Glorioza wspaniała - sadzenie, uprawa w ogrodzie i w doniczce

Glorioza wspaniała to egzotyczne pnącze o kwiatach przypominających płomienie, dlatego bywa nazywana płonącą lub ognistą lilią. Kwitnie bardzo długo i może być piękną ozdobą tarasu lub balkonu. Jako roślina ciepłolubna w naszych warunkach klimatycznych musi zimować w pomieszczeniu. Z tego artykułu dowiesz się jak wygląda uprawa gloriozy wspaniałej w ogrodzie i w doniczce. Wyjaśniamy także kiedy sadzić gloriozę oraz w jaki sposób należy ją zimować.

Glorioza wspaniała - Gloriosa Superba
Fot. pixabay

Glorioza - co to za kwiat

Glorioza wspaniała (Gloriosa Superba) nazywana również pysznokwiatem wspaniałym to efektowne pnącze z rodziny zimowitowatych (Colchicaceae). Jej naturalnym środowiskiem są sawanny, zarośla i suche łąki na terenie Afryki i Azji. Została introdukowana w wielu krajach o tropikalnym klimacie a uprawiana jest m.in. w Europie oraz Stanach Zjednoczonych. W naturze dorasta do 2-3 m wysokości, w uprawie domowej do 1,5 m.

Kwiat glorioza - jak wygląda

Duże kwiaty gloriozy mają 6 pofalowanych, wzniesionych ku górze płatków o długości ok. 8 cm i po 6 pręcików. Umieszczone są na krótkich szypułkach. Płatki mają oryginalny kształt przypominający płomyki. W optymalnych warunkach glorioza kwitnie od czerwca aż do września.

Pnącze glorioza ma rozgałęzione pędy z lancetowato-jajowatymi liśćmi o soczyście zielonej barwie. Na szczycie liści tworzą się wąsy czepne o długości ok. 5 cm, dzięki którym roślina wspina się po podporach.

Glorioza wspaniała - Gloriosa Superba
Fot. pixabay

Bulwiaste, wydłużone kłącza gloriozy o kształcie litery V osiągają do 30 cm długości. Po zakończeniu sezonu wegetacyjnego, gdy wyczerpane zostaną substancje odżywcze w nich zmagazynowane, stare bulwy giną i pojawiają się nowe bulwy przybyszowe, za pomocą których roślinę można rozmnożyć.

Kłącza gloriozy Rotschilda - Gloriosa rothschildiana
Fot. Yercaud-elango, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Glorioza wspaniała - ciekawostki

Ciekawostką może być fakt, że glorioza jest narodowym kwiatem Zambii i Zimbabwe. Oryginalne kwiaty gloriozy stosowane są w bukieciarstwie, natomiast w krajach afrykańskich i azjatyckich jej właściwości wykorzystywane są w medycynie ludowej. Jako ciekawostkę można podać też fakt, że roślina o łacińskiej nazwie Gloriosa Superba zawiera w składzie trujące substancje - gloriozynę i superbinę. Dzięki tak podobnemu brzmieniu, łatwo te nazwy zapamiętać i kojarzyć właśnie z gloriozą :-)

Glorioza wspaniała - odmiany

Istnieje wiele odmian uprawnych gloriozy wspaniałej. Do najczęściej spotykanych należą:

• Glorioza wspaniała 'Rothschildiana' (glorioza Rotszylda) - o żółto-pomarańczowych kwiatach z żółtym obrzeżeniem;
• Glorioza wspaniała 'Lutea' - odmiana o kwiatach żółtych;
• Glorioza wspaniała 'Citrina' - ma cytrynowo- żółte kwiaty z karmazynowymi plamkami;
• Glorioza wspaniała 'Simplex' - odmiana o kwiatach karmazynowych z żółtymi przebarwieniami.

Glorioza wspaniała - Gloriosa Superba
Fot. pixabay

Czy glorioza jest trująca

Glorioza spokrewniona jest z zimowitami i podobnie jak one, po spożyciu może być śmiertelnie trująca dla ludzi i zwierząt. Zawiera alkaloidy o toksycznym działaniu: kolchicynę, kolchikozyd, gloriozynę oraz superbinę. Jeżeli jednak nie istnieje ryzyko, że może zostać przypadkowo zjedzona przez np. małe dziecko lub domowego zwierzaka, gloriozę możemy bez obaw uprawiać w donicach na balkonie czy w ogródku.

Uwaga!
Glorioza jest silnie trująca. Zawarte w niej toksyczne alkaloidy mogą doprowadzić do zatrucia a nawet śmierci, dlatego z uprawy gloriozy lepiej zrezygnować, gdy w domu są małe dzieci lub zwierzęta.

Glorioza wspaniała - sadzenie

Bulwy gloriozy sadzi się w marcu lub w kwietniu do doniczek wypełnionych żyzną, przepuszczalną ziemią. Układamy je płasko w podłożu na głębokości 5 cm. Gdy pojawią się pędy, w donicy umieszczamy podpory, wokół których pnącze będzie się owijało. Roślina zakwita po około 8-10 tygodniach od posadzenia bulwy.

Sadzenie bulw gloriozy w ogrodzie w gruncie można przeprowadzić, gdy ziemia się ogrzeje. Zwykle przypada to dopiero po 15 maja. Okres kwitnienia będzie wtedy skrócony, dlatego jednak najczęściej wybiera się uprawę gloriozy w donicach.

Glorioza wspaniała - Gloriosa Superba
Fot. pixabay

Glorioza - uprawa w ogrodzie

Glorioza ma wysokie wymagania termiczne. W okresie wegetacji wymaga temperatury 22-30°C w dzień i 15-20°C w nocy. Z tego względu w polskich warunkach klimatycznych najczęściej uprawia się ją w donicach w domu, w oranżeriach, szklarniach lub latem wystawia na słoneczny i zaciszny taras albo balkon.

Można także spróbować uprawy gloriozy w ogrodzie, w donicy zadołowanej na rabacie. Jednak w razie znacznego ochłodzenia, które może zdarzyć się także latem, korzystniej wnieść ją do pomieszczenia. Możliwa jest także uprawa gloriozy bezpośrednio w gruncie, jednak tak uprawiane rośliny będą kwitły krócej.

Uprawa gloriozy najlepiej udaje się na stanowisku słonecznym (ale nie bezpośrednio nasłonecznionym) lub lekko zacienionym oraz ciepłym i osłoniętym od wiatru. Wymagane są podpory pod pnącza, po których roślina mogłaby się wspinać.

Glorioza wspaniała - Gloriosa Superba
Fot. pixabay

Roślina preferuje podłoże przepuszczalne, dość żyzne o lekko kwaśnym odczynie pH. Najlepiej rośnie w ciepłej ziemi o temperaturze ok. 20°C. Podłoże wokół rośliny warto ściółkować np. przekompostowaną korą lub trocinami, co dodatkowo podniesie jego temperaturę.

Podlewanie gloriozy powinno być umiarkowane i regularne. Najlepiej używać odstanej, miękkiej wody (może być deszczówka). Glorioza lepiej zniesie okresową suszę niż zalanie korzeni ale w upalne dni powinno się ją dodatkowo nawadniać.

Glorioza dobrze reaguje na zraszanie. Nie należy jej jednak spryskiwać w czasie silnego, bezpośredniego nasłonecznienia, ponieważ mogłoby to doprowadzić do oparzeń na liściach.

Glorioza wspaniała - Gloriosa Superba
Fot. pixabay

Glorioza - uprawa w doniczce

Glorioza uprawiana w donicy ma takie same wymagania jak ta uprawiana w ogrodzie. Bogate w materię organiczną i przepuszczalne podłoże warto wzbogacić perlitem, który dobrze magazynuje wodę. Na dnie donicy zaleca się usypać warstwę drenażu np. z keramzytu, który odizoluje bulwy rośliny od wody, zapobiegając ich gniciu. Glorioza w doniczce nie powinna być zalewana, dlatego nadmiar wody z podstawki po podlaniu wylewamy. Pamiętamy też o otworach odpływowych w dnie doniczki.

Nawożenie gloriozy wspaniałej prowadzimy stosując co 3-4 tygodnie granulowany nawóz mineralny dla roślin kwitnących (podsypuje się pod roślinę) lub nawóz płynny do roślin kwitnących aplikowany raz na 1-2 tygodnie.

Glorioza wspaniała - Gloriosa Superba
Fot. pixabay

Glorioza - zimowanie

Glorioza nie jest mrozoodporna i nie zimuje na zewnątrz. Jesienią pędy i liście gloriozy żółkną, co oznacza powolne przechodzenie rośliny w stan spoczynku. Należy wtedy ograniczyć podlewanie i zakończyć nawożenie. Część nadziemną rośliny przycinamy a bulwy umieszczamy w pojemniku wypełnionym mieszaniną torfu i piasku lub trocinach. W czasie zimy roślina przechodzi okres spoczynku. Glorioza najlepiej zimuje w miejscu o temperaturze około 12-15°C. Na zewnątrz można ją wynieść po minięciu wiosennych przymrozków, zwykle po 15 maja.

Po okresie zimowania w pomieszczeniu, wiosną bulwy gloriozy należy przejrzeć, oczyścić i odrzucić uszkodzone. Wybrane, najbardziej dorodne sadzi się do doniczek.

Glorioza - rozmnażanie

Gloriozę w warunkach amatorskich można rozmnożyć z nasion lub przez podział podziemnych bulw.

Glorioza - uprawa z nasion

Nasiona gloriozy przed wysiewem moczymy w letniej wodzie przez około 8 godzin. Po tym czasie wysiewamy je do ciepłego podłoża złożonego np. z torfu, piasku i perlitu lub do włókna kokosowego. Doniczkę z nasionami ustawiamy w jasnym i ciepłym miejscu. Warto okryć ją folią, aby utrzymać stale wilgotne podłoże. Ziemia nie może wyschnąć. Temperatura w pomieszczeniu powinna wynosić ok. 25°C. Nasiona gloriozy kiełkują dość długo - od kilku tygodni do nawet 6 miesięcy.

Kupując nasiona gloriozy, warto zwrócić uwagę na ich liczbę w opakowaniu. Często jest tylko jedno nasiono, co nie daje pewności czy uda się wyhodować roślinę.

Glorioza - rozmnażanie przez podział bulw

W uprawie amatorskiej gloriozę wspaniałą najczęściej rozmnaża się przez podział bulw. Ta metoda daje nam pewność, że nowe rośliny zachowają cechy rośliny matecznej, co przy rozmnażaniu z nasion nie zawsze się udaje. Po zakończeniu okresu wegetacji stare bulwy obumierają i wytwarzają nowe bulwy potomne. Przygotowując bulwy do przezimowania (sposób zimowania bulw opisaliśmy wyżej) warto oddzielić nowo wytworzone bulwy potomne, a ranki po podziale zabezpieczyć stosując sproszkowany węgiel aktywny.

Wiosną przechowane bulwy sadzimy, zwracając uwagę aby każda sadzona bulwa miała pąk odnawiający (niestety bardzo łatwo go przypadkowo odłamać), gdyż bez niego nic z bulwy nie wyrośnie.

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Kwiaty cebulowe sadzone wiosną
• Byliny na słońce długo kwitnące
• Pnącza jednoroczne na słońce i do półcienia
• Rośliny doniczkowe pnące i zwisające