Gąsienice na bukszpanie. Jak uratować bukszpan przed inwazją gąsienic?
Gąsienice na bukszpanie mogą się pojawiać już od wiosny. Silnie obgryzają liście, powodując nieraz całkowite ogołocenie krzewu. Zdarza się, że obumierają całe szpalery bukszpanowych krzewów. Zobacz skąd się biorą gąsienice na bukszpanie oraz jak uratować bukszpan przed atakiem tego szkodnika. Podpowiadamy jak prowadzić zwalczanie żarłocznych gąsienic oraz jak wykonywać opryski przeciwko gąsienicom na bukszpanie.
Gąsienica widoczna na bukszpanie to larwa ćmy bukszpanowej
Fot. depositphotos
Skąd się biorą gąsienice na bukszpanie?
Żarłoczne gąsienice, pojawiające się na bukszpanie już od wiosny, to najczęściej larwy ćmy azjatyckiej (Cydalima perspectalis), znanej u nas bardziej pod nazwą ćma bukszpanowa. Szkodnik przybył do Europy z Azji Wschodniej, prawdopodobnie wraz z importowanymi roślinami, atakuje zaś głównie bukszpan wieczniezielony i inne gatunki bukszpanów.
Gąsienice mają barwę zieloną, a wzdłuż ich ciała przebiegają ciemniejsze paski. Gąsienica może mieć długość do 4 cm. Młode gąsienice obgryzają brzegi liści bukszpanu, starsze zaś zjadają już całe liście. Obecności gąsienic towarzyszą oprzędy jedwabnych nici.
Gąsienica ćmy bukszpanowej obgryzająca liście bukszpanu
Fot. depositphotos
Gąsienice ćmy bukszpanowej żerują głównie wewnątrz krzewu bukszpanu, w jego środkowej części, przez co początkowo trudno je zauważyć. Gdy objawy są już widoczne z zewnątrz, często jest za późno aby uratować krzew.
Gąsienice wylęgają się z jaj składanych przez motyle, których skrzydła mogą być białe z brązową obwódką lub jasnobrązowe, z fioletowym połyskiem i białą, półksiężycowatą plamą. Te motyle to dorosłe osobniki ćmy bukszpanowej.
Ten motyl to dorosła postać ćmy bukszpanowej
Fot. depositphotos
Ten szkodnik bukszpanu jest obserwowany w Polsce dopiero od kilku lat, a przywędrował do nas prawdopodobnie wraz z ocieplającym się klimatem. W ciągu tej krótkiej obecności, gąsienice ćmy bukszpanowej zdążyły już mocno dać się we znaki posiadaczom bukszpanów i wyrządzić zniszczenia na dużą skalę. Szczególnie głośno o gąsienicach uszkadzających bukszpany zrobiło się w 2017 roku, kiedy pojawiły się liczne doniesienia o całych szpalerach bukszpanów zniszczonych w okolicach Krakowa.
Krzewy bukszpanu uszkodzone przez gąsienice
Fot. depositphotos
Jak zwalczać gąsienice na bukszpanie?
Ćma bukszpanowa na terenie Europy nie ma naturalnych wrogów w przyrodzie, dlatego rozprzestrzenia się bardzo szybko. Próby sprowadzenia z Azji szerszenia azjatyckiego, zjadającego larwy ćmy bukszpanowej, zakończyły się niepowodzeniem, gdyż szerszeń okazał się być zagrożeniem dla rodzimych pszczół. Nie mamy zatem innego rozwiązania jak samodzielnie zwalczać ćmę bukszpanową, przy zastosowaniu metod dostępnych dla ogrodników.
Aby uratować bukszpan przed inwazją gąsienic, przede wszystkim warto prowadzić obserwację aby w porę zauważyć szkodnika i wykonać konieczne opryski. Motyle ćmy bukszpanowej mogą latać od kwietnia do września i przez cały też czas musimy być czujni.
W celu sygnalizacji obecności szkodnika stosuje się pułapki feromonowe służące do odławiania dorosłych motyli. Pułapki odławiają jednak jedynie samce i pomagają głównie w obserwacji obecności ćmy bukszpanowej (nie są wystarczającym sposobem zwalczania).
