Sosna bośniacka - odmiany, uprawa, przycinanie

Sosna bośniacka (Pinus heldreichii) to drzewo iglaste o zwartej koronie i efektownym pokroju w kształcie stożka. Rośnie niezbyt szybko i posiada ciekawe karłowe odmiany, które nadają się nawet do małych ogrodów. Gatunek ten ma niewielkie wymagania i jest odporny na trudne warunki. Dowiedz się jak wygląda uprawa sosny bośniackiej i sprawdź w jaki sposób należy ją przycinać. Prezentujemy atrakcyjne odmiany sosny bośniackiej do uprawy w mniejszych i większych ogrodach oraz w pojemnikach.

Sosna bośniacka - Pinus heldreichii
Fot. depositphotos

Sosna bośniacka - jak szybko rośnie

Sosna bośniacka, w odróżnieniu od wielu innych gatunków sosen, ma wolne tempo wzrostu. Roczny przyrost sosny bośniackiej wynosi około 10-15 cm. Po 10 latach sosna ta dorasta do 2 m wysokości, zaś po 30 latach osiąga około 5-6 m wysokości. Karłowe odmiany sosny bośniackiej rosną jeszcze wolniej i osiągają mniejsze rozmiary ale istnieją też odmiany, które rosną nieco szybciej niż gatunek.

Sosna bośniacka - odmiany

Istnieje wiele odmian sosny bośniackiej w tym również odmiany karłowe, które doskonale sprawdzą się w małych ogrodach. Oto wybrane odmiany sosny bośniackiej:

Sosna bośniacka 'Satellit' - odmiana kolumnowa o pędach łukowato wygiętych ku górze, po 10 latach osiąga 2,5 m wysokości, po 30-tu latach około 5 m. Ma długie, sztywne, intensywnie zielone igły o długości 6-10 cm, zebrane po dwie na krótkopędzie i zagięte do pąka. Młode szyszki mają kolor kobaltowy, później brązowieją.

Sosna bośniacka - Pinus heldreichii
Fot. Agnieszka Kwiecień (Nova), CC BY-SA 3.0, Wikimedia Commons

Sosna bośniacka 'Aureospicata' - odmiana o ciekawym zabarwieniu igieł, najlepiej widocznym na młodych przyrostach. Ciemnozielone igły z żółtymi końcówkami porastają grube, ukośnie skierowane ku górze pędy. Po 10 latach roślina dorasta do 2 m wysokości i 1,5 m szerokości, w starszym wieku osiąga ok. 4 m wysokości.

Sosna bośniacka 'Horak' - odmiana o początkowo powolnym tempie wzrostu, docelowo osiąga ok 10 m wysokości przy kilku metrach szerokości. W odróżnieniu od gatunku, korona jest bardziej gęsta i zaokrąglona, roczne przyrosty wynoszą do 20 cm. Igły są ciemnozielone a młode szyszki purpurowe.

Sosna bośniacka 'Compact Gem' - odmiana karłowa, w wieku 10 lat dorastająca do 1,5 m wysokości, docelowo do 4 m. Korona początkowo jest kulista, później szerokostożkowa. Pędy są krótkie, gęsto pokryte przez jasnozielone, długie igły.

Sosna bośniacka 'Compact Gem'
Fot. Agnieszka Kwiecień, Nova, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Sosna bośniacka 'Beran Conical' - czeska karłowa odmiana po 10 latach osiągająca 35 cm wysokości i 25 cm szerokości. Początkowo ma pokrój kulisty, później stożkowy. Jasnozielone igły gęsto porastają pędy. Ze względu na niewielkie rozmiary idealnie sprawdza się w pojemnikach.

Sosna bośniacka 'Emerald Arrow' - sosna o stożkowym pokroju po 10 latach dorastająca do 2-3 m wysokości. Pąki mają kolor srebrzystobiały, młode igły jasnozielony a starsze ciemnozielony.

Sosna bośniacka 'Malinki' - odmiana ta rośnie wolno i po 10 latach dorasta do 1,6 m wysokości i 1 m szerokości. Ma szerokokolumnowy, zwarty pokrój. Gęsto ułożone i skierowane ku górze pędy porastają ciemnozielone igły.

Sosna bośniacka 'Schmidtii' - bardzo wolno rosnąca karłowa odmiana o jasnozielonych, krótkich igłach. W wieku 10 lat osiąga ok. 40 cm wysokości i podobną szerokość. Ma kulisty pokrój ale może być prowadzona również w formie piennej. Sprawdzi się w uprawie pojemnikowej.

Sosna bośniacka 'Schmidtii'
Fot. Salicyna, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Sosna bośniacka 'Indigo Eyes' - amerykańska odmiana po 10 latach dorastająca do 2,5 m wysokości i 1,2 m szerokości. Ma zielone, krótkie igły i szyszki, które w miarę dojrzewania zmieniają barwę - początkowo są jasnoniebieskie, następnie fioletowoczarne a na końcu brązowe.

Sosna bośniacka - uprawa i wymagania

Sosna bośniacka jest drzewem odpornym na trudne warunki i zanieczyszczenie powietrza, m.in. dlatego polecana jest do obsadzania zieleni miejskiej. Uprawa sosny bośniackiej najlepiej udaje się na stanowiskach słonecznych. Roślina dobrze znosi niskie temperatury (strefa mrozoodporności roślin 6A), zimne wiatry i jest tolerancyjna na suszę.

Sosna bośniacka nie ma dużych wymagań odnośnie gleby i urośnie na każdej glebie ogrodowej, ale najbardziej korzystne jest dla niej podłoże umiarkowanie wilgotne i przepuszczalne, piaszczysto-gliniaste. Ten gatunek sosny jest tolerancyjny także co do pH gleby, może rosnąć w podłożu o odczynie od zasadowego do lekko kwaśnego. Nie lubi gleb podmokłych.

Sosna bośniacka 'Compact Gem'
Fot. Agnieszka Kwiecień, Nova, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons

Sosna bośniacka dosyć dobrze znosi przesadzanie, które najlepiej wykonać wiosną lub jesienią. Przed posadzeniem podłoże warto odchwaścić i wyściółkować np. przekompostowaną korą sosnową. Podlewania wymagają przede wszystkim okazy młode, starsze drzewka podlewamy tylko w czasie suszy.

Sosna bośniacka jest dość odporna na choroby oraz szkodniki. Warto mieć na uwadze, że co kilka lat gatunek ten gubi igły, do których dociera zbyt mało światła. Stają się one wtedy żółte, brązowieją i opadają. Nie musi być to spowodowane przez chorobę drzewa, a jest po prostu zjawiskiem naturalnym.

Sosna bośniacka - przycinanie

Przycinanie sosny bośniackiej nie powinno być zbyt silne, by nie zaburzyć jej ładnego pokroju. Wiosną usuwa się pędy chore i złamane, wycinając je aż do zdrowej tkanki. Ewentualne cięcie korygujące kształt sosny wykonuje się pod koniec wiosny, w maju i w czerwcu. Usuwa się wtedy pędy, które zaburzają pokrój lub dolne, nadmiernie wybujałe gałęzie.

Podstawowym sposobem na ograniczenie wzrostu sosny, powinno być jednak skracanie lub całkowite usuwanie świeżych, nowych przyrostów (tzw. świeczek), które wykonuje się na przełomie maja i czerwca. Dokładniej jak to robić opisujemy w artykule: Przycinanie sosny. Jak i kiedy przycinać sosnę?

Monika Chwała

Przeczytaj również:

• Opadanie igieł sosny. Dlaczego sosna gubi igły?
• Co posadzić pod sosną?
• Gąsienice na sośnie. Co to jest i czym zwalczyć?

Opracowano na podstawie:
1. Katalog roślin - drzewa, krzewy byliny polecane przez Związek Szkółkarzy Polskich, Praca Zbiorowa, Agencja Promocji Zieleni, Warszawa 2016, s. 76-77;
2. Katalog ozdobnych roślin ogrodowych, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2018, s. 50-51; J. Scott-Macnab, Wielka ilustrowana encyklopedia roślin ogrodowych, Reader's Digest Przegląd Sp. z o.o., Warszawa 2004, s. 483-484.