Narzędzia do cięcia drzew i krzewów

Narzędzia do cięcia drzew i krzewów to przede wszystkim sekatory i piły ogrodnicze. Mniej popularne ale również przydatne są nożyce do żywopłotu, noże ogrodnicze, niezbędne m. in. przy ścinaniu pędów na sadzonki, czy też drabiny, bez których nie sposób sięgnąć najwyższych gałęzi drzew. Zobacz jakie dokładnie zastosowanie mają poszczególne narzędzia ogrodnicze do cięcia i czym się kierować przy zakupie narzędzi do cięcia drzew i krzewów.

Narzędzia do cięcia drzew i krzewów - sekator

Cięcie drzew i krzewów jest jedną z najważniejszych prac pielęgnacyjnych w ogrodzie. Niestety czynność ta bywa również dość skomplikowana. W naszym poradniku tematykę cięcia roślin poruszaliśmy juz w artykułach cięcie drzew i krzewów ozdobnych oraz cięcie drzew i krzewów owocowych. Prawidłowa technika cięcia to jednak nie wszystko. Oczekiwanego efektu nie osiągniesz bez dobrych narzędzi do cięcia drzew i krzewów.

Zdobycie właściwego sprzętu na szczęście nie jest trudne. W sklepach jest ogromny wybór narzędzi ogrodniczych do cięcia i w zasadzie jedynym ograniczeniem jest cena na jaką możesz zaakceptować. Ten duży wybór narzędzi bywa jednak kłopotliwy. Które narzędzia do cięcia drzew i krzewów wybrać? Jakie jest przeznaczenie poszczególnych typów narzędzi? I w końcu, co decyduje o ich jakości i za które warto zapłacić więcej? Jeżeli zadajesz sobie te pytania, warto abyś przeczytał poniższy tekst.

Noże ogrodnicze

Noże to najprostsze w użyciu, podstawowe narzędzia do cięcia. Sprawdzają się przy wycinaniu cienkich pędów, pobieraniu sadzonek, zbiorze warzyw i ziół, a także są niezbędne podczas szczepienia i okulizacji drzew i krzewów ogrodowych.

Narzędzia do cięcia drzew i krzewów - nóż ogrodniczy

W zależności od Twoich potrzeb możesz wybrać nóż ogólnego zastosowania lub specjalny nóż do określonych czynności. Oto podstawowe rodzaje noży ogrodniczych:

• krzesak - jego ostrze jest wygięte ku dołowi, co ułatwia cięcie,
• szczepak - nóż o prostym ostrzu przeznaczony do szczepienia, doskonale sprawdzi się także jako nóż ogólnego zastosowania,
• okulizak - nóż o specjalnym ostrzu, tak ukształtowanym aby ułatwić rozchylanie kory i umieszczanie oczka podczas okulizacji.

Ostrza dobrych noży wykonane są ze stali węglowej. Mogą być nieruchome lub składane (ułatwia to ich przenoszenie, nóż ze składanym ostrzem możesz bez obaw chować do kieszeni w czasie prac ogrodniczych). Jednak w przypadku noża z ruchomym ostrzem sprawdź czy ostrze wygodnie się otwiera i czy stabilnie jest osadzone w uchwycie.

Uwaga! Aby przedłużyć żywotność noża czyść go po każdym użyciu i przecieraj naoliwioną szmatką. Ostrza noża trzeba też regularnie ostrzyć. Pamiętaj, że dobrze naostrzone ostrza nie strzępią ciętych pędów, dzięki czemu rany po cięciu szybciej się goją. Podobnie postępuj z sekatorami i nożycami!