Montaż pułapek feromonowych jednak zalecam, gdyż gąsienice na krzewach często zauważamy zbyt późno. Otóż gąsienice ćmy bukszpanowej żerują początkowo wewnątrz korony krzewu, a gdy wyjedzą już liście ze środkowych pędów, przenoszą się na te zewnętrzne. Często dopiero w tym momencie zauważamy obecność szkodnika i jest to już za późno aby uratować krzew. Pułapka feromonowa pozwoli nam zauważyć obecność dorosłych osobników ćmy, zanim jeszcze na krzewach zostaną złożone jaja i wylęgną się żarłoczne gąsienice.
Aby nie dopóścić do całkowitego zniszczenia bukszpanu, trzeba wykonywać opryski na gąsienice
Fot. depositphotos
Po zauważeniu gąsienic na bukszpanie można rozłożyć pod krzewem folię i potrząsać energicznie gałązkami aby strzepać gąsienice. Szkodniki trzeba natychmiast zniszczyć (np. rozdeptać lub spalić). Gąsienice, których nie uda się strząsnąć z krzewów, trzeba wybrać ręcznie. To ograniczy szkodnika ale nigdy go nie wyeliminuje (trudno w ten sposób pozbyć się wszystkich gąsienic, a kolejne mogą się nadal wylęgać ze złożonych jaj).
Aby zatem walka z ćmą bukszpanową była skuteczna, konieczne jest także wykonywanie oprysków. Najlepszy do tego celu jest biologiczny preparat Lepinox Plus 30g. Zawiera on bakterię Bacillus thuringiensis, która infekuje gąsienice ćmy bukszpanowej, powodując ich śmierć w ciągu 3 dni od wykonanego oprysku, a już pierwszego dnia przerywa ich żerowanie.
Lepinox Plus to bezpieczny w użyciu preparat do zwalczania gąsienic na bukszpanie, dozwolony do stosowania w uprawach ekologicznych. Możemy go kupić w małych opakowaniach, zawierających po 3 saszetki 10g. Saszetkę 10 g nalezy należy rozpuścić w 5 litrach wody. Jest to zatem ilość dopasowana do najczęściej spotykanej pojemności opryskiwacza ogrodowego. Wykonując oprysk zadbajmy aby spryskać nie tylko zewnętrzne pędy krzewu ale też i środkowe, wkładając końcówkę lancy z dyszą do wnętrza korony bukszpanu. Ze względu na wysoką skuteczność oraz duże bezpieczeństwo stosowania ekologiczny Lepinoc Plus to najlepszy preparat do zwalczania gąsienic ćmy bukszpanowej w ogrodach przydomowych i na działkach.
Ponieważ jednak Lepinox Plus zgodnie z jego etykietą można stosować nie więcej jak 3 razy w sezonie wegetacyjnym, a okres żerowania gąsienic na bukszpanie jest bardzo długi (od kwietnia do października) musimy wspomagać się innymi preparatami do ochrony bukszpanu.
Kolejnym preparatem pomocnym w zwalczaniu ćmy bukszpanowej jest NeemAzal T/S. Zawarte w tym preparacie związki z grupy limonoidów są bardzo skutecznym naturalnym środkiem na owady. Są to związki pochodzenia roślinnego (fitosterole) spotykane głównie w owocach cytrusowych. Preparat NeemAzal T/S jest dozwolony do stosowania w uprawach ekologicznych (nr zezwolenia R-16/2020 wu).
Aby wykonać oprysk na ćmę bukszpanową preparatem NeemAzal T/S należy 3 ml preparatu rozpuścić w 2 litrach wody, co wystarczy do oprysku 10 m² powierzchni uprawy. Oprysk należy wykonać bardzo dokładnie aby dotrzeć do wszystkich gąsienic na bukszpanie. Dlatego opryskujemy krzewy z wierzchu ale również wtykamy końcówkę lancy opryskiwacza do wnętrza krzewów bukszpanu, pomiędzy gałązki, aby oprysk dotarł do gąsienic ukrytych w środku krzewu.
Jako oprysk na ćmę bukszpanową można polecić również preparat Polysect Bukszpan Substral Naturen. Łączy on w sobie moc dwóch różnych naturalnych substancji owadobójczych. Zawarty w tym preparacie olej rzepakowy oblepia ciała gąsienic i utrudnia im poruszanie się. Dodatkowo zawarte w preparacie naturalne pyretryny działają na szkodliwe owady paraliżująco. Dzięki temu efekty wykonanego oprysku widać już następnego dnia po zabiegu. Aby przygotować oprysk na ćmę bukszpanową należy dodać 7 ml środka na 1 litr wody.
Ponieważ gąsienice żerują wewnątrz korony krzewu, zwykłe środki działające powierzchniowo i kontaktowo, zazwyczaj okazują się nieskuteczne (oprysk nie dociera do gąsienic). Dlatego opryski przeciwko gąsienicom na bukszpanie trzeba wykonywać środkami działającymi systemicznie lub układowo. Rozwiązanie takie podpowiada m. in. dr hab. Paweł K. Bereś z Instytutu Ochrony Roślin - PIB w Rzeszowie w artykule Jak uratować bukszpany? (Działkowiec, 1/2020), który wymienia m. in. preparat Mospilan Bukszpan 20 SP.
Jeśli w/w opryski naturalne i domowe sposoby na ćmę bukszpanową okazą się nieskuteczne, warto sięgnąć po systemiczny środek ochrony roślin Mospilan 20 SP. Działanie systemiczne oznacza, iż preparat jest szybko pobierany przez zielone części roślin i jest przemieszczany wraz z sokami po całej roślinie. Owady i gąsienice żywiące się sokami rośliny giną nawet, jeśli nie zostały bezpośrednio opryskane. Mospilan 20 SP zapobiegnie też występowaniu innych szkodników bukszpanu, jak np. mszyce czy miodówka bukszpanowa. Warto jednak wiedzieć, że od 2024 roku środek ten jest dostępny wyłącznie w wersji przeznaczonej do stosowania przez użytkowników profesjonalnych.
Ponieważ atak gąsienic na bukszpanie może być bardzo nagły i po zauważeniu objawów żerowania, może być za późno aby uratować krzew, zaleca się prowadzenie oprysków zapobiegawczych przeciwko gąsienicom na bukszpanie, poczynając już od kwietnia, kiedy to motyle ćmy bukszpanowej rozpoczynają loty i składanie jaj. Szczególnie, jeśli prowadzone przeglądy krzewów lub odłowy na pułapki feromonowe wykazały, że szkodnik faktycznie się pojawił.
Zobacz również:
Choroby i szkodniki bukszpanu - opis, zdjęcia, zwalczanie
Bukszpan jest krzewem bardzo chętnie sadzonym w ogrodach oraz w pojemnikach na balkonach i tarasach. Dobrze znosi cięcie i pozwala się formować w rozmaite kształty, świetny jest na niskie żywopłoty obwódkowe. Czasem, jednak problemy mogą sprawiać choroby bukszpanu oraz żerujące na roślinie szkodniki bukszpanu. Zobacz jak je rozpoznać i poznaj nalepsze metody zwalczania chorób i szkodników bukszpanu! Więcej...
Żółte liście bukszpanu. Dlaczego bukszpan żółknie i jak go uratować?
Żółte liście bukszpanu psują estetykę tego popularnego krzewu, słynącego ze swojego gęstego pokroju i soczyście zielonego ulistnienia. Zobacz dlaczego bukszpan żółknie i jak uratować taką roślinę. Oto najlepsze sposoby na soczyście zielony bukszpan! Więcej...
Przycinanie bukszpanu. Jak i kiedy przycinać bukszpan?
Przycinanie bukszpanu pobudza ten krzew do zagęszczania się i tworzenia zwartego pokroju. Zobacz jak przycinać bukszpan, by szybko się zagęszczał i tworzył pożądane przez nas formy oraz jaki jest najlepszy termin przycinania bukszpanu. Oto wszystko co trzeba wiedzieć o przycinaniu bukszpanu! Więcej...
