Fiołek afrykański - odmiany, pielęgnacja, rozmnażanie

Fiołek afrykański to urocza roślina doniczkowa, pięknie i długo kwitnąca, zajmująca niewiele miejsca. Niewielkie rozmiary fiołków afrykańskich umożliwiają uprawę tych roślin w każdym, nawet najmniejszym pomieszczaniu, w którym wdzięcznie ozdobią parapet okna. Zobacz jak łatwa jest pielęgnacja fiołka afrykańskiego w uprawie doniczkowej, jakie są sposoby na rozmnażanie fiołka afrykańskiego w warunkach domowych oraz wybierz najciekawsze odmiany fiołków afrykańskich, które ubarwią Twój parapet okienny.

Fiołek afrykański

Fiołek afrykański (Saintpaulia ionantha), inaczej określany też jako sępolia fiołkowa, należy do rodziny Gesneriaceae (ostrojowate) i jest jedną z najpopularniejszych roślin doniczkowych uprawianych w naszych domach. Pokryte krótkimi, ostrymi włoskami liście fiołka afrykańskiego tworzą rozety, z których środka wyrastają delikatne barwne kwiaty. Wyróżniają się długim i obfitym kwitnieniem. Łatwość uprawy fiołka afrykańskiego i brak wygórowanych wymagań oraz możliwość łatwego rozmnażania w mieszkaniu sprawiają, że jest to roślina dla każdego. Zaś odpowiednia pielęgnacja fiolka afrykańskiego rosnącego w doniczce, sprawi że będzie on kwitł długo i intensywnie.

Fiołek afrykański - odmiany

Czysty gatunek Saintpaulia ionantha ma kwiaty o barwie ciemnoniebieskiej. Obecnie dzięki pracy hodowców, na rynku istnieją różnorodne odmiany fiołka afrykańskiego o szerokiej palecie barw kwiatów, kształtach płatków i budowie kwiatu oraz typach i rozmiarach liści. Wiele nowoczesnych odmian fiołka afrykańskiego jest wynikiem krzyżowania ze sobą dwóch gatunków. Najczęściej roślinami macierzystymi są Saintpaulia ionantha i Saintpaulia confuse.

Z pośród szerokiego asortymentu odmian fiołka afrykańskiego można wyróżnić odmiany o kwiatach pojedynczych (np. 'Elsa' - jasno fiołkowa, liście szmaragdowe, 'Romance' - różowa, marmurkowe liście, szypułki kwiatowe wydłużone, 'Pennsylvania' - bordowa), odmiany półpełne, których kwiaty posiadają więcej niż 5 płatków i mają widoczne żółte pręciki ('Rokoko roze' - różowa, liście pstrokate, 'My Delight' - szypułki kwiatowe wydłużone) oraz odmiany podwójne, posiadające po co najmniej 10 płatków, z niewidocznymi żółtymi pręcikami ( 'Rebel's Two Cents - różowa, z lisimi przebarwionymi na kremowo, 'Coral Fantasy' - fuksja, z fioletowymi cętkami na płatkach).

Bardzo ciekawie prezentują się wielobarwne odmiany fiołka afrykańskiego, takie jak: 'Patty' (różowo-biała, kwiaty przypominają kwiat bratka), 'My Temptation' (różowe z białą obwódką) czy 'My Love' (płatki białe z fioletową podstawą), a także odmiany fiołka z postrzępionymi płatkami, takie jak: 'Ever Love' (bordowa), 'Ever Beautiful' (pełna fioletowa), 'Ever Precious' (białe płatki z fioletowa obwódką), 'Ever Grace' (kwiat przypomina kwiat bratka, płatki są fioletowe, mniejsze płatki z jasnozielona obwódką).

Dużo uroku mają odmiany mini fiołka afrykańskiego, o miniaturowej rozecie i drobnych liściach. Są to m. in. 'Rosi' (fioletowa), 'Dewi' (pełna różowa), 'Jenny blauw' (ciemnoniebieska), 'Hopi' (płatki pstrokate w tonacji fioletowej).

Poszukując ciekawych odmian fiołka afrykańskiego warto także wymienić odmianę 'Never Floris', u której kwiaty nie rozbijają się z pąków i pozostają zamknięte. Poszukiwane i rzadkie są odmiany fiołka o kwiatach białych, takie jak: 'Claudia', 'Whitny' (mini) i 'Sarah' (mini półpełna).

Fiołek afrykański

Fiołek afrykański - pielęgnacja

Ile słońca potrzebuje fiołek afrykański?

Fiołek afrykański, aby swobodnie rosnąć i kwitnąć, potrzebuje odpowiedniej ilości światła, jednak nie może ono być zbyt silne. Dlatego najlepszym stanowiskiem uprawy fiołka afrykańskiego jest parapet okna północnego, zachodniego lub wschodniego.

Jeżeli światło jest zbyt słabe, liście fiołka afrykańskiego zachowują swój podstawowy odcień (ewentualnie staja się o kilka tonów ciemniejsze) lecz niestety stają się bardzo cienkie. Ogonki liściowe bardzo się wydłużają, a roślina traci swój zwarty pokrój. Kwiaty są drobne, zakwitają pojedynczo lub wcale. To znak, że fiołka afrykańskiego trzeba przestawić w miejsce jaśniejsze.

Z kolei zbyt intensywne nasłonecznienie powoduje, że liście fiołka staja się blade lub żółtozielone. Część blaszki liściowej zakryta przez sąsiadujące liście, może zachować swój naturalny odcień. Blaszki liściowe są cienkie, a ogonki liściowe bardzo się skracają. Kwiaty pojawiają się, jednak kwitnienie szybko zostaje zahamowane. W lecie intensywne światło słoneczne powoduje nawet poparzenia liści i płatków kwiatowych fiołka afrykańskiego. Zapobiec można temu, wykorzystując zasłony lub rolety, które zapewnią dla sępolii optymalną ilość cienia.

Warto wiedzieć! W trakcie wzrostu liście fiołka afrykańskiego, naturalnie rosną w kierunku padania światła. Aby zachować równomierny rozkład w rozecie, należy co pewien czas obracać doniczkę.

Jakiej temperatury wymaga fiołek afrykański?

Wymagania termiczne fiołków afrykańskich, nie są za bardzo wygórowane. Zarówno latem jak i zimą, preferują temperaturę 15-21°C. W ciągu letnich dni znoszą dobrze warunki do 26°C, jednak powyżej tej temperatury wzrost i kwitnienie słabną. Wówczas należy przenieść doniczkę z fiołkiem do chłodniejszego pomieszczenia. Zbyt wysoka temperatura w zimie także odbija się negatywnie na roślinie. Dlatego z rozpoczęciem sezonu grzewczego umieszczamy sępolię na parapecie okna północnego, gdzie łatwiej będzie utrzymać niższą temperaturę.

Podlewanie fiołka afrykańskiego

Bardzo ważnym zabiegiem w pielęgnacji fiołka afrykańskiego jest odpowiednie podlewanie. Fiołki mają krótkie korzenie, a ich wymagania pod względem wilgotności są bardzo wysokie. Dlatego łatwiej będzie utrzymać odpowiedni poziom wody w podłożu w płaskiej doniczce. Fiołki afrykańskie podlewamy 2 razy w tygodniu, wstawiając doniczkę do naczynia wypełnionego wodą o temperaturze pokojowej na 15-30 minut. Uważamy, aby liście nie stykały się z powierzchnią wody. Gdy ziemia namoknie, doniczkę wyjmujemy i czekamy aż odpłynie nadmiar wody.

Fiołek afrykański

Czy fiołek afrykański potrzebuje wilgotnego powierza?

Suche powietrze w pomieszczaniach jest zwykle dobrze tolerowane przez fiołki afrykańskie. Jednak, rośliny te znacznie lepiej rosną przy wyższej wilgotności powietrza. Nie wolno jednak zwilżać im liści! Zraszanie liści fiołka afrykańskiego powoduje ich brązowienie i opadanie. Zwiększyć wilgotność w otoczeniu rośliny możemy ustawiając doniczkę z fiołkiem na podstawce o średnicy 2 razy większej od średnicy doniczki. Podstawkę wcześniej wysypujemy warstwą płaskich kamieni lub keramzytu, a następnie zalewamy wodą, która będzie parować, nawilżając powietrze wokół rośliny.

Choroby fiołka afrykańskiego - liście mają plamy, zwisają i zwijają się
Choroby fiołka afrykańskiego są częstą przyczyną niepowodzeń w uprawie tej rośliny. Niektóre objawy chorobowe, jak zwisające i zwijające się liście fiołka afrykańskiego, mogą być wynikiem błędów w pielęgnacji bardzo łatwych do wyeliminowania. Z kolei plamy na liściach mogą świadczyć już o ataku choroby grzybowej, wymagającej zwalczania. Więcej...

Nawożenie i przesadzanie fiołka afrykańskiego

Nowo zakupioną sępolię możemy uprawiać przez rok w tej samej doniczce, pod warunkiem regularnego (co 3-4 tygodnie) nawożenia fiołka afrykańskiego wodnym roztworem nawozu wieloskładnikowego, np. Florovitu.

Przesadzanie fiołka afrykańskiego wykonujemy, gdy liście zaczynają drobnieć, a korzenie zaczynają wydostawać się przez otwory w spodzie doniczki. Najlepszym okresem na przesadzanie fiołków jest wczesna wiosna (marzec). Gleba powinna być o kwaśnym odczynie (pH 4,5-5), a doniczka szeroka i płytka, o 1 rozmiar większa. Sępolie najlepiej kwitną, gdy mają przyciasną doniczkę. Zwykle przesadzamy je nie częściej niż raz na dwa lata.

Uwaga! Raz w roku, w dowolnym okresie, należy zapewnić sępolii 6-tygodniowy okres spoczynku. Obniżamy temperaturę otoczenia do 15°C oraz ograniczamy nawadnianie do 1 razu w tygodniu. Po takim odpoczynku, fiołki wydają mnóstwo pąków kwiatowych i bujniej kwitną.

Fiołek afrykański - rozmnażanie

Rozmnażanie fiołka afrykańskiego wykonuje się poprzez sadzonki liściowe. W tym celu późną wiosną (w maju) odcinamy z rozety liść razem z ogonkiem liściowym. Tniemy tuż przy samej ziemi, aby ogonek liściowy był jak najdłuższy. Na sadzonki należy wybierać tylko zdrowo wyglądające i nie uszkodzone liście.

Wcześniej przygotowujemy pojemnik z podłożem do rozmnażania fiołka, składającym się z uniwersalnej ziemi kwiatowej i około 2,5 cm warstwy grubego żwiru na dnie pojemnika. Patyczkiem robimy otwór w ziemi. Odcięty liść fiołka umieszczamy w otworze, tak aby koniec ogonka dotykał dna. Następnie delikatnie ugniatamy ziemię wokół sadzonki. Całość obficie podlewamy i owijamy folią rozpiętą na drucianym lub drewnianym pałąku wetkniętym w doniczkę.

Sadzonki fiołka afrykańskiego ukorzeniają się przy temperaturze 20-25°C. W czasie ukorzeniania utrzymujemy stale wilgotne podłoże. Każdego dnia na około 5 minut zdejmujemy folię, aby usunąć gromadzącą się i skraplającą na folii parę wodną.

Po około 4-8 tygodniach u podstawy starych liści pojawiają się młode roślinki. Z jednego liścia może rozwinąć się 4-7 roślinek potomnych. Młode roślinki oddzielamy od starego liścia i delikatnie sadzimy w oddzielnych pojemnikach z przygotowanym wcześniej podłożem. Młode fiołki podlewamy i odstawiamy w cieniste miejsce na kolejne 2 dni. Przy dobrej pielęgnacji i zapewnieniu optymalnych warunków, egzemplarze potomne zakwitają po 6 miesiącach.

mgr inż. Agnieszka Lach

Przeczytaj również:

Cyklamen perski, fiołek alpejski - uprawa i pielęgnacja
Cyklamen perski, którego bardziej znana nazwa to fiołek alpejski, kwitnie w okresie zimowym, stanowiąc wspaniałą dekorację mieszkań. Bywa jednak kapryśny, a pielęgnacja cyklamena wymaga sporo troski. Jakich zatem warunków uprawy wymaga cyklamen perski, czy zimowa pora kwitnienia to dobry czas aby kupić tę roślinę, co robić gdy cyklamen więdnie lub nie kwitnie i czy popularnie używana nazwa fiołek alpejski jest poprawna dla tej rośliny? Więcej...

Kwiaty doniczkowe kwitnące cały rok
Kwiaty doniczkowe kwitnące cały rok to najczęściej rośliny o trwałych kwiatach lub o nieprzerwanym, powtarzającym się kwitnieniu. Ciągle kolorowe i atrakcyjne ożywią każde wnętrze. Jakie kwiaty doniczkowe kwitnące cały rok można nabyć w kwiaciarniach? Które z nich będą najlepszą wizytówką naszego domu? Oto 7 najpiękniejszych kwiatów doniczkowych kwitnących cały rok! Więcej...

Jakie kwiaty doniczkowe nadają się do kuchni
Nie wszystkie rośliny dobrze znoszą tłuste i gorące opary, a dodatkowo mała ilość miejsca w kuchni ogranicza wybór do gatunków o niebyt dużych rozmiarach. Jeżeli wybór roślin pasujących do kuchennych warunków sprawia Ci problem, skorzystaj z naszej podpowiedzi i dowiedz się jakie kwiaty nadają się do kuchni. Oto 5 najlepszych roślin doniczkowych, które sprawdzą się w każdej kuchni! Więcej...

Opracowano na podstawie: D. Longman, Pielęgnowanie roślin pokojowych, Multico i Państwowe Wydawnictw Rolnicze i Leśne, Warszawa 1992, str. 158-159; R. Muller, Jak uprawiać rośliny bez ziemi czyli sekrety hydroponiki, KDC, Warszawa 2007, str. 170-171; P. Kardasz, Pielęgnacja roślin pokojowych początku XXI wieku, Videograf II, Katowice 2002, str. 100-102 Fot. freeimages.com, pixabay.com