Nożyce ogrodnicze

Nożyce mają zastosowanie przy cięciu żywopłotu, strzyżeniu bardzo wysokiej trawy (lub trawy rosnącej w miejscach trudno dostępnych dla kosiarki), a także do ozdobnego strzyżenia roślin i wycinania roślin zielnych. Do cięcia trawy i roślin zielnych można zastosować najprostsze w użyciu nożyce jednoręczne. Do cięcia grubszych pędów i zdrewniałych części roślin niezbędne będą nożyce dwuręczne, posiadające na jednym z ostrzy wcięcie ułatwiające przytrzymanie ciętego pędu. Z reguły nożyce ogrodnicze mają proste, gładkie ostrza. Można jednak spotkać też nożyce z ostrzami falistymi. Nożyce do żywopłotu z takimi ostrzami lepiej tną zdrewniałe pędy i gałęzie, jednak ich ostrzenie jest bardzo skomplikowane.

Narzędzia do cięcia drzew i krzewów - sekator

Sekatory tradycyjne

Do cięcia gałązek wygodniejsze od noży są sekatory. Sekatory to dość wszechstronne narzędzia do cięcia krzewów, cienkich pędów drzewek, prac pielęgnacyjnych przy bylinach, warzywach i ziołach, a także ścinania kwiatów do wazonu. Tradycyjne sekatory dobrze sprawdzają się przy cięciu niezdrewniałych pędów roślin oraz zdrewniałych gałęzi o grubości do 1 cm. Część tnąca sekatora składa się z ostrza i tzw. stalnicy. Stalnica może być ostra (nożowa lub w kształcie dzioba papugi) - wtedy sekator działa podobnie jak nożyce. Sekator może też mieć stalnicę płaską - szerszą i grubszą, specjalnie wyprofilowaną aby przytrzymać cięty pęd.

Cięcie sekatorem wykonuje się trzymając narzędzie w jednej ręce (drugą ręką możesz przytrzymać cięty pęd). Dlatego też zwróć uwagę jak wyprofilowane są uchwyty sekatora. Pamiętaj iż będziesz używał go często, musi być zatem wygodny. Będąc w sklepie sprawdź jak sekator leży w dłoni. Poproś sprzedawcę aby podał Ci fragment pędu do próbnego przycięcia i przetestuj jak pracuje narzędzie. Pamiętaj, że metalowe uchwyty są zimne i nieprzyjemne w dotyku (łatwiej też o odciski na dłoni). Dlatego wybieraj sekatory z uchwytami pokrytymi tworzywem sztucznym.

Jakość ostrzy sekatora będzie stanowiła o dokładności cięcia oraz wytrzymałości sekatora. Do cięcia kwiatów i niezdrewniałych pędów wystarczy Ci najtańszy sekator. Ale jeżeli będziesz ciąć również zdrewniałe gałązki nie żałuj pieniędzy na sekator z dobrymi ostrzami. Ostrza mogą być wykonane ze stali nierdzewnej, stali węglowej lub stali powlekanej. Ostrza powlekane łatwiej Ci będzie utrzymać w czystości, ale niestety nie będą one tak trwałe jak ostrza ze stali nierdzewnej lub stali węglowej. Niektóre sekatory mają ostrza wymienne.

Zwróć także uwagę aby kupowany sekator miał zapadkę lub strzemiączko zabezpieczające przed przypadkowym jego otwarciem. Kolor uchwytów także nie pozostaje bez znaczenia. Jeżeli sekator będzie miał uchwyty w jaskrawym, czerwonym kolorze, łatwiej będzie Ci go odnaleźć jeżeli zostawisz go w trawie pod krzewami.

Jak naostrzyć sekator? Ostrzenie sekatora krok po kroku!
Stary sekator już nie tnie jak dawniej? Cięcia są nierówne i poszarpane, a na ostrzach sekatora widać zużycie? To znak, że trzeba go naostrzyć. Nie wyrzucaj go i daj mu drugą szansę. Zobacz jak naostrzyć sekator aby znów ciął jak brzytwa! Oto foto-instrukcja ostrzenia sekatora krok po kroku. Więcej...

Sekatory dwuręczne

Jeżeli będziesz chciał przyciąć gałęzie położone wyżej niż jesteś w stanie sięgnąć, przyda Ci się specjalny sekator dwuręczny z przedłużonymi uchwytami. Taki sekator pozwala ciąć grubsze gałązki - do 2,5 cm (dzięki przedłużonym uchwytom uzyskujemy większą siłę cięcia). Bez trudu dostaniesz się nim także do gałęzi położonych bliżej środka gęstego krzewu. Ponieważ takie narzędzie często będziesz trzymał nad głową, musi być ono nie tylko wytrzymałe, ale także lekkie i odpowiednio wyważone. Sekatory dwuręczne mogą być wyposażone w różne ostrza, podobnie jak sekatory tradycyjne. Dodatkowo często spotykane są tu przekładnie, pozwalające regulować siłę cięcia. W takim narzędziu niezbędne okażą się również odbijacze chroniące palce i przeguby dłoni przed urazami.

Narzędzia do cięcia drzew i krzewów - sekator dwuręczny

Sekatory tyczkowe

Jeszcze wyżej położonych gałęzi dosięgniesz dzięki zastosowaniu sekatora tyczkowego. Sekator taki jest wyposażony w "tyczkę", czyli teleskopowy wysięgnik (tzw. żyrafa) o regulowanej długości. Ostrza takiego sekatora porusza się za pomocą linki biegnącej wzdłuż wysięgnika. Dobrze jest jeśli tyczka na końcu (od strony ostrza) posiada specjalne wygięcie pozwalające zahaczyć ją o ciętą gałąź. Dzięki temu znajdziesz stabilne oparcie dla sekatora i zużyjesz mniej siły aby go utrzymać.

Piły ogrodnicze

Do przycięcia grubszych gałęzi sekator okaże się niewystarczający. Gdy będziesz ciął gałęzie o grubości ponad 2,5 cm konieczne stanie się użycie piły. W przydomowym ogrodzie i na działce najczęściej przydatne okażą się piły ręczne. Dostępne są one w różnych kształtach i rozmiarach, aby możliwe było cięcie w różnych położeniach bez kaleczenia gałęzi leżących obok gałęzi ciętej. Uchwyty pił ręcznych są drewniane lub wykonane z tworzywa sztucznego. Przed zakupem sprawdź czy piła dobrze "leży w dłoni". Oto podstawowe rodzaje pił ręcznych:

• piła zwykła - ma ostrze proste, z reguły nie dłuższe niż 45 cm, można nią ciąć gęsto rosnące pędy ustawiając ją pod różnym kątem,
• lisi ogon - ma zakrzywione ostrze co pozwala wygodnie ciąć zagęszczone gałęzie, podczas cięcia taką piłą wykonuje się ruchy posuwiste, nie naciskając mocno na cięty pęd,
• piła ze składanym ostrzem - takie rozwiązanie ułatwia przenoszenie piły, po schowaniu ostrza możesz ją schować do kieszeni aby np. sięgnąć po sekator,

Poza piłami ręcznymi, zastosowanie znajdą także piły ramowe (z pałąkiem). Przydadzą się do cięcia jeszcze grubszych gałęzi. Piły te mają wymienne brzeszczoty. Brzeszczoty są zbyt twarde aby je ostrzyć i gdy brzeszczot się stępi należy go wymienić. Korzystne jest gdy rama silnie się zwęża z jednej strony, dzięki czemu łatwiejsza będzie praca w trudno dostępnych miejscach.

Zarówno wśród zwykłych pił ręcznych jak i pił ramowych można znaleźć modele przystosowane do zamontowania na teleskopowych tyczkach. Podobnie jak w przypadku sekatorów na tyczkach, rozwiązanie to ułatwia dostęp do gałęzi położonych wysoko bez konieczności wchodzenia na drabinę.

5 największych błędów podczas cięcia roślin
Oto 5 największych błędów popełnianych podczas cięcia roślin, które mogą być fatalne w skutkach. Jak ich uniknąć podpowiadają Alicja Grabowska i Lucyna Grabowska, autorki książki "Szkoła Cięcia". Więcej...

Drabiny do ogrodu

Drabiny nie są oczywiście narzędziami do cięcia drzew i krzewów. Często jednak podczas cięcia okazują się niezbędne, szczególnie jeżeli nie posiadasz sekatora lub piły na wysięgniku. Tradycyjne drewniane drabiny zostały wyparte przez drabiny aluminiowe, które choć są droższe, to jednak znacznie lżejsze i często bogate w dodatkowe wyposażenie. Drabina do prac ogrodowych musi być lekka i łatwa do przestawiania. Z tego względu drabina aluminiowa okazuje się bezkonkurencyjna. Drabina ogrodnicza musi być dwustronna (mieć własną podpórkę). W czasie prac pomiędzy drzewami nie będziesz mógł jej przecież oprzeć o ścianę. Opieranie drabiny o pnie i gałęzie drzew też nie jest najlepszym pomysłem, gdyż gałąź może się niespodziewanie złamać. Ważne jest także aby stopnie drabiny nie były śliskie, również gdy namokną, o co w ogrodzie nie trudno. Stopnie powinny być zatem chropowate, z wcięciami, bądź pokryte odpowiednim, szorstkim tworzywem, zabezpieczającym przez poślizgiem. Podstawa drabiny musi być zabezpieczona przed wbijaniem się w miękką ziemię ogrodową (pomagają specjalne płozy). Z kolei gdy ziemia w ogrodzie jest twarda, ubita, przydadzą się szpice dokręcane do nóg drabiny. Szpice wbijając się w podłoże zwiększają stabilność drabiny.

Przeczytaj również:

Jak wybrać odpowiedni sekator?
Zima to pora, kiedy podczas spaceru w ogrodzie można ściąć dzikie pędy i prześwietlić drzewa owocowe, a do tego niezbędny jest sekator. Czym kierować się podczas wyboru sekatora? Zobacz jakie cechy powiniem mieć dobry sekator, który przez długie lata będzie nam służyć podczas wykonywania prac w ogrodzie. Więcej...

Cięcie jabłoni
Jabłonie są najpowszechniej uprawianymi drzewami owocowymi w naszym kraju. Ich owoce mają szereg zastosowań, a drzewa jabłoni najlepiej radzą sobie w naszym klimacie spośród wszystkich drzew owocowych. Jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych gwarantującym obfity plon jabłek jest cięcie jabłoni. Oto jak prawidłowo wykonać cięcie jabłoni i jakie są właściwe terminy wykonania tego zabiegu. Więcej...

Cięcie gruszy - kiedy i jak przycinać grusze
Grusze, podobnie jak inne drzewa owocowe, wymagają cięcia w celu uformowania korony, a potem utrzymania drzew w dobrym stanie i zapewnienia ich obfitego owocowania. Zobacz jak i kiedy przycinać grusze rosnące w przydomowych sadach i ogrodach działkowych. Poznaj zasady, sposoby, terminy i technikę cięcia grusz młodych, owocujących oraz odmładzania starych, zaniedbanych grusz. Więcej...

Opracowano na podstawie: C. Brickell, Wielka Encyklopedia Ogrodnictwa, MUZA SA, Warszawa 1994, s. 462 - 463; Kupujemy sekator, Mój Piękny Ogród, nr 2/97, s. 44 - 45; Zęby z hartowanej stali Mój Piekny Ogród, nr 3/97, s. 44 - 45; Wspinaczka po szczeblach, Mój Piękny Ogród, nr 1/97, s. 43 - 45; M. Dąbski, Tniemy krzewy ozdobne, Działkowiec, nr 2/2004, s. 17. Fot. depositphotos oraz materiały prasowe GARDENA.