Dziwaczek peruwiański. Uprawa i rozmnażanie

Dziwaczek peruwiański rośnie bezproblemowo, znosi suszę i ma piękne, pachnące kwiaty. Ten jednoroczny gatunek jest niezastąpiony dla tych, którzy nie mają wiele czasu by zajmować się ogrodem. Podpowiadamy jak wygląda uprawa dziwaczka w ogrodzie i jakie wymagania należy spełnić, by dziwaczek peruwiański pięknie kwitł i zdrowo rósł. Podpowiadamy też sprawdzone sposoby na rozmnażanie dziwaczka peruwiańskiego.

Dziwaczek peruwiański - Mirabilis jalapa
Fot. depositphotos

Jak wygląda dziwaczek peruwiański?

Dziwaczek peruwiański (Mirabilis japlapa) należy do rodziny dziwaczkowatych (Nyctaginaceae) i jako jedyny spośród ok. 50 gatunków należących do tej rodziny, jest uprawiany w ogrodach. Ojczyzną dziwaczka są suche i upalne tereny Peru. W naturze jest krótkowieczną byliną, która ze względu na niską tolerancję na mróz, jest u nas uprawiana jako roślina jednoroczna.

Dziwaczek peruwiański dorasta do 50-60 cm wysokości i ma krzewiasty pokrój. Wniesione, mocno rozgałęzione pędy mają bladoczerwony kolor, a ich dolna część z czasem drewnieje. Duże, całobrzegie, jajowate liście dziwaczka peruwiańskiego przybierają jaskrawozielony odcień.

Pachnące, trąbkowate kwiaty dziwaczka zebrane są w szczytowe luźne, kwiatostany i pojawiają się w lipcu. W zależności od odmiany mogą być karmazynowe, pomarańczowe purpurowe, białe, fioletowe, żółte lub intensywnie czerwone. Na tej samej roślinie mogą występować kwiaty w różnych kolorach. Dziwaczek kwitnie aż do października.

Kwiaty dziwaczka peruwiańskiego zapylane są przez ćmy, dlatego otwierają się po godzinie 16:00 i zamykają o świcie. Roślina ta jest znana z tego, że jej kwiaty otwierają się na noc. Jeśli jednak pogoda jest pochmurna, kwiaty pozostają otwarte przez cały dzień. Duży, jednonasienny owoc - orzeszek ma ciemnobrązowy kolor i zachowuje zdolność kiełkowania przez trzy lata.

Dziwaczek peruwiański - uprawa

Dziwaczek najlepiej sprawdza się sadzony w grupie. Dobrze prezentuje się na tle ciemnej zieleni iglastych krzewów. Często roślina jest wykorzystywana do tworzenia niezbyt wysokiego żywopłotu. Można go także uprawiać w dużych pojemnikach.

Dziwaczek peruwiański potrzebuje stanowiska słonecznego, ciepłego i osłoniętego od wiatru. Co prawda da sobie radę prawie na każdej glebie, lecz szybko urośnie i bujnie zakwitnie tylko na ziemi żyznej i odpowiednio wilgotnej. Podczas wilgotnego lata dziwaczek poradzi sobie bez podlewania, jednak w czasie suszy należy rośliny co 2-3 dni obficie podlać. Dziwaczki w donicach podlewamy codziennie.

Dziwaczek peruwiański - Mirabilis jalapa
Fot. depositphotos

Duża masa zielona i obfitość kwiatów powodują, że dziwaczek wymaga nawożenia w okresie wegetacji. Dobrze reaguje na nawozy organiczne oraz nawozy mineralne wieloskładnikowe. Pierwszy raz nawozimy rośliny na początku sezonu wegetacyjnego, drugi w połowie lata, a trzeci w ostatnich dniach lata. Należy pamiętać, że przy drugim i trzecim nawożeniu należy zastosować nawozy o obniżonej zawartości azotu, jak np. nawóz do roślin kwitnących Target. Duża dawka fosforu i potasu zawarta w tym nawozie sprawi, że dziwaczek będzie miał duże i liczne kwiaty. Jednocześnie ubogi w azot nawóz nie będzie stymulował nadmiernego wzrostu ulistnienia, co zazwyczaj odbywa się kosztem kwiatów.

Dziwaczek peruwiański - rozmnażanie

Dziwaczka łatwo rozmnożyć przez nasiona. Przed wysiewem moczymy je w wodzie przez 24 godziny. Możemy kupić gotową ziemię do wysiewu nasion lub samemu wymieszać humus, torf, ziemię darniową i piasek (1:2:2:0,5), a następnie do przygotowanej mieszanki glebowej dodać popiół drzewny (pół szklanki popiołu na 5 litrów mieszanki) lub mąkę dolomitową (2 duże łyżki mąki na 5 litrów mieszanki). Nasiona wysiewamy w kwietniu umieszczając je w pojedynczych doniczkach i delikatnie przykrywamy. Doniczki ustawiamy w dobrze oświetlonym miejscu.

Przed sadzeniem na miejsce stałe (w drugiej połowie maja) rośliny należy zahartować. Okres hartowania rozsady wynosi około 2 tygodni. Aby zahartować sadzonki, należy codziennie wystawiać je na świeże powietrze (na balkon lub do ogrodu), a czas przebywania na zewnątrz należy stopniowo wydłużać, aż w końcu rośliny będą mogły przebywać tam przez cały dzień.

Nasiona dziwaczka można wysiewać także wprost do gruntu. Należy je przygotować do siewu w taki sam sposób jak do produkcji rozsady. Wysiewamy je w ostatnich dniach kwietnia lub pierwszych dniach maja w odstępach co 7-8 cm, po czym osłaniamy agrowłókniną białą. Gdy pojawią się pierwsze siewki zdejmujemy osłonę. Rośliny docelowo powinny rosnąć w odstępach co 30 cm.

Rozmnażając dziwaczka wegetatywnie wykopujemy jesienią zgrubiały, spichrzowy korzeń rośliny i przechowujemy podobnie jak dalie. Po wykopaniu korzenie oczyszczamy i umieszczamy w skrzynkach wypełnionych torfem. Przechowujemy je w suchym, chłodnym pomieszczeniu o temperaturze powyżej 5°C. W razie potrzeby zraszamy torf, uważając jednocześnie, by korzenie nie zaczęły gnić. Wiosną korzenie tniemy na kilka części, tak żeby każda miała 2-3 pąki i wysadzamy do gruntu, gdy minie ryzyko wystąpienia wiosennych przymrozków.

mgr inż. Anna Błaszczuk

Opracowano na podstawie:
1. Encyklopedia ogrodnictwa, Agencja Elipsa, Warszawa 1995, s. 320;
2. Mayer. J., Rośliny balkonowe, Wydawnictwo Hachette Livre, Warszawa 2005, s. 101.

Przeczytaj również:

Kwiaty ogrodowe łatwe w uprawie
Łącząc ze sobą mało wymagające kwiaty jednoroczne i byliny, przy minimum pielęgnacji, możemy stworzyć pięknie i długo kwitnący ogród. Oto 10 łatwych w uprawie kwiatów ogrodowych, które sprawdzą się na każdej rabacie. Wystarczy je posiać lub posadzić i gotowe! Więcej...

Byliny wieloletnie długo kwitnące - całe lato i jesienią
Szukając roślin do ogrodu chcemy, by efekt dekoracyjny z ich zastosowaniem był jak najdłuższy, a rośliny nie wymagały wielu zabiegów pielęgnacyjnych. Oto zestawienie 20 najciekawszych wieloletnich bylin kwitnących całe lato i jesienią! Więcej...

Kwiaty ogrodowe wieloletnie niskie
Kwiaty ogrodowe wieloletnie stanowią w ogrodzie przysłowiową "kropkę nad i", bowiem dopełniają kompozycje na rabatach. Wśród ogromnej ilości ciekawych gatunków można znaleźć rośliny, które są niskie i świetnie będą prezentować się na brzegu rabaty lub na skalniaku. Więcej...