rozpiętość korony może osiągnąć 2 m. Odmiana jest atrakcyjna także ze względu na błyszczące, duże liście, o miedzianym odcieniu, przebarwiające się z czasem na zielono.

Judaszowiec kanadyjski 'Lavender Twist' - to odmiana o fioletoworóżowych kwiatach, płaczącym pokroju i niedużych rozmiarach (do 2-3 m wysokości). Liście przebarwiają się jesienią na złotożółte odcienie, stanowiąc dodatkową ozdobę. Podobnie jak ciemnobrązowa, łuszcząca się kora, odsłaniająca rdzawe i pomarańczowe tkanki.

Judaszowiec chiński (Cersis chinensis) to najwcześniej kwitnący spośród judaszowców - kwiaty rozwijają się już w połowie kwietnia. Duże, zielone, sercowate liście jesienią przebarwiają się na kolor złocisty. W naszym klimacie rośliny osiągają do 5 m wysokości, a pierwsze kwiaty pojawiają się po 5 latach od posadzenia. Nieliczne dostępne w Polsce odmiany judaszowca chińskiego to między innymi:

Judaszowiec chiński 'Avondale' - ma zwarty, parasolowaty pokrój i wysokość 3-5 m. Liście ciemnozielone, grube i ułożone jak dachówki, zachodzą jedne na drugie. Duże, różowe kwiaty pojawiają się z końcem kwietnia.

Judaszowiec chiński 'Melon Beauty' - zakwita w maju kaskadą różowych, motylkowatych kwiatów. Niezwykle dekoracyjne są też liście - czerwonawe, następnie złote, aż do zielonych. Odmiana wolno rośnie i osiąga do 3-4 m wysokości.

Judaszowiec południowy (Cercis siliquastrum) zwany też judaszowcem wschodnim lub judaszowym drzewem to jedyny europejski gatunek z rodzaju Cersis. W stanie naturalnym występuje na obszarze Morza Śródziemnego. Różowofioletowe kwiaty pojawiają się z końcem kwietnia i szczelnie pokrywają pędy oraz pień. Efektowne są też duże liście - grube, błyszczące z wyraźnym rysunkiem żyłek. Jesienią przebarwiają się na odcienie miedzi i złota.

Bardzo efektowną odmianą jest judaszowiec południowy 'Alba', który olśniewa bielą gęstych kwiatostanów pojawiających się w maju. Liście przebarwiają się jesienią na piękny żółty kolor. Drzewko osiąga wysokość do 6 m.

Judaszowiec południowy - Cersis siliquastrum
Fot. depositphotos

Judaszowiec - uprawa

Judaszowce preferują stanowiska słoneczne i zaciszne, a gleby żyzne, przepuszczalne i wilgotne. Poradzą sobie z suszą, ale nie z ciężką, gliniastą glebą i stojąca wodą. Są tolerancyjne względem odczynu pH gleby - dobrze rosną zarówno na lekko kwaśnej jak i zasadowej.

Należy z rozwagą wybrać miejsce uprawy judaszowca, bo nie dość, że nie lubi on przesadzania, to jest mało odporny na niskie temperatury, a mroźne wiatry są dla niego zabójcze.

Kupując judaszowca w doniczce możemy go sadzić w dowolnym momencie, gdy warunki pogodowe na to pozwolą. Jednak najlepszym terminem sadzenia judaszowca będą miesiące jesienne, kiedy to odpowiednia wilgotność gleby ułatwi przyjęcie się nowo posadzonych roślin.

Judaszowiec - zimowanie

Żeby uchronić judaszowce od przemarznięcia, co najmniej przez kilka lat od posadzenia, warto je zabezpieczać owijając koronę agrowłókniną lub tkaniną jutową. Nasadę pnia należy obsypać trocinami, korą ogrodową bądź ziemią, formując kopczyk o wysokości ok. 30 cm.

Można także uprawiać judaszowce w donicach. Wówczas na zimę przenosi się je do pomieszczenia zabezpieczonego przez mrozem.

Judaszowiec - cięcie

Judaszowce w zasadzie nie wymagają cięcia, więc możemy ograniczyć się do usuwania chorych czy przemarzniętych pędów. Jeśli chcemy prowadzić judaszowca w formie piennej, usuwamy pędy wybijające z dołu pnia, a górne skracamy, formując koronę. Natomiast by osiągnąć ładny, krzewiasty pokrój judaszowca, po posadzeniu skracamy wszystkie pędy, co pobudzi roślinę do wybijania nowych przyrostów od podstawy.

Główny termin cięcia judaszowca to zima lub wczesna wiosna, gdy na roślinie nie ma jeszcze liści i kwiatów. Lekkie cięcia korygujące można wykonywać też po zakończeniu kwitnienia krzewu.

Judaszowiec - rozmnażanie

Najskuteczniejszą metodą rozmnażania judaszowca jest wysiew nasion. Zebrane jesienią nasiona poddajemy kilkutygodniowej stratyfikacji (przechłodzeniu). Wczesną wiosną, w lutym lub marcu, wysiewamy je w szklarni lub ciepłym inspekcie o temp. ok. 21°C do skrzynek wypełnionych przepuszczalnym podłożem. Po wytworzeniu 2-3 liści właściwych przez siewki, pikujemy je do pojedynczych doniczek. Na miejsce stałe w ogrodzie sadzimy rośliny po 2 latach. Judaszowce źle znoszą przesadzanie, dlatego po wyjęciu z doniczek należy je sadzić od razu na miejsce docelowe.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016 , s. 118;
2. Bąbelewski P., Elegancki judaszowiec kanadyjski w Mój Piękny Ogród 6/2020 s. 49;
3. Bąbelewski P., Drzewka o kwitnącej korze - judaszowce w Mój Piękny Ogród 4/2019 s. 16;
4. Czekalski M., Ogólna uprawa roślin ozdobnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu 2010, s.108, 121.

Przeczytaj również:

10 pięknych roślin, które warto mieć w ogrodzie
Wśród wielu pięknych roślin ogrodowych, można znaleźć takie, które w sposób szczególny zachwycają swą urodą - barwą kwiatów, fakturą liści czy ciekawym pokrojem. Zestawienie takich perełek przygotowała dla nas architekt krajobrazu Joanna Białowąs. Poznaj 10 pięknych roślin, które warto mieć w ogrodzie! Więcej...

Krzewy ozdobne kwitnące od wiosny do jesieni
Krzewy ozdobne, kwitnące od wiosny do jesieni sprawią, że w Twoim ogrodzie będzie pięknie i kolorowo przez cały sezon ogrodniczy. Warto do ogrodu wybrać szczególnie te łatwe w uprawie, mało wymagające i dobrze sprawdzające się w naszym klimacie. Więcej...

Krzewy ozdobne szczepione na pniu
Pozwalają uzyskać ciekawy efekt miniaturowych drzewek, które możemy uprawiać nawet na niewielkiej powierzchni małego ogródka przydomowego, tarasu czy balkonu. Przy tym uroczym wyglądzie ich pielęgnacja zazwyczaj jest bardzo łatwa. Oto najlepsze odmiany krzewów szczepionych na pniu! Więcej